گزارش رویترز از جزئیات تولید و عرضه پیجرهای حاوی تله انفجاری به حزب‌الله؛ اسرائیل چگونه نفوذ کرد؟

بنابر اطلاعات و تصاویر دسته‌ اول منابع لبنانی، عوامل اسرائیلی طراح این پیجرها، باتری تولید کردند که حاوی مقدار کم اما قوی از مواد منفجره پلاستیکی و یک چاشنی بدیع بود. این مواد به هیچ‌وجه توسط اشعه ایکس قابل شناسایی نبود.

اما این پیجر‌ها نقطه ضعف مشخصی هم داشتند و آن‌هم این که پیشینه‌ای قابل قبول برای این محصول وجود نداشت. اسرائیلی‌ها برای فائق آمدن به این مشکل فروشگاه‌ها، صفحات و پست‌های جعلی آنلاین ایجاد کردند تا تحقیقات دقیق حزب‌الله را منحرف کنند.

طراحی مخفیانه پیجرهای تبدیل شده به تله انفجاری و باتری آن که هر دو برای نخستین بار در این گزارش تشریح می‌شوند، پرده از اجرای یک عملیات چند ساله برمی‌دارند.

بنابر اظهارات منابع لبنانی و تصاویر موجود، یک ورق نازک و مربعی از شش گرم مواد منفجره پلاستیکی به نام پنتا اریتریتول تترا نیترات (PETN) بین دو سلول مستطیلی باتری فشرده شده بود. فضای باقی‌مانده بین این سلول‌ها، با نوار مواد بسیار قابل اشتعال به عنوان چاشنی، پر شده بود.

این ترکیب سه‌لایه‌ای درون یک پوشش پلاستیکی سیاه قرار گرفته و در یک قاب فلزی به اندازه تقریبی یک جعبه کبریت محصور شده بود. این طراحی غیرمعمول بود، زیرا به جای استفاده از یک چاشنی مینیاتوری استاندارد، که معمولاً به شکل یک سیلندر فلزی است، از مکانیزمی متفاوت بهره می‌برد.

عدم استفاده از قطعات فلزی باعث می‌شد که مواد منفجره و چاشنی توسط اشعه ایکس قابل شناسایی نباشند که مزیت بسیار بزرگی محسوب می‌شد.

نیروهای حزب‌الله پس از دریافت پیجرها در ماه فوریه، آن‌ها را از اسکنرهای امنیتی فرودگاه عبور دادند تا ببینند آیا زنگ خطری مبنی بر وجود مواد منفجره به صدا در می‌آید یا خیر و هیچ نشانه‌ای از این مواد مشاهده نکردند.

به گفته دو کارشناس مواد منفجره که طراحی این بمب‌های پیجری را بررسی کرده‌اند، احتمالاً این دستگاه‌ها طوری تنظیم شده بودند که جرقه‌ای درون باتری ایجاد کنند. این جرقه می‌توانست مواد چاشنی را روشن کرده و ورق PETN را منفجر کند.

از آنجایی که مواد منفجره و پوشش مربوطه حدود یک‌سوم از حجم باتری را اشغال کرده بودند، باتری با توجه به وزن ۳۵ گرمی‌اش تنها بخش کوچکی از ظرفیت واقعی خود را در اختیار داشت. به گفته دو کارشناس باتری، این امر باعث می‌شد ظرفیت باتری به میزان قابل توجهی کمتر از انتظار باشد.

پل کریستنسن، کارشناس باتری‌های لیتیوم از دانشگاه نیوکاسل بریتانیا، گفت: «مقدار قابل‌توجهی از جرم این باتری به درستی قابل توضیح نیست.»

به گفته یک منبع امنیتی، حزب‌الله در مقطعی متوجه شد که باتری‌های پیجرها سریع‌تر از حد انتظار تخلیه می‌شوند، با این حال، این مسئله نگرانی امنیتی جدی ایجاد نکرد و گروه همچنان تا چند ساعت پیش از حمله، پیجرها را به اعضای خود تحویل می‌داد.

