قدیمی‌ترین «قبر» جهان که شاید متعلق به یک گونۀ هوشمند «ماقبل انسان» بوده باشد
دیرین‌شناسان در آفریقای جنوبی گفته‌اند که قدیمی‌ترین محل دفن شناخته‌شده در جهان را یافته‌اند. این محل دفن حاوی بقایای یک خویشاوند دوردست کوچک‌مغز انسان است که پیش از این تصور میشد رفتار پیچیده نداشته است.
محققان سال ۲۰۲۳ به رهبری دیرین‌انسان‌شناس مشهور لی برگر گفتند چندین نمونه از هومو نالِدی (انسان‌گونه‌ی عصر حجر که از درخت بالا می‌رفت) را کشف کرده‌اند که در عمق ۳۰ متری زیر زمین در سیستم غاری در گهواره بشریت مدفون شده‌اند؛ یک مکان شناخته شده به عنوان میراث جهانی نزدیک ژوهانسبورگ.
دانشمندان در مجموعه‌ای از مقالات منتشر شده در eLife نوشتند: «اینها باستانی‌ترین تدفین‌هایی هستند که تاکنون در سابقه انسان‌ها ثبت شده است، قدیمی‌تر از شواهد تدفین‌های هومو ساپینس‌ها در ۱۰۰ هزار سال پیش.
این یافته‌ها درک کنونی ما از تکامل انسان را به چالش می‌کشند، زیرا به طور معمول باور ما این بود که این رشد مغزهای بزرگتر است که امکان انجام فعالیت‌های پیچیده و «معناساز» مانند دفن مردگان را فراهم می‌کند.
بیشتر بدانید: سفر به ایران قدیم؛ برادر شاه پشت فرمان وانت مزدا نشست
قدیمی‌ترین تدفین‌ها پیش از این در خاورمیانه و آفریقا یافت شدند و حاوی بقایای انسان‌های خردمند بودند و حدود ۱۰۰۰۰۰ سال قدمت داشتند.
اما قدمت آن‌هایی که در آفریقای جنوبی توسط برگر و همکارانش پیدا شدند، حداقل به ۲۰۰ هزار سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد.
این تدفین‌ها به هومو نالدی تعلق دارند، گونه‌ای بدوی در پیوندگاه میان میمون‌ها و انسان‌های امروزی که مغزهایی به اندازه پرتقال و قدی حدود ۱.۵ متر داشتند.
علامت‌هایی بر روی دیوار غار که برخی محققان معتقدند نشانه‌هایی برای مقبرۀ هومونالدی‌ها بوده است
گونه کشف‌شده توسط برگر با انگشتان دست و پای خمیده، دست‌ها و پاهایی که برای راه رفتن ساخته شده بودند، از پیش این تصور را تغییر داده بود که مسیر تکاملی ما یک خط مستقیم است.
نام هومو نالدی برگرفته از سیستم غار «ستاره در حال ظهور» (Rising Star) است که در آن نخستین استخوان‌ها سال ۲۰۱۳ پیدا شد.
لی برگر دیرین‌شناس در سیستم غار Rising Star در آفریقای جنوبی، جایی که بقایای هومو نالدی در آن یافت شد
در حفاری‌هایی که سال ۲۰۱۸ آغاز شد، تدفین‌هایی بیضی شکل در مرکز مطالعات جدید نیز آنجا یافت شد. حفره‌هایی که به گفته محققان، شواهد نشان می‌دهد به عمد حفر شدند و سپس برای پوشاندن اجساد پر شدند، حاوی حداقل پنج فرد هستند. محققان می‌گویند: «این اکتشافات نشان می‌دهد شیوه‌های دفن به هومو ساپینس‌ها یا سایر انسان‌ها با مغزهای بزرگ محدود نمی‌شود». محل دفن تنها نشانه‌ای نیست که هومو نالدی قادر به انجام رفتارهای پیچیده احساسی و شناختی بوده است.
اندازه مغز
حکاکی‌هایی به شکل هندسی از جمله «شکل هشتگ» نیز روی سطوح ظاهراً به عمد صاف‌شده‌ی یک ستون غار در آن نزدیکی یافت شد. برگر می‌گوید: «این به آن معناست که نه تنها انسان‌ها در توسعه راه و رسم‌های نمادین منحصر به فرد نیستند، بلکه حتی ممکن است مبدع چنین رفتارهایی هم نباشند.»
چنین اظهاراتی احتمالاً در دنیای دیرین‌شناسی جنجال‌برانگیز است. وقتی سال ۲۰۱۵ برگرکه اکتشافات قبلی‌اش مورد حمایت نشنال جئوگرافیک قرار گرفت، برای نخستین بار این ایده را مطرح کرد که هومو نالدی قادر به انجام کارهایی فراتر از اندازه کوچک سرش بوده، بسیاری با او مخالفت کردند.
او در این باره گفته: «پذیرش این اظهار نظر برای دانشمندان آن زمان خیلی سخت بود، چون فکر می‌کردند همه این کارها مستلزم داشتن مغز بزرگ است، اما ما می‌خواهیم به دنیا بگوییم طرز فکر درست نیست.»
جمجمه هومو نالدی که در آفریقای جنوبی پیدا شد
محققان نوشتند، این اکتشافات درک ما را از تکامل انسان تغییر می‌دهد، اما باید تجزیه و تحلیل بیشتری انجام شود.
آگوستین فوئنتس، استاد مردم‌شناسی در دانشگاه پرینستون که یکی از نویسندگان این مطالعات است، می‌گوید: «تدفین، معناسازی، حتی «هنر» می‌تواند تاریخچه بسیار پیچیده‌تر، پویاتر و غیرانسانی‌تری از آنچه قبلاً تصور می‌کردیم داشته باشد».
کارول وارد، انسان‌شناس از دانشگاه میسوری که در این تحقیق شرکت نداشته، گفته: «این یافته‌ها، در صورت تایید، اهمیت بالقوه قابل‌توجهی دارند. من مشتاقانه منتظرم تا بفهمم چگونه طرز قرارگیری بقایای اجساد، مانع از سایر توضیحات احتمالی غیر از دفن عمدی می‌شود و مایلم نتایج را پس از بررسی دقیق ببینم.»
وارد خاطرنشان کرد که این مقاله تصدیق کرده که نمی‌تواند این احتمال را رد کند که علامت‌گذاری‌های روی دیوارها ممکن است توسط انسان‌های بعدی ایجاد شده باشند.
