از انتظارات تا واقعیات بورس

باید در انتظار تصمیمات جدید سیاستگذاران درخصوص بازار‌ها بود. در روز گذشته بورس نتوانست شگفتی بیافریند، نه حرکت جذابی از شاخص‌ها مشاهده کردیم و نه ورود پول قدرتمندی. در مورد روند الاکلنگی شاخص بورس از ابتدای هفته مباحث گوناگونی مطرح می‌شود؛ حتی برخی از کارشناسان معتقدند رشد ۵ درصدی اول هفته بهترین عملکرد شاخص در کوتاه‌مدت خواهد بود. با وجود رشد میانگین قیمت سهام و پشتوانه‌های بنیادی، به نظر می‌رسد از یک سو هراس بورس بازان حقیقی از افول مجدد قیمت‌ها و از سوی دیگر انتظار برای تعیین‌تکلیف کابینه دولت پزشکیان، مهم‌ترین دلایل تعلل در ورود سرمایه این دسته از بازیگران بورسی به گردونه معاملات سهام است. البته در این خصوص نمی‌توان اظهار‌نظر قاطعی بیان کرد، زیرا بعید نیست در روز‌های آینده اتفاقاتی رخ دهد که افزایش تقاضا در بازار سهام را رقم بزند.

این‌طور که به نظر می‌آید، حمایت‌های کلامی که بتواند جلوی ریزش بی‌وقفه بورس را بگیرد و فعالان بازار را خرسند سازد، اثر خود را از دست داده است. اما در روز‌های اخیر بازار در خصوص رشد نرخ نیمایی خوش‌بین بوده است. البته تحقق یا عدم‌تحقق چنین تصوری صرفا با گذر زمان مشخص خواهد شد. این در حالی است که در روز گذشته سرپرست ریاست‌جمهوری قانون برنامه ۵ ساله هفتم را به سازمان برنامه و بودجه ابلاغ کرد. این قانون در جلسه علنی سه‌شنبه اول خرداد ۱۴۰۳ مجلس شورای اسلامی تصویب و در جلسه ۲ تیرماه ۱۴۰۳ مجمع تشخیص مصلحت نظام تایید شده بود؛ رئیس مجلس نیز در تاریخ ۱۲ تیرماه این قانون را به دولت ارسال کرد.

اما این موضوع به مزاج بازار خوش نیامد و حتی حواشی‌ای در فضای مجازی به دنبال داشت. برخی معتقدند ابلاغ برنامه هفتم در‌حالی‌که رئیس‌جمهور جدید هنوز بر کرسی ریاست‌جمهوری تکیه نزده است، می‌تواند با خط مشی تفکرات دولت جدید در تضاد باشد. حتی برخی از بورسی‌ها این امر را عامل عقبگرد بورس در روز دوشنبه مطرح کردند.

در بورس چه می‌گذرد؟

اما از وضعیت رشد شاخص‌های بازار در روز گذشته که بگذریم، آنچه در عملکرد دو روز گذشته مشاهده شده عدم اعتماد به بازار است. اگر چه بورس در واکنش به انتخاب مسعود پزشکیان تنور معاملات را داغ دید، اما این بازار هنوز از یاد نبرده که بسیاری از وعده‌های بورسی سیاستگذاران قبلی رنگ واقعیت به خود نگرفته است. همان‌طور که ملاحظه کردیم بازار سهام هم در بخش بورس و هم فرابورس چند ماه درگیر ریزش و نوسانات فرسایشی بود. اکنون تحلیلگران می‌گویند با توجه به اینکه گشایشی در زمینه روابط سیاست خارجی کشور ایجاد نشده، واقعیات باید جای انتظارات را بگیرد. چنین موضوع مهمی سبب می‌شود لزوم احتیاط در ورود پول بیشتر از قبل احساس شود.

در همین رابطه حسن رضایی‌پور، کارشناس بازار سرمایه، اظهار کرد: سیاستگذاری‌های اقتصادی جدید تعیین‌کننده روند بازار‌ها خواهد بود. به همین دلیل قابل پیش‌بینی بود که بورس از هیجانات روز شنبه فاصله بگیرد. در بر همان پاشنه می‌چرخد و مشکلات به قوت خود باقی است. بازار‌های موازی در حال حرکت به سمت سطوح پایین‌تر قیمتی هستند و مشخص نیست مجلس با کابینه اقتصادی پیشنهادی دولت جدید کنار بیاید. این عوامل سبب شده سرمایه‌گذاران نسبت به ورود پول به بازار سهام احتیاطی مضاعف را در پیش گیرند.

در‌ حال‌حاضر همه بازار‌ها معطل سیاستگذاری‌های جدید هستند؛ بنابراین بعید به نظر می‌رسد بازار‌ها در کوتاه‌مدت رفتار عجیب‌و‌غریبی از خود نشان دهند. این سناریو از این حیث مهم به نظر می‌رسد که سایر بازار‌های موازی مشغول درجا زدن هستند و تقریبا هیچ بازاری به سمت رونق گرفتن حرکت نکرده است؛ در چنین شرایطی شاید بهترین استراتژی این باشد که سرمایه‌گذاران برای حفظ احتیاط بیشتر از روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم بهره ببرند، چرا که همچنان مشخص نیست نحوه سیاستگذار‌ی‌ها، به‌خصوص آن دسته از دستورالعمل‌هایی که به قیمت گذاری دستوری منجر می‌شوند، بازار را به کدام سو می‌برد.

یکی از موضوعاتی که در‌ حال‌حاضر مطرح می‌شود این است که آیا بعد از روی کار آمدن دولت جدید می‌توان منتظر ورود بورس‌اولی‌ها به بازار بود؟ در پاسخ به این سوال کارشناسان می‌گویند وضعیت بورس به گونه‌ای نیست که برخی افراد تمایلشان را به کسب سود نامتعارف یا به‌اصطلاح نجومی در کمترین زمان ممکن نشان دهند. بر همین اساس حتی گروهی از سرمایه‌گذاران که با مشاهده روند صعودی ابتدای سال و رشد دسته‌جمعی قیمت‌ها تصور کردند می‌توانند با نوسان‌گیری و سفته‌بازی، سود‌های نامتعارفی را به خانه ببرند، اکنون با احتیاط نظاره‌گر دادوستد‌های سهامی هستند.

در روز دوشنبه بورس وارد اصلاح و استراحت شد. این وضعیت یک پرسش را مطرح می‌کند: آیا شرایط برای ورود محتاطانه به بازار فراهم است؟ در پاسخ به این پرسش برخی کارشناسان با اذعان بر مشکلات کنونی بازار معتقدند که به دلیل پابرجا بودن مشکلات عملیاتی شرکت‌ها، رشد شارپی در میان‌مدت اتفاقی نادر خواهد بود؛ به‌ویژه اینکه اکنون حواس‌ها به سمت نرخ بهره جمع شده است که به‌زودی با تغییر مواجه خواهد شد. اما آنچه مشخص است این که بعد از فروکش کردن هیجانات انتخاباتی، سرمایه‌گذاران چشم به وضعیت ریسک‌های حاکم بر معاملات خواهند دوخت.