به گفته شاهدان عینی رویترز، بسیاری از قربانیان که به بیمارستان منتقل شدند، دچار جراحات چشمی، قطع انگشت‌ها یا شکم‌های سوراخ‌شده بودند که نشان از نزدیکی آن‌ها به دستگاه‌ها در زمان انفجار داشت. در مجموع، این حمله با پیجرها و حمله دوم که روز بعد با فعال شدن واکی‌تاکی‌های مسلح‌شده انجام شد، منجر به کشته شدن ۳۹ نفر و مجروح شدن بیش از ۳,۴۰۰ نفر شد.

دو منبع امنیتی غربی تایید کردند که موساد، آژانس اطلاعاتی اسرائیل هدایت حملات انفجار پیجر‌ها و بیسیم‌های حزب‌الله را برعهده داشته است.

خبرگزاری رویترز قادر به تشخیص محل ساخت این پیجرها نشد.

اسرائیل نقش خود را در این عملیات تایید یا انکار نکرده است. با این حال، یک روز پس از حملات، یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، در اظهاراتی دستاورد موساد را «بسیار چشمگیر» توصیف کرد. این اظهارات در اسرائیل به عنوان تایید ضمنی نقش موساد در این عملیات تلقی شد.

مقامات آمریکایی اعلام کرده‌اند که پیش از اجرای این عملیات، از آن مطلع نبودند.

پیوند ضعیف

منبع تغذیه پیجرها از بیرون، شبیه یک باتری استاندارد لیتیوم-یونی بود که در هزاران دستگاه الکترونیکی مصرفی یافت می‌شود. با این حال، مشکل این باتری با برچسب LI-BT783 این بود که مانند خود پیجر، در بازار وجود خارجی نداشت.

به همین دلیل، عوامل اسرائیلی یک داستان پوششی کاملاً جدید ابداع کردند.

یک افسر سابق اطلاعاتی اسرائیل گفت: «حزب‌الله فرایندهای بسیار دقیقی برای بررسی خریدهایش دارد. باید مطمئن شوید که اگر آن‌ها تحقیق کنند، چیزی برای پیدا کردن وجود داشته باشد. عدم وجود اطلاعات، نشانه خوبی نیست.»

ساختن داستان‌های پوششی برای عوامل مخفی، از مهارت‌های اصلی آژانس‌های جاسوسی است. آنچه نقشه پیجر را خاص می‌کرد این بود که این مهارت‌ها در تولید محصولات رایج الکترونیکی مصرفی نیز به کار گرفته شده بود.

عوامل اسرائیلی برای فریب حزب‌الله مدل سفارشی AR-924 را تحت نام تجاری معتبر تایوانی «گلد آپولو» عرضه کردند.

هسو چینگ‌کوانگ، رئیس شرکت گلد آپولو گفت که حدود سه سال پیش یکی از کارکنان سابق او به نام ترزا وو و رئیس او با او تماس گرفتند تا در مورد یک قرارداد ارائه مجوز استفاده از نام نجاری مذاکره کنند.

هسو چینگ‌کوانگ، رئیس شرکت گلد آپولوJohnson Lai/Copyright 2024 The AP. All rights reserved.

آقای هسو گفت که اطلاعات کمی درباره رئیس وو داشت، اما به آن‌ها اجازه داد تا محصولات خود را طراحی و تحت برند گلد آپولو به بازار عرضه کنند.

رویترز نتوانست هویت این مدیر یا اینکه آیا او و وو به‌طور آگاهانه با اطلاعات اسرائیل همکاری داشته‌اند یا نه را مشخص کند.

رئیس شرکت توضیح داد که وقتی مدل AR-924 را دید، چندان تحت تاثیر قرار نگرفت، اما با این وجود تصاویر و توضیحات آن را در وبسایت شرکت قرار داد تا به آن اعتبار ببخشد. هرچند، امکان خرید مستقیم AR-924 از وبسایت او وجود نداشت.

آقای هسو تاکید کرد که هیچ اطلاعی از ماهیت مرگبار پیجرها یا طرح کلی حمله به حزب‌الله نداشته است و شرکت خود را قربانی این نقشه توصیف کرد.

«من این محصول را می‌شناسم»

صفحات وب و تصاویری از مدل AR-924 و باتری آن در سپتامبر سال ۲۰۲۳ وب‌سایت apollosystemshk.com اضافه شدند. این وب‌سایت ادعا می‌کرد که مجوز توزیع محصولات گلد آپولو، از جمله پیجر مزبور و منبع تغذیه حاوی تله انفجاری آن‌ را دارد. بر اساس بررسی‌های رویترز از سوابق اینترنت و فراداده‌ها، آدرس شرکتی در هنگ‌کنگ با نام Apollo Systems HK در این وب‌سایت ثبت شده است، اما چنین شرکتی در آن آدرس یا در اسناد ثبت شرکتی هنگ کنگ وجود ندارد.

با این حال، خانم وو، تاجر تایوانی، این وب‌سایت را در صفحه فیسبوک خود و در اسناد عمومی ثبت شرکت، زمانی که او اوایل سال جاری شرکتی به نام Apollo Systems را در تایپه به ثبت رساند، ذکر کرده بود.

بخشی از وب‌سایت apollosystemshk.com که به باتری LI-BT783 اختصاص داشت، بر عملکرد برجسته این باتری تاکید کرده بود. برخلاف باتری‌های یک‌بار مصرف که پیجرهای قدیمی را تغذیه می‌کردند، این باتری ۸۵ روز دوام داشت و از طریق کابل USB قابل شارژ بود.

در اواخر سال ۲۰۲۳، دو فروشگاه آنلاین باتری LI-BT783 را در کاتالوگ‌های خود قرار دادند. رویترز همچنین دریافت که در دو انجمن آنلاین مختص باتری‌ها، اگرچه این باتری در بازار عرضه نشده بود، کاربران درباره آن بحث کردند. یک کاربر با نام Mikevog در آوریل ۲۰۲۳ نوشته بود: «من این محصول را می‌شناسم. این باتری از نظر فنی عالی است و عملکرد فوق‌العاده‌ای دارد.»

رویترز نتوانست هویت Mikevog را مشخص کند.

این وب‌سایت‌ها، فروشگاه‌های آنلاین و بحث‌های انجمن‌ها نشانه‌هایی از تلاش برای فریب دادن حزب‌الله هستند. به گفته افسر سابق اطلاعاتی اسرائیل و دو مقام امنیتی غربی، این وب‌سایت‌ها پس از انفجار پیجرها از اینترنت حذف شده‌اند، اما نسخه‌های ذخیره‌شده آن‌ها همچنان قابل مشاهده هستند.

رهبران حزب‌الله، از زمان خرید پیجرها اعلام کردند که تحقیقاتی را برای درک چگونگی وقوع نقص امنیتی و شناسایی احتمالی عوامل نفوذی آغاز کرده‌اند.

حزب‌الله در اوایل سال، پس از آنکه متوجه شد که ارتباطات تلفن همراه آن‌ها توسط اسرائیل شنود می‌شود، به استفاده از پیجر روی آورد.

تحقیقات حزب‌الله نشان داد که عوامل اسرائیلی از یک تاکتیک فروش تهاجمی استفاده کردند تا مطمئن شوند که مسئول خرید حزب‌الله مدل AR-924 را انتخاب می‌کند. یکی از افرادی که با این موضوع آشناست، گفت که فروشنده‌ای که این پیشنهاد را ارائه داده بود، با پیشنهاد قیمتی بسیار پایین وارد شد و «مدام قیمت را پایین‌تر می‌آورد تا در نهایت مسئول خرید را مجاب کند.»

مقامات لبنانی این حملات را به عنوان نقض جدی حاکمیت لبنان محکوم کرده‌اند. حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله در ۱۹ سپتامبر، در آخرین سخنرانی عمومی خود قبل از کشته شدن توسط اسرائیل گفت که این انفجارها می‌تواند به معنای «اعلان جنگ» باشد و وعده داد که اسرائیل را مجازات خواهد کرد.

پس از انفجار پیجرها، اسرائیل یک جنگ تمام‌عیار شامل تهاجم زمینی به جنوب لبنان و نیز حملات هوایی علیه حزب‌الله آغاز کرد و بسیاری از رهبران ارشد این گروه را به قتل رساند.

یازده روز پس از انفجار پیجرها، اسرائیل در حمله‌ای هوایی نبیل قاووق، مقام ارشد حزب‌الله را که مسئول تحقیقات خرید این دستگاه‌ها بود کشت و تحقیقات حزب‌الله مختل شد.