4 پیش بینی از قیمت دلار/ سرگیجه دلار در گردونه سیاست‌های مبهم دولت
قیمت دلار طی هفته جاری نوسانات زیادی نداشته و در کانال 49 هزار تومانی درجا زده است. کارشناسان بازار ارز معتقدند قیمت دلار در گردونه سیاست‌های مبهم دولت گرفتار شده و افق روشنی از کاهش یا افزایش ندارد.
قیمت دلار روز گذشته را با قیمت 49 هزار و 300 تومان به پایان رساند. قیمت دلار معاملات دیروز را صعودی آغاز کرده بود و نسبت به روز سه‌شنبه دست کم 100 تومان افزایش را تجربه کرد. این میزان افزایش اما آنقدر توانمند نیست که بتوان از آن با عنوان روند یاد کرد.
چشم بازار ارز به تحولات سیاسی
جواد فلاحیان کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه بازار ارز در بلاتکلیفی قرار دارد به تجارت‌نیوز گفت: «مسائل کلان اقتصادی، رشد نقدینگی و موضوع تورم از یک سو و مدیریت بازار با اخبار مثبتی که همواره مخابره می‌شود از سوی دیگر، بلاتکلیفی به وجود آورده است. این شرایط تمام فعالان اقتصادی را مردد کرده که دلار به کدام سمت حرکت می‌کند.»
وی توضیح داد: «در هفته‌‌های گذشته با رویدادهای سیاسی و اخبار مساعد شاهد رفتار نزولی دلار بودیم. هر چند این افت قیمت، روندی کاهشی نبود و می‌توان از آن به‌عنوان اصلاح قیمت یاد کرد. به نظر می‌رسد تا اقدام عملی در اقتصاد رخ ندهد و موضوع مذاکرات برجام به قطعیت نرسد، شاهد اصلاح و حتی ریزش قیمت نخواهیم بود.»
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: «ماه‌هاست که اقتصاد کشور بر اساس دلار بالای ۵۰ هزار تومان مبادله می‌شود و این تثبیت قیمت و از طرفی پایین آمدن بیش از حد قیمت دلار نیز می‌تواند اثرات بدی را روی کلیت اقتصاد داشته باشد.»
تبعات کاهش قیمت دلار
وی درباره اثرات بد کاهش قیمت دلار روی کلیت تولید و اشتغال گفت: «با کاهش قیمت دلار خطر خروج سرمایه از کشور وجود دارد علاوه بر آن بسیاری از شرکت‌ها و کارخانجات مواد اولیه‌شان را از بازار آزاد با دلار بالای ۵۰ هزار تومان خریداری کرده‌اند و همین موضوع باعث می‌شود در کلیت اقتصاد شاهد زیان قابل توجهی باشیم.»
وی در ادامه افزود: «انتظار می‌رود با وجود اخبار تاثیرگذار و رویدادهای سیاسی، قیمت دلار در محدوده‌های فعلی بماند. این اخبار می‌تواند تحقق یا عدم تحقق برجام باشد. دلار می‌تواند نوسان کوتاه‌مدتی در همین محدوده‌ها داشته باشد.»
فلاحیان درباره روند قیمت دلار در طولانی‌مدت گفت: «در ماه‌های آینده با افزایش نقدینگی و تورم روند دلار رو به بالا خواهد بود. اگر برجامی رخ ندهد و تمام مذاکرات گفتار درمانی باشد، شاهد رشد تند و شارپی در بازار ارز خواهیم بود.»
پیچیدگی وضعیت کلان اقتصادی با ارزپاشی‌های بیهوده
برزو حق‌شناس دیگر کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه بازارساز همان تلاش همیشگی چند ماهه را برای سرکوب قیمت ادامه می‌دهد به تجارت‌نیوز گفت: «به نظر می‌رسد هر چه به سمت انتهای تابستان می‌رویم توان بازارساز برای ادامه دادن سیاست سرکوب سخت خواهد شد. زیرا مسائل کلان اقتصادی کشور باعث رشد قیمت دلار خواهند شد.»
