فروش فیلم‌ها مرهون تبلیغات ماهواره‌ای است

سینمای ایران در سه ماه گذشته ۱۸۵میلیارد و ۴۶۸میلیون تومان فروش داشته است. در فصل تابستان میزان استقبال مخاطب از فیلم‌های سینمایی نسبت به فصل‌های دیگر بیشتر است. امسال اتفاقی که رخ داد این بود که به‌رغم اینکه محرم و صفر با تابستان مصادف شده بود، اما اکران فیلم‌های کمدی متوقف نشد. اتفاقا سهم بسیار بالایی از فروش به همین فیلم‌ها تعلق دارد. برای اینکه یک نگاه کلی به وضعیت سینما داشته باشیم، به سه فیلم سینمایی پرفروش و کم‌فروش گیشه نگاهی انداختیم تا در ادامه وضعیت سینمای ایران را در فصلی که گذشت بررسی کنیم.

رضا درستکار، منتقد فیلم و کارشناس سینما، در این باره گفته است:  وقتی فروش فیلم‌های سینمایی را نگاه می‌کردم متوجه شدم باید به نظام سینمایی کشور تبریک معکوس گفت که چندین فیلم در فهرست وجود دارد که زیر ۵۰میلیون تومان فروش داشته‌اند. در واقع به حال مالی این سینما باید تاسف خورد که مجموع فروش سه‌ماهه‌اش تا این اندازه پایین است آن هم در سه ماه تعطیل سال. او با بیان اینکه سینما در آستانه ورشکستگی است و فرهنگ و هنر با یک «شبه انسداد» روبه‌روست،‌ گفت: ما یک نمایشگاه درست، یک جشنواره باکیفیت، یک کتاب راحت، سینما و تلویزیون ساده و قابل پذیرش، قلب آرام و خیال راحت نداریم. کاری کرده‌اند که هنرمندان هر روز در عذابند و نمی‌توانند در این عرصه‌ها فعالیت کنند.

این منتقد فیلم درباره وضعیت فروش چند فیلم در بازار اکران گفت: آنهایی که خوب فروختند با تبلیغات ماهواره‌ای و این کارها توانستند اوضاع سینما را در ۳‌ماهه اول سال کمی بالا بکشند. در این میان یک فیلم پرفروش مثل «فسیل» داریم و بقیه فیلم‌های شکست‌خورده به مفهوم تجاری آن هستند. منهای شکست‌های مکرر گیشه، در اصل ۵۰درصد سینمای ایران به لحاظ فرهنگی شکست خورده و ۸۰درصد سینمای ایران با این وضعی که وجود دارد به لحاظ معنوی و مفهومی شکست خورده‌ و کیفیت خود را از دست داده است. فیلم‌ها اکران می‌شوند، مخاطبان آنها را تماشا نمی‌کنند، مخاطبان تخصصی مانند منتقدان هم درباره فیلم‌ها اظهار‌نظر نمی‌کنند. مدیریت مشعشع مدیران سینما که هیچ برنامه‌ای ندارند و فقط می‌خواهند حرف‌درمانی کنند، دیگر نتیجه‌بخش نیست.

این وضعیت سینمای تابستانی ما، نشان‌دهنده وضعیت کلی‌تر سینمای ایران است. الان برای ساخت یک فیلم سینمایی دست‌کم باید ۲۰میلیارد تومان هزینه شود و وقتی چنین فیلمی ۲۰میلیون تومان می‌فروشد، معلوم است یک جای کار ایراد دارد. او ادامه داد: کشور جریان شتابنده و درست فرهنگی می‌خواهد و هوایی تازه، که اکنون در فرهنگ ما جریان ندارد. همه در حال خط و نشان کشیدن هستند. با تهدید کردن کاری پیش نمی‌رود، مدیران باید مردم را برای رفتن به سینما تشویق کنند، نه تهدید. گردش کلی سینمای ایران به عنوان صنعت در سال ۵۰۰ تا ۶۰۰میلیارد تومان است، این در حالی است که فیلم باربی فقط در سه روز اول اکران خود ۵ همت، معادل ۵هزار میلیارد تومان فروخته. بنابراین ما با یک صنعت کاملا ورشکسته طرفیم؛ که اولا دیگر سویه فرهنگی و هنری ندارد و حالا فیلمی هم ندارد بدهد به اسکار.

او همچنین درباره سطح کیفی آثار پرفروش گفت: فیلم سینمایی «شهر هرت» به‌طور کامل غیر‌قابل‌نقد است یعنی هیچ‌یک از معیارهای نقد را ندارد و بسیار ضد سینما، ضد فرهنگ و ضد جریان است، ولی به خاطر تبلیغات گسترده ماهواره‌ای و استفاده از محبوبیت بازیگرش توانسته مخاطبی را جذب کند. ولی «فسیل» قابل بررسی است و اتفاقا در خدمت جریان گردش مالی سینماست و به آینده آن می‌توان امیدوار بود.

او تاکید کرد: سینمای ما قدرت و سویه صنعتی خودش را از دست داده و با فروش یک فیلم و دو فیلم بهار نمی‌شود. سویه فرهنگی آن را با شدت دادن به ممیزی و نظارت‌ها از بین برده‌اند و سویه هنری آن با فوت عباس کیارستمی از بین رفته است. مدیران ما شوخی‌شان گرفته که فکر می‌کنند دارند مدیریت می‌کنند.  شما همین میزان استقبال را باید مرهون کانال‌های ماهواره‌ای باشید، امتحانش مجانی است. تبلیغات ماهواره‌ را قطع کنند همین میزان اندک مخاطب هم به سینما نمی‌روند. پرسش اصلی این است دستگاه فرهنگی و متولیان فرهنگی کشور چه می‌کنند؟