پشت پرده بمب حاوی اورانیوم؛ هدف آمریکا از تداوم جنگ اوکراین چیست؟

همزمان با فرسایشی شدن بحران اوکراین، سیل سلاح‌های نامتعارف غربی نیز یکی پس از دیگری روانه این کشور جنگ زده می‌شود. حدود ۶ ماه پس از ارسال مهمات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده اهدایی انگلیس به اوکراین، اینک دولت بایدن آماده شده‌است که برای اولین بار این نوع مهمات را روانه کی‌یف کند.

به تازگی وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) با اعلام بسته نظامی جدید ۱۷۵ میلیون دلاری واشنگتن به اوکراین همزمان با سفر «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه دولت بایدن به کی‌یف، اعلام کرد که در این بسته نظامی، مهمات حاوی اورانیوم ضعیف شده به اوکراین می‌دهد.

کاربرد و مخاطرات مهمات حاوی اورانیوم با غنای کم

در گزارشی که پنتاگون انتشار داده می‌توان به بخشی از کاربرد این مهمات پی برد. پنتاگون در این زمینه اعلام کرده‌است: ما در پاییز امسال ۳۱ تانک آبرامز را به اوکراین تحویل خواهیم داد و زمان آن هنوز تعیین نشده‌است. ما مقداری مهمات اورانیوم ضعیف شده را که نیاز ۳۱ تانک آبرامز را برآورده می‌کند، به اوکراین عرضه خواهیم کرد.

همان طور که اشاره شد، این مهمات برای شلیک از تانک یا زره پوش مورد استفاده قرار می‌گیرد و گلوله‌ها که از تانک‌های آبرامز آمریکا شلیک خواهند شد. گفته می‌شود که این مهمات قادر به نابودی تانک‌های روسی هستند.

از طرفی، اورانیوم ضعیف شده نیز محصول جانبی غنی‌سازی اورانیوم است که در ساخت مهمات استفاده می‌شود زیرا چگالی بسیار زیاد آن به گلوله‌ها این توانایی را می‌دهد تا به راحتی در پوشش زرهی نفوذ کنند و آن را در ابری از گرد و غبار و فلز بسوزاند. در هر حال این مهمات منتقدان زیادی دارد چرا که نتایج آن به خصوص در عراق نشان داد که این مهمات می‌توانند به بروز سرطان و نقص‌های مادرزادی منجر شوند.

تجارب جنگی نشان داده‌است که همانند بمب‌های خوشه‌ای، مهمات حاوی اورانیوم با غنای کم نیز بیش از نظامیان از بین مردم عادی قربانی می‌گیرد.

آمریکا از این نوع سلاح‌های نامتعارف در برهه‌های مختلف همچون در دو جنگ اول و دوم عراق استفاده کرده‌است. «ایگور کریلوف» فرمانده واحد دفاع زیستی، شیمیایی و پرتویی ارتش روسیه، فروردین امسال از جنایت آمریکا در جریان حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ پرده برداشت و گفت که جنگنده‌های آمریکا بمب‌های حاوی اورانیوم ضعیف شده را طی سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ میلادی در شهرهای العماره، بغداد، بصره، فلوجه و حتی کربلای مقدسه پرتاب کردند.

به گفته دولت عراق، در سال ۲۰۰۵، میانگین ابتلاء به سرطان در این کشور به دلیل استفاده از گلوله‌های [حاوی] اورانیوم ضعیف شده از ۴۰ به یک هزار و ۶۰۰ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر افزایش یافته‌است. بغداد به همین دلیل از آمریکا در سال ۲۰۲۲ شکایت کرد و غرامت خواست.

نیمه فروردین ماه امسال، روزنامه «گاردین» در گزارشی به مطالعه‌ای بر اساس اطلاعات و داده‌های ارائه شده توسط پزشکان در عراق در مورد افزایش قابل توجه نرخ سرطان و نقایص مادرزادی پس از شروع بمباران آمریکا پرداخت و نوشت که حمله آمریکا به عراق در ۲۰ سال پیش، میراثی بدتر از بمباران هیروشیما با بمب هسته‌ای توسط آمریکا، برجای گذاشته‌است.

با توجه به مخاطرات جدی استفاده از بمب‌های حاوی اورانیوم ضعیف شده، بسیاری از مردم و مقامات جهان مخالف ارسال این گونه تسلیحات نامتعارف به اوکراین هستند که این نگرانی در اظهارات سخنگوی سازمان ملل متحد نیز به چشم می‌خورد.

«فرحان حق» معاون سخنگوی سازمان ملل متحد چند روز پیش پس از تأیید گزارش‌ها مبنی بر ارسال گلوله‌های تانک حاوی اورانیوم ضعیف شده گفت که سازمان ملل همواره نگران استفاده از مهمات حاوی اورانیوم ضعیف شده در هر نقطه از جهان است و تاکید کرد: «نگرانی‌های ما در مورد استفاده از اورانیوم ضعیف شده در هر نقطه از جهان ثابت بوده و همچنان پابرجاست.»

ورود جنگ اوکراین به مرحله پرخطر

با فرسایشی شدن بحران اوکراین، کاخ سفید ارسال سلاح‌های نامتعارف و کشتار جمعی را در پیش گرفته‌است که ارسال بمب‌های خوشه‌ای در میانه تیرماه از آن جمله بود. این نوع سلاح‌های نامتعارف اخیراً به اوکراین ارسال و بلافاصله از سوی مقامات نظامی کی‌یف مورد استفاده قرار گرفت.

بمب‌های خوشه‌ای حامل مهمات منفجره کوچک‌تری هستند که معمولاً علیه پرسنل و وسایل نقلیه سبک استفاده می‌شود اما از آن‌جایی که برخی از مهمات پس از شلیک منفجر نمی‌شوند و می‌تواند برای چندین دهه در مناطق درگیری سابق به صورت منفجر نشده باقی بماند و زندگی افراد و غیرنظامیان را در معرض خطر قرار دهد. از این رو، بیش از ۱۲۰ کشور از جمله اعضای ناتو با ممنوع کردن استفاده از سلاح‌ها موافقت کرده‌اند.

به تازگی خبرهایی مبنی بر ارسال موشک‌های دوربرد مجهز به مهمات خوشه‌ای به اوکراین شنیده می‌شود و مقامات دولت آمریکا از احتمال گنجاندن موشک‌های بالستیک تاکتیکی ATACMS در بسته جدید کمک‌های نظامی ایالات متحده به اوکراین خبر داده‌اند.

یک مقام آمریکایی در گفت و گو با شبکه «ای‌بی‌سی» آمریکا با تأیید وجود این موشک‌های بالستیک تاکتیکی در بسته جدید کمک‌های نظامی واشنگتن به کی‌یف، گفت: با این حال، ممکن است برنامه‌های واشنگتن در مورد ارائه این موشک‌ها به اوکراین تغییر کند.

همچنین یکی دیگر از مقامات دولت آمریکا به این شبکه تلویزیونی، افزود: موضوع تحویل موشک‌های بالستیک تاکتیکی ATACMS روی میز است و احتمال اینکه این موشک‌ها در بسته بعدی کمک‌های نظامی واشنگتن به کی‌یف گنجانده شوند، وجود دارد.

یک گروه از قانونگذاران آمریکایی به رهبری «جیسون کرو» قانونگذار دموکرات در نامه‌ای نوشته‌اند که نیروهای روس تجهیزات مهم خود را از برد راکت‌های هیمارس خارج کرده‌اند و به این دلیل اوکراین نیازمند دریافت سامانه‌های موشکی با برد دورتر است.

همچنین چند تن از مقامات ارشد آمریکایی در حالی که خواستند نام آن‌ها فاش نشود به رویترز گفتند که کاخ سفید به صدور مجوز انتقال سامانه‌های موشکی تاکتیکی ارتش (ATACMS) یا سامانه‌های موشک پرتاب چندگانه هدایت‌شونده (GMLRS) یا هر دو سامانه به اوکراین نزدیک شده است.

سامانه موشکی ATACMS با برد ۱۹۹ مایل (۳۲۰ کیلومتر) می‌تواند چهار برابر بیشتر از برد سیستم راکتی هیمارس که اوکراین از سال گذشته از آنها استفاده می‌کند، به اهداف خود حمله کند. این دوربردترین سامانه موشکی است که آمریکا تاکنون در اختیار کی‌یف قرار می‌دهد اما GMLRS قادر است به اهدافی در فاصله ۷۲ کیلومتری حمله کند.

هر دو این سامانه‌ها از قابلیت مجهز شدن به بمب‌های خوشه‌ای بهره‌مند هستند که پیش از این واشنگتن در بسته‌های تسلیحاتی در اختیار کی‌یف قرار داده‌است. هنوز مشخص نیست که چه زمانی تصمیم نهایی در این زمینه اتخاذ شود اما این منابع گفته‌اند که موشک‌ها احتمالاً در محموله تسلیحات بعدی به اوکراین قرار خواهد گرفت.

فرجام سخن

بیش از یکسال و نیم از آغاز بحران اوکراین می‌گذرد و هر روز خبری از ارسال کمک‌های نظامی و جنگ‌افزاری آمریکا و متحدان آن به گوش می‌رسد تا کلاف درهم تنیده بزرگترین بحران حال حاضر جهان، پیچیده‌تر شود؛ کمک‌هایی که به گفته برخی مقامات از قبیل «الکسی رزنیکوف» وزیر دفاع اوکراین که اخیراً برکنار شد، بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود و سهم آمریکا بالغ بر ۵۰ میلیارد دلار بوده‌است.

از نگاه ناظران ارسال سلاح‌های نامتعارف و کشتار جمعی از بمب خوشه‌ای گرفته تا مهمات با اورانیوم ضعیف شده و موشک‌های بالستیک با هدف توازن‌بخشی به جبهه‌هایی صورت گرفته که روسیه همواره دست برتر را داشته‌است.

ارسال این نوع تسلیحات کشتار جمعی البته تا به امروز وزنه را به نفع اوکراین سنگین نکرده و قربانیان بیشتر مردم بیگناه و غیرمسلح بوده‌اند. بنابراین هدف از ارسال تدریجی آنها می‌تواند تعمیق بحران و تحریک مسکو برای مقابله به مثل باشد؛ موضوعی که اجماع‌سازی علیه کرملین را تسهیل و گسترش ناتو به شرق را تسریع خواهد بخشید.