سقوط باورنکردنی سرانه مصرف لبنیات در ایران/ علت؛ کاهش قدرت خرید مردم و افزایش هزینه‌های تولید

لبنیات یک تغذیه مهم در سفره ایرانیان محصوب می‌شود. مصرف محصولات لبنی ریشه در فرهنگ ایرانی دارد. چراکه این محصول غنی از مواد مغذی است و نقش مهمی در سلامت جامعه ایفا می‌کند.

با وجود اهمیت این محصول در فرهنگ و تغذیه ایرانیان، سرانه مصرف لبنیات در کشور افت شدیدی داشته است.

احسان ظفری، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های لبنی پاستوریزه ایران تاکید کرده است که به دلیل افزایش قیمت لبنیات و کاهش قدرت خربد مردم، تقاضای این محصول در بازار کاهش داشته است. سرانه مصرف لبنیات از ۱۳۰ کیلوگرم در سال ۱۳۸۹ به ۵۵ کیلوگرم در سال جاری رسیده است.

تورم دلیلی برای کاهش قدرت خرید مردم

سید محمدرضا بنی‌طبا، سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران درباره عوامل تأثیرگذار بر کاهش سرانه مصرف لبنیات اظهار کرد: کاهش قدرت خرید مردم در کنار افزایش هزینه‌های تولید، از عوامل تأثیرگذار بر کاهش مصرف سرانه هستند. چراکه سیاست‌گذاری‌های نادرست بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و ... منجر به افزایش تورم شده و در اثر تورم، هزینه‌های تولید افزایش یافته است. مصرف‌کننده هم به دلیل تورم، دچار کاهش قدرت خرید شده است.

وی درباره پیامد کاهش سرانه مصرف برای صنعت لبنیات و دامپروری کشور عنوان کرد: کاهش سرانه مصرف منجر به کاهش تقاضا در بازار می‌شود.

مصرف لبنیات فرهنگ‌سازی نشده است

بنی‌طبا درباره اهمیت فرهنگ‌سازی و آگاهی مردم نسبت به استفاده از محصولات لبنی توضیح داد: مصرف محصولات لبنی فوایدی نظیر جلوگیری از پوکی استخوان، جلوگیری از بیماری‌های دهان و دندان، رشد کودک و افزایش میانگین قد نسلی دارد. اما فرهنگ‌سازی درستی نسبت به اهمیت مصرف محصولات لبنی آگاهی صورت نگرفته است. بی‌اعتنایی به آگاه‌سازی جامعه باعث شده تا خرید لبنیات برای مصرف‌کننده اولویت نداشته باشد. افزایش تورم منجر به افزایش قیمت محصولاتی نظیر نوشابه گازدار، چیپس، پفک و ... هم شده اما سرانه مصرف این محصولات هیچ‌وقت کاهشی نبوده است. همه عوامل کاهش سرانه مصرف، اقتصادی نیست. برخی عوامل مربوط عدم آگاهی و فرهنگ‌سازی در میان افراد جامعه است.

وی درباره اقدامات دولت برای حل این مشکل خاطرنشان کرد: دولت یک‌سری اقدام در این زمینه انجام داده است، اما این اقدامات منجر به نتیجه مطلوبی نشده است. ازجمله این اقدامات می‌توان به حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی در سال ۱۴۰۱، اشاره کرد که این سیاست‌ متوقف شد و ارز ترجیحی همچنان وجود دارد.

مسئولیت بخش خصوصی تامین کالاهای اساسی است

بنی‌طبا درباره نقش و مسئولیت بخش خصوصی در افزایش سرانه مصرف محصولات لبنی تصریح کرد: مسئولیت بخش خصوصی تأمین کالاهای اساسی کشور است. زیرا مردم باید در هرجای کشور به کالای لبنی سالم و شناسنامه‌دار با قیمت‌ها و کیفیت‌های متنوع دسترسی داشته باشند. در حال حاضر درتمام نقاط کشور امکان دسترسی به لبنیات پاستوریزه سالم وجود دارد.

وی درباره وظایف نظام سیاست‌گذاری کشور تشریح کرد: نظام سیاست‌گذاری باید در راستای حراست از قدرت خرید مصرف‌کننده و آگاهی مصرف‌کننده گام بردارد. در این موارد بخش خصوصی هم در کنار نظام سیاست‌گذاری خواهد بود.

راهکارهایی برای افزایش سرانه مصرف لبنیات

بنی‌طبا برای افزایش سرانه مصرف لبنیات کشور پیشنهاد داد: حذف ارز ترجیحی و رقابتی شدن زنجیره صنعت می‌تواند مشکلات را حل کند. دولت باید ارز ترجیحی را حذف کرده و نهاده‌ها با قیمت ارز آزاد تهیه شوند. فعالان صنعت مانند گاوداران و کارخانه‌داران، نهاده‌ها را با ارز آزاد وارد و به گاوداری‌ها و کارخانه‌ها بفروشند. منابع آزاد شده از ارز ترجیحی به دهک‌های پایین جامعه تعلق بگیرد.

اصلاح سیاست‌های حمایتی نظیر طرح‌های شیر مدرسه و کالابرگ نیز مؤثر است. رقابت باید در تمام زنجیره صنعت، نه فقط در تولید، وجود داشته باشد. تولیدکننده باید قیمت تولید را درج کند و فروشگاه‌ها قیمت مصرف‌کننده را تعیین کنند رقابت در خدمات و قیمت‌ها شکل بگیرد. اجرای این قوانین و حذف ارز ترجیحی می‌تواند مشکلات را حل کند.

طبق این گزارش، فرهنگ‌سازی اهمیت استفاده از لبنیات، حذف ارز ترجیحی، اصلاح سیاست‌های حمایتی و رقابتی بودن تمام زنجیره‌های صنعت می‌تواند سرانه مصرف لبنیات را افزایش دهد. اینگونه بسیاری از مشکلات تولیدکننده و مصرف‌کننده هم حل خواهد شد