کشف قدیمی‌ترین سازه چوبی ساخته شده به دست انسان با قدمت نیم میلیون سال در زامبیا
باستان‌شناسان کنده‌های چوبی قدیمی را در سواحل رودخانه‌ای در کشور زامبیا یافته‌اند که می‌تواند قدیمی‌ترین استفاده از چوب در ساخت سرپناه توسط بشر باشد.
محققان به شواهدی دست یافته‌اند که نشان می‌دهد تقریباً نیم میلیون سال پیش از چوب برای ساختن یک سازه استفاده شده است. این الوارهای متصل به هم که احتمالا برای ساخت بخشی از سرپناه به کار رفته است، باورهای کنونی دانشمندان مبنی بر این که انسان‌های عصر حجر زندگی باستانی ساده و عشایری را داشتند تغییر می‌دهد.
پروفسور لری برهام، باستان‌شناس در دانشگاه لیورپول، در این خصوص می‌گوید: «این کشف طرز فکر ما را در مورد اجداد اولیه‌مان تغییر داده است. آنها چیزی جدید و بزرگی از چوب ساخته بودند. در واقع از هوش، تخیل و مهارت‌های خود برای خلق چیزی استفاده کردند که قبلاً هرگز ندیده بودند، چیزی که قبل از آن وجود نداشته است.»
محققان در این پروژه تحقیقاتی که به حفاری و تجزیه و تحلیل الوار باستانی می‌پردازد، ابزارهای چوبی باستانی از جمله دسته چوب‌های حفاری مختلفی را کشف کردند. اما چیزی که بیش از همه آنها را هیجان‌زده کرد، یافتن دو تکه چوب بود که در زوایای قائم با یکدیگر جفت‌شده بودند.
پروفسور جف دالر، باستان‌شناس در دانشگاه آبریستویث در ولز، در این باره گفت: «یکی از تکه چوب‌ها روی تکه دیگری خوابیده و هر دو تکه چوب دارای شکاف‌هایی هستند. به وضوح می‌بینید که آن شکاف‌ها توسط ابزار سنگی کنده شده‌اند. دو کنده چوب از این طریق با هم هماهنگ شده‌اند تا یک سازه را شکل دهند.»
پریس انکومبوه، از موزه لیوینگستون در زامبیا، در این باره گفت: «از دانستن این که نجاری یک سنت ریشه‌دار است شگفت‌زده شدم. به نظرم رسید که چیز خارق‌العاده‌ای را کشف کرده‌ایم.»
تاکنون، شواهد دال بر استفاده انسان از چوب به درست کردن آتش و ساخت ابزارهایی مانند چوب حفاری و نیزه محدود می‌شد. یکی از قدیمی‌ترین اکتشافات چوبی، نیزه‌ای ۴۰۰ هزار ساله در ماسه‌های ماقبل تاریخ در کلکتون-آن-سی بریتانیا بود که در سال ۱۹۱۱ یافت شد.
چوب به سادگی پوسیده می‌شود، مگر این که در شرایط بسیار خاص حفظ شود. اما در سواحل پر پیچ و خم رودخانه‌ای در بالای آبشار کالامبو، نزدیک به مرز زامبیا و تانزانیا، برای هزاران سال حالت غرقابی وجود داشته است. امری که به حفظ اشیاء و اجسام باستانی در رسوبات لایه‌های زمین کمک کرده است.
اندازه دو کنده، که تکه کوچکتر آنها حدود ۱.۵ متر طول دارد، نشان می‌دهد که هر کسی آنها را به هم متصل کرده در حال ساختن چیز قابل توجهی بوده است.
تیم باستان‌شناسی می‌گوید بعید است که این کنده چوبی متعلق به ساختمان یک کلبه یا مسکن دائمی بوده باشد، اما می‌تواند به عنوان بخشی از سکو برای احداث یک پناهگاه موقت به کار رفته باشد.
پروفسور دالر گفت: «ممکن است نوعی سکو بوده باشد که روی آن در کنار رودخانه بنشینید و ماهی بگیرید. اما سخت است بگوییم که چه نوع ساختار [کاملی] ممکن بوده داشته باشد.»
هنوز مشخص نیست که چه گونه‌ای از انسان‌های باستانی چنین سازه‌ای را ساخته‌اند، چرا که تاکنون هیچ استخوانی در این مکان پیدا نشده است. این الوار بسیار قدیمی‌تر از فسیل‌های پیداشده از اولین انسان‌های مدرن (هومو ساپین‌ها) است که حدود ۳۱۵ هزار سال قدمت دارند.
پروفسور دالر می‌گوید: «این می‌تواند انسان خردمند باشد هرچند ما هنوز فسیل‌هایی از آن دوران کشف نکرده‌ایم. در عین حال این‌ها می‌توانند ساخت دست گونه‌ای متفاوت از انسان‌ها باشد نظیر هومو ارکتوس یا هومو نالدی‌ها که در آن زمان در جنوب آفریقا وجود داشتند.»
مصنوعات چوبی کشف‌شده در مخازنی نگهداری خواهند شد که شرایط غرقابی نیم میلیون سال گذشته را شبیه‌سازی کند؛ شرایطی که توانسته آنها را تا کنون به گونه‌ای عالی حفظ کند.
پژوهشگران می‌گویند یافته‌های جدید می‌تواند دانش ما را در مورد تکنیک‌های باستانی نجاری، صنایع دستی و تعاملات انسانی با محیط عمیق‌تر کند.