وی با بیان اینکه ارزش ذاتی دلار محدوده قیمتی ۵۵ هزار تومان است، خاطرنشان کرد: «قطعا این قیمت بالاتر خواهد رفت. هر چه فاصله ارزش ذاتی و قیمت دلار زیادتر شود از آن طرف هم بازارساز تلاش می‌کند و کار برای حفظ این فاصله سخت‌تر خواهد شد و این حکایت فشرده‌شدن فنر دلار است.»
این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه در نیمه دوم سال و نزدیک شدن به انتهای تابستان اثرات فشردگی فنر را در قیمت دلار بیشتر خواهیم دید، گفت: «اگر بازارساز نتواند سیاست حاکم بر بازار ارز را ادامه دهد، قیمت بالای بازه ۵۰ هزار تومان بیاید و در این محدوده تثبیت شود، برگرداندن قیمت به کریدور ۴۰ هزار تومان سخت خواهد بود.»
وی به نیاز ارزی کشور در سایر حوزه‌ها اشاره و تاکید کرد: «با توجه به اینکه کشور نیازهای ارزی زیادی دارد ادامه سیاست فعلی به صلاح نیست.»
حق‌شناس افزود: «در حوزه میدان‌های نفت، گاز، انرژی و برق نیازهای ارزی زیادی داریم. ما شبکه برقمان به شدت فرسوده است و احتیاج به سرمایه‌گذاری در این نیرو داریم. اما متاسفانه منابع ارزی که به سختی به آنها دسترسی داریم صرف ارزپاشی می‌شود و وضعیت کلان اقتصاد ما را پیچیده‌تر و بدتر خواهد کرد.»
چرا دلار گران نمی‌شود؟
اما چرا دلار گران نمی‌شود؟ این سوالی است که میثم رادپور کارشناس و فعال اقتصادی در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز به آن پاسخ داد: «در پاسخ به این سوال به شکل خلاصه باید گفت در مدت اخیر شاهد افزایش فروش نفت کشور بودیم. بعد از حمله روسیه به اوکراین و تحریم حامل‌های انرژی روسیه برای بسیاری از کشورها، ایران به لیست خرید نفت برگشت و باعث شد فروش نفت مقدار قابل توجهی افزایش یابد. بنابراین یکی از دلایل عدم افزایش قیمت دلار همین میزان افزایش فروش نفت است.»
وی ادامه داد: «علاوه بر آن، موضوع آزادسازی منابع ارزی ایران که دائم از آن صحبت می‌شود نیز به سه میلیارد دلار فروش ماهیانه نفت نیز اضافه می‌شود و این موضوعی است که برای تثبیت قیمت دلار به کمک سیاست‌گذار آمده است.»
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اصطکاک‌های ایران با نظام پولی بین‌المللی می‌گوید: «ایران از نظام پولی بین‌المللی طرد شده است. از همین‌رو طرف عرضه دلار به شدت تحت فشار است؛ بنابراین افزایش فروش نفت بخش قابل توجهی از این فشار را برای عرضه کننده، جبران می‌کند.»
سال آینده قیمت دلار چقدر است؟
وی با تاکید بر روند صعودی تورم و عدم افزایش قیمت دلار می‌افزاید: «فروش نفت می‌تواند این فرصت را فراهم کند که بازار برای مدتی بدون افزایش جدی و قابل اعتنا در همین محدوده نوسان داشته باشد.»
تاثیر پول نفت تا چه زمانی در بازارهای مالی پایدار است و این نوسان تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟ رادپور در پاسخ به این سوال می‌گوید: «زمان آن، به موضوع شتاب تورم بستگی دارد. می‌توان گفت که افزایش سطح عمومی قیمت‌ها به قدری جدی است که افزایش فروش نفت را در مدت کوتاهی به راحتی جبران می‌کند. ما نمی‌توانیم زمان مشخصی برای این موضوع بدهیم اما هر چه زمان می‌گذرد با وجود تورم، فشار برای افزایش قیمت ارز بیشتر می‌شود.»
وی می‌افزاید: «اگر قیمت دلار در ابتدای ریاست جمهوری آقای رئیسی حدود ۲۴ هزار تومان بود. با در نظر گرفتن تورم حدود ۵۰ درصدی سالیانه و افزایش سطح عمومی قیمت‌ها می‌توان انتظار داشت در مرداد سال آینده قیمت دلار در حدود ۷۵ هزار تومان باشد.»
بازار؛ آماده انفجار!
در همین راستا سجاد بوربور کارشناس اقتصادی درباره دلایل رشد دلار در نیمه دوم سال به تجارت‌نیوز گفت: «به اختصار می‌توان اشاره کرد که اولا سرمایه در گردش شرکت‌ها بیشتر شده است و کسری دارند. بنابراین شرکت‌ها باید از بانک‌ها وام بگیرند. بانک‌ها نیز به سبب خرید اوراق دولتی بودجه خاصی برای وام دادن ندارند؛ در نتیجه باید از بانک مرکزی وام بگیرند. بانک مرکزی نیز در حال جبران پایه پولی است. رشد پایه پولی باعث تورم و رشد افسار گسیخته قیمت دلار می‌شود.»
وی افزود: «دوم اینکه در سال ۹۶ حدود ۱۲.۵ درصد از کل نقدینگی کشور پول بود و الان به ۲۵ درصد رسیده و پول زیاد شده است. در اقتصاد تورم این‌گونه دیده می‌شود: پول ضربدر تحرکاتی. علاوه بر آن در حال حاضر حساب‌های بلند‌مدت خالی شده و پول به سمت حساب‌های کوتاه‌مدت حرکت کرده و شبه پول به پول تبدیل شده است. این یعنی بازار آماده انفجار است و فقط به دنبال دلیل می‌گردد.»
آیا خبردرمانی‌ها باعث شده انفجار بازارها به تعویق بیافتد، این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال گفت: «موضوعاتی نظیر آزادسازی ۶ میلیارد دلار کره جنوبی، مبلغی در اقتصاد و کسری موجود به حساب نمی‌آید. با توجه به اینکه در سال ۱۴۰۲ حدود ۲۰ میلیارد دلار خروج سرمایه خواهیم داشت. یعنی ما معطل هفت میلیارد دلار هستیم!»
وی خاطرنشان کرد: «علاوه بر این تراز تجاری کشور منفی است و امسال منفی‌تر نیز می‌شود. بنابراین ارقامی نظیر ۶ یا هفت میلیارد دلار در اقتصاد بهبودی ایجاد نخواهد کرد.»
با اخبار لفظ‌بازی می‌کنیم
بوربور با تاکید بر اینکه به جای دنبال معلول گشتن باید دنبال علت باشیم گفت: «این سرگردانی ما را از فرض اصلی که نقدینگی و رشد اقتصادی است، دور می‌کند. مهم نیست این اخبار چه باری دارد. در اقتصاد، اول و آخر رشد قیمت‌ها به خاطر تورم است و تورم هم از تفاضل رشد اقتصادی با رشد نقدینگی نشات می‌گیرد و بقیه همه بازی است. ما با این اخبار فقط لفظ‌بازی می‌کنیم.»
وی با بیان اینکه شاید دولت در دهه ۸۰ می‌توانست قیمت دلار را سرکوب نماید، اما الان دستش خالی است و نمی‌تواند جلوی رشد دلار را بگیرد، افزود: «این دلایل و دلایل دیگری که باید با آمار و ارقام به آن پرداخت، همه دست به دست هم می‌دهد تا بر این باور باشیم که قیمت دلار تا پایان سال به ۷۰ هزار تومان خواهد رسید. در صورتی که ارزش آن روی کاغذ حدود ۶۰ هزار تومان است و با هیجاناتی که به بازار تزریق می‌شود تا محدوده مذکور بالا می‌رود.»
آیا دولت در ۶ ماهه دوم سال می‌تواند با ابزار موجود، بازار را تا حدودی کنترل کند؟ بوربور در این باره گفت: «هرگز، اگر الان هم می‌تواند بازار را کنترل کند به خاطر عمق کم بازار و پایین بودن تقاضا در ۶ ماهه اول سال است. در ۶ ماهه دوم که تقاضا بالا می‌رود نمی‌تواند بازار را اینقدر خشک نگه دارد. زیرا بازار در رکود عجیبی افتاده و قرار نیست همیشه در رکود بماند.»
قیمت ارز فقط به شرایط اقتصادی و اجتماعی بستگی دارد که متاسفانه فقر و رکود حاکم مطلق جامعه است.