کودک پابرهنهای که مردی میلیاردر شد و کشوری را خرید
نام بیدزینا ایوانیشویلی، ثروتمندترین مرد گرجستان که از او به عنوان قدرتمندترین فرد این کشور نیز یاد میشود این روزها در آستانه انتخابات پارلمانی بیش از پیش در رسانهها مطرح میشود.
این تاجر بزرگ گرجستان یک دهه پیش به مدت یک سال به طور رسمی زمام امور را در مقام نخستوزیر در کشورش به دست داشت. هرچند بیدزینا ایوانیشویلی، ۶۸ ساله پس از آن دیگر در مقام رسمی نبود اما از او به عنوان مرد تاثیرگذاردر عرصه سیاست گرجستان طی یک دهه گذشته یاد میشود.
بیدزینا ایوانیشویلی در سال ۲۰۱۲ در پی نارضایتی عمومی از دولت وقت به قدرت رسید. منتقدان او بر این باور هستند که وزرا و نمایندگان حزب «رویای گرجی» طی یک دهه گذشته تنها دستورهای او را اجرا کردهاند و به وی پاسخگو بودهاند.
ثروت بیدزینا ایوانیشویلی که در سطح جهانی چندان شناخته شده نیست حدود هفت میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار تخمین زده میشود. رقمی که معادل یک چهارم تولید ناخالص داخلی گرجستان است.
این روزها نام بیدزینا ایوانیشویلی در آستانه برگزاری انتخابات پارلمانی در گرجستان بار دیگر سر زبانها افتاده است. این رایگیری قرار است روز شنبه ۲۶ اکتبر برگزار شود و از آن به عنوان رویدادی تعیینکننده برای گرجستان در دوراهی گزینش بین اتحادیه اروپا و روسیه یاد میشود.
تحلیلگران بر این باور هستند که بیدزینا ایوانیشویلی تلاش میکند تا با دور نگه داشتن کشورش از اتحادیه اروپا بتواند رابطهای کمتنش بین تفلیس و مسکو رقم بزند.
گرجستان که از جمهوریهای اتحادیه جماهیر شوروی سابق است در سالهای گذشته به عرصه کشمکش بین دو جریان غربگرای طرفدار عضویت در اتحادیه اروپا و هواداران نزدیکی به مسکو تبدیل شده است. بروکسل اکنون پس از برگزاری همهپرسی اخیر در مولداوی که با پیروزی ضعیف جبهه هواداران عضویت در اتحادیه اروپا به پایان رسید به انتخابات پارلمانی گرجستان چشم دوخته است.
این رایگیری آزمونی برای بیدزینا ایوانیشویلی نیز خواهد بود زیرا سطح نارضایتی از دولت کنونی گرجستان در این کشور بالا رفته است.
بیدزینا ایوانیشویلی تاجر خودساختهای است که به گفته خودش در دوران کودکی پابرهنه بود چون کفش برای پوشیدن نداشت. او مدرک مهندسی خود را در گرجستان و مدرک تحصیل در رشته اقتصادش را از دانشگاه مسکو گرفته است.
بیدزینا ایوانیشویلی پس از پایان تحصیلاتش وارد تجارت شد و پس از فعالیت در حوزه فروش محصولات الکترونیک توانست برای خودش و فعالیتهای اقتصادیاش بانک تاسیس کند.
او پس از آن هدف باندهای خلافکار فعال در عرصه جنایتهای سازمانیافته قرار گرفت اما توانست با نزدیکی به قدرت در مسکو گلیم خود را از آب بیرون بکشد.
گفته میشود بیدزینا ایوانیشویلی در دهه ۱۹۹۰ با نزدیکی به دولت روسیه و نهادهای امنیتی این کشور توانست به فعالیتش ادامه دهد.
بیدزینا ایوانیشویلی پس از قدرت گرفتن در گرجستان برای کسب محبوبیت اعلام کرد که شخصا نزدیک به یک میلیارد دلار برای کمک به جادهسازی و نوسازی پارکها و کلیساها و دیگر اماکن میراث فرهنگی گرجستان اهدا کرده است.
به این ترتیب