جانوری اقیانوسی که در خونش «ضد یخ» وجود دارد
«ماهی لبکلفت اقیانوسی» (Ocean pout) با نام علمی Zoarces americanus معمولا در غرب اقیانوس اطلس از کانادا تا کارولینای شمالی یافت میشود؛ از مناطق کمعمق اندک نزدیک به ساحل گرفته تا عمق 400 متری اقیانوس.
این ماهی با پوستی لکهدار از قهوهای زنگزده تا سبز مایل به خاکستری و بدنی کشیده تا 4 فوت (1.2 متر) طول دارد و وضع بدنش کاملاً برای زندگی در عمق زیاد مناسب است. این ماهی با خزیدن در کف دریا و با استفاده از مجموعهای از دندانهای میخ مانند، قربانیان خود را از میان بیمهرگان جستجو میکند.
این گونه تخمهای خود را در شکافها یا حتی در زبالههای انسانی رها شده در اقیانوس میگذارد. جانور ماده تا سه ماه از تخمها محافظت میکند و پس از آن لارو ماهی باید خودش به دنبال غذا برود. جوانها طعمه طیف وسیعی از گونهها، از ماهی مرکب گرفته تا پرتوماهیها هستند و بزرگسالان ممکن است توسط کوسهها، ماهی کاد و ماهی باس خورده شوند.
اما جالبتوجهترین ویژگی این ماهی مادهای است که در خون آن یافت میشود. از آنجایی که این گونه در آبهای عمیق و سرد زندگی میکند، پروتئینی در خون خود ایجاد کرده است که به عنوان «ضد یخ» عمل میکند و از بدنش در برابر آسیب کریستالهای یخ حتی در سردترین آبها محافظت میکند.
این پروتئین بهطور شگفتانگیزی برای انسان نیز مفید است؛ اگرچه این ماهی جزء گونههای حفاظت شده است و صید آن غیرقانونی است.
متخصصان ژنتیک با افزودن ژن فعالکنندۀ پروتئین ضد یخ به یک ژن هورمون رشد ماهی قزل آلا، یک ماهی اصلاحشدۀ قزلآلا تولید کردند که سریعتر از همتایان خود رشد میکرد.
ژن پروتئین ضد یخ باعث تقویت ژن هورمون رشد ماهی قزلآلا میشود و در نتیجه ماهی قزلآلا دو برابر سریعتر بالغ میشود و به غذای کمتری نیاز دارد. فعالان محیط زیست با فروش محصولات حیوانی اصلاح شده ژنتیکی مخالفت کردهاند، اما سازمان غذا و دارو این ماهی را برای فروش در سال 2015 تایید کرد. اولین ماهی قزلآلای اصلاح شدۀ ژنتیکی در سال 2021 فروخته شد.
همچنین همین ژن ضد یخ از طریق یک مهندسی پیچیده به نوعی مخمّر و پروتئین تبدیل شد؛ این مخمر وقتی در بستنیهای کمچرب استفاده شود، از بلوری شدن و یخ زدن بستنی جلوگیری میکند. مصرف این ماده نیز در بسیاری از کشورها از جمله ایالات متحده تایید شده است.