علم‌الهدی: برای یک زن، هیچ منکری بالاتر از بی‌حجابی و بی‌عفتی نیست

حجت الاسلام سید احمد علم‌الهدی در خطبه عبادی نماز جمعه این هفته که در حرم مطهر رضوی برگزار شد، ارتباط انسان با خدا را مهم‌ترین مفهوم موجود در زندگی او دانست و با اشاره به آیه 45 سوره مبارکه عنکبوت اظهار کرد: خداوند عالم در قرآن کریم می‌فرماید «وَلَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُ» یعنی یاد خدا از همه‌چیز در امور عبادی بزرگ‌تر است. البته ذکر خدا این نیست که شما تسبیح به دست بگیرید و بگویید «سُبحانَ اللهِ َو الحَمدُ لِلهِ وَ لا اِلهَ اِلا اللهُ وَ اللهُ اَکبَرُ» بلکه اصل ذکر این است که خدا در بزرگ‌ترین تأثیر ممکن و قوی‌ترین ارتباط موجود با بنده‌اش قرار بگیرد.

وی افزود: راغب اصفهانی در کتاب گران‌قدر مفردات در معنای لغات و واژه‌های قرآنی می‌گوید «تارةً یُقال وَ یُرادُ به هِیئَةٌ لِنَفسه بها یُمکِنُ للانسان أن یَحفَظَ ما یَقتَنیهِ مِنَ المعرفه» یعنی ذکر در معنای حقیقی، توصیفی از یک امر نفسانی است و این‌طور نیست که تعریف به رفتار باشد. مرحوم علامه طباطبایی هم در تفسیر شریف المیزان، تصویر جالب‌تری از ذکر ارائه می‌دهد و می‌گوید یاد خدا آخرین مرحله سعادتی است که برای انسان در نظر گرفته شده و بنابراین، ذکر همان تذکر قلبی و استحضار در مقام عبودیت است که افزون بر وضعیت زبانی و قلبی، به‌صورت یک شناخت در قلب انسان ظاهر می‌شود و از همه اعمال خیر بالاتر است.

امام‌جمعه مشهد خاطرنشان کرد: حقایق در کانون فکر شما منعکس می‌شود و براساس شناخت و برداشتی که شما از یک مسئله داشته باشید، آن فکر نیز در اندیشه شما شکل می‌گیرد. بر همین اساس، ذکر خدا نیز عبارت است از فکر، اندیشه و برداشتی که هرکدام از ما از خدا داریم اما از آن‌جا که خدا فکر کردنی نیست و ارتباط با خدا در قالب احساسی در باطن و فطرت تعریف می‌شود، انسان موحد همان‌قدر که وابستگی در عمیق‌ترین بخش از وجودش احساس کند، وابسته به ذکر خدا خواهد بود.

وی با اشاره به خطبه 179 نهج‌البلاغه ادامه داد: در روایت آمده [فردی] آمد نزد وجود اقدس امیرمؤمنان(ع) و پرسید «هل رأیتَ ربّکَ یا أمیر المؤمنین» یعنی ای امیرمؤمنان، آیا خدایت را می‌بینی؟ حضرت پاسخ داد «أفَأعبدُ ما لا أرى» یعنی پس چگونه بپرستم چیزی را که نمی‌بینم؟ مرد دوباره سؤال کرد «کیف تراه» یعنی چگونه خدا را می‌بینی و امیرمؤمنان(ع) فرمود «لَا تُدْرِکُهُ الْعُیُونُ بِمُشَاهَدَةِ الْعِیَانِ وَ لَکِنْ تُدْرِکُهُ الْقُلُوبُ بِحَقَائِقِ الْإِیمَانِ» یعنی خدا وجودی است که چشم‌ها به نشانه‌های ظاهری او را نمی‌بینند اما قلب‌ها به حقیقت ایمان او را درک می‌کنند.

علم‌الهدی با بیان اینکه اطاعت و فرمان‌برداری خدا دو وجهه متفاوت دارد، تصریح کرد: برادران و خواهران، اطاعت و فرمان‌برداری خدا دو وجه دارد. وجوه آن را هم خدا در قرآن کریم این‌طور می‌فرماید «اتْلُ مَا أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنَ الْکِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ وَلَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُ وَاللَّهُ یَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ» و بر این اساس، اطاعت دو بخش دارد؛ بخش نرم‌افزاری طاعت خدا این است که انسان به مقامی برسد که با خود بگوید پسندم آنچه را جانان پسندد. این بخش نرم‌افزاری طاعت است که خوشایندها و بدایندهای انسان با امور محبوب و منفور خدا تنظیم شود. بخش سخت‌افزاری طاعت نیز مربوط به زمانی است که انسان وارد مرحله ترک بدایندهای خدا و عمل به خوشایندهای خدا می‌شود. بخش متعالی طاعت نیز همین است اما تا زمانی که نرم‌افزار آن در انسان به وجود نیاید، بنده نمی‌تواند وارد این مرحله شود.

وی تأکید کرد: انسان موحد و مؤمن در هر عمل از زندگی خود به این فکر می‌کند که آیا خدا این کار مرا می‌پسندد یا نه. این آیه نیز همین را می‌گوید و تأکید می‌کند تصویری که از خدا در ذهن انسان شکل می‌گیرد، حتی مؤثرتر از نماز انسان را در برابر فحشا و منکر حفظ می‌کند. اینجاست که می‌گوییم ممکن است کسی نمازخوان باشد اما ده‌ها فساد و عمل گناه را هم انجام دهد. دلیل اصلی وقوع این پدیده آن است که فرد فقط خود را مکلف به نماز می‌داند اما محصول نماز به‌عنوان نرم‌افزار تولید ایمان در وجود او شکل نگرفته است.

نماینده ولی‌فقیه در استان خراسان رضوی گفت: به‌طور مثال، برای یک زن، هیچ منکری بالاتر از بی‌حجابی و بی‌عفتی نیست. با این حال، خانمی ممکن است حتی در وقت اذان، چادر بر سر بگذارد و نماز بخواند اما در سایر اوقات شبانه‌روز، خود را از دید نامحرم حفظ نکند. سؤال هم پیش می‌آید که این فرد نماز هم می‌خواند اما پس چرا هنوز عامل به این معصیت بزرگ است؟ عزیزان من، پاسخ این است که فرد هنوز گرفتار گناه است زیرا هنوز تصویر مستمر از خدا در ذهن او شکل نگرفته و نماز او ختم به تولید نرم‌افزار طاعت خدا در وجودش نشده است.

وی بیان کرد: وجود اقدس امام باقر(ع) در روایت می‌فرماید «ذِکْرُ اللّه ِ لاِهْلِ الصَّلاةِ اَکْبَرُ مِنْ ذِکْرِهِمْ ایّاهُ؛ اَلا تَرى اَنَّهُ یَقولُ اُذْکُرونى اَذْکُرْکُمْ» یعنی یک معنای دیگر از ذکر، یاد خدا از نمازگزاران و بندگانش است. امام باقر(ع) می‌فرماید یاد خدا از نمازگزاران، بالاتر از یاد آنان از خداوند است زیرا خداوند می‌فرماید مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم و این قرائت و تفسیر از آیه نیز در هر حال، ناظر بر ضرورت تحقق نرم‌افزار طاعت و عبودیت خاص و مطلق در اندیشه و عمل انسان است. برادر جوان، خواهر جوان مخلص کلام آن است که برای تقوای عملی باید تلاش کنی این تصویر از خدا در ذهن و ذکر تو به وجود بیاید. همین‌که خدا وجود دارد، می‌بیند و بر هر مرحله از زندگی و وجودت آگاه است. این مهم‌ترین مرحله برای تحقق عبودیت و بندگی خالصانه پروردگار است.