نکاتی که شاید درباره پاییز نمیدانید!
حالا که در یک قدمی فصل پاییز قرار داریم بهتر است از این فصل طلایی رنگ و زیبا چیزهای بیشتری بدانیم.
پاییز از آن فصلهای صفر و صدی است. یعنی بعضیها برای رسیدن آن لحظهشماری میکنند و در مقابل بعضیها بهخاطر رسیدن این فصل به زمین و زمان غر میزنند. فارغ از این که جزو کدام دسته هستید باید بدانید پاییز یکی از فصلهای تاثیرگذار در طبیعت است که مانند هر فصل دیگری اگر نباشد یک جای کار میلنگد. از آنجا که این فصل در هفته پیشرو شروع میشود، گفتیم شاید بد نباشد در اطلاعات عمومی این هفته چیزهایی را درباره پاییز بگوییم که کمتر شنیدهاید. پس حتی اگر از این فصل بیزارید این موارد را بخوانید.
معنی اعتدال پاییزی چیست؟
اصطلاح «اعتدال پاییزی» را به احتمال زیاد شنیدهاید. اعتدال در نجوم یعنی در بیشتر نقاط روی زمین هماناندازه که روز است، شب داریم. در واقع شب و روز در یک نسبت برابر قرار دارند. در اعتدال پاییزی، خورشید برای اولین بار در قطب شمال پس از یک روز ۶ ماه غروب میکند. بعد از آن کمکم هرچه به سمت زمستان میرویم از ارتفاع خورشید کم شده، روزها کوتاهتر و هوا سردتر میشود. اعتدال پاییزی در نیمکره شمالی همزمان با شروع فصل پاییز است، اما در نیمکره جنوبی اوضاع متفاوت است و مردم خودشان را برای شروع فصل بهار و اعتدال بهاری آماده میکنند.
دلیل تغییر رنگ برگها چیست؟
بیشتر ما از طریق عوضشدن رنگوروی درختان متوجه آمدن پاییز میشویم، اما چرا برگ درختان در پاییز اینقدر رنگارنگ میشود؟ میدانیم که برگها عضوی به نام کلروفیل یا سبزینه دارند. یک ماده شیمیایی که به برگها رنگ سبز میدهد و غذای موردنیاز درختان را تامین میکند. برگها دو ماده شیمیایی دیگر به نام «کاروتنئوید» مسئول رنگدانه نارنجی و زرد و «آنتوسیانین» مسئول رنگدانه قرمز هم دارند، اما در بهار و تابستان زور این دو به کلروفیلها نمیرسد و درنتیجه برگها همچنان سبز هستند. با رسیدن پاییز و کوتاه شدن روزها، دمای هوا پایین میآید و نور خورشید هم کمتر میشود. واکنش درختان برگریز به این اتفاق کمشدن کلروفیل و قدرتنمایی رنگدانههای دیگر است. اینطور میشود که ما، در پاییز با یک جعبه مدادرنگی مواجه میشویم که رنگ سبز در آن خیلی کم به چشم میخورد.
ظهور شفق شمالی!
ناسا اعلام کرد: پاییز فصل شفقهای قطبی است. دلیلش هم توفانهای ژئومغناطیسی است که در این فصل مقدارش تقریبا دو برابر فصلهای دیگر سال است. ذراتی که در این توفانها از خورشید جدا میشود در یک چشم بههمزدن به سمت زمین میآید و وقتی به محدوده جاذبه زمین میرسد با اتمها و مولکولهای اکسیژن، نیتروژن و عناصر دیگر برخورد میکند. نتیجهاش هم میشود رنگهای فوقالعاده و جادویی سبز، زرد، آبی و گاهی نارنجی و سفید که آسمان شب را میپوشاند. نوع رنگها را عناصری تعیین میکند که ذرات با آنها برخورد کرده است.
کلمه پاییز از کجا میآید؟
پاییز، خزان، بادبیز و سفیدبری از دیگر نامهایی است که در فرهنگ لغت دهخدا معادل با پاییز است. «پادیز» هم یکی از واژههایی است که در پارسی میانه به معنی پاییز بوده است، آن را به زمستان یا خرمن مربوط میدانند و به معنای جمعکردن آذوقه است؛ یعنی آخرین فرصت جمعآوری آذوقه پیش از رسیدن زمستان کلمه انگلیسی «Autumn» به معنی پاییز هم از کلمه فرانسوی «Automne» گرفته شده است و استفاده از آن برای نام این فصل به قرن شانزدهم میلادی برمیگردد. البته آمریکاییها از «Fall» هم برای فصل پاییز استفاده میکنند که خلاصه عبارت برگریزان است.
خواب زمستانی!
پاییز برای حیوانات یعنی آماده شدن برای خواب زمستانی. با شروع این فصل چیکادیها (نوعی پرنده) به دنبال غذا میروند و تا جایی که میتوانند دانه و غذا جمع میکنند. آنها را در صدها جای مختلف روی درختان و زمین پنهان میکنند. همزمان بخشی از مغز این پرنده کوچک با ایجاد سلولهای عصبی جدید تا ۳۰ درصد باد میکند. این بخش مسئول حافظه دور است و پرنده را از چیزهایی که قبلا امتحان کرده است، آگاه میکند. همینطور سنجاب و موشهای خاکستری در طول فصل پاییز ذخیره مواد غذایی را شروع میکنند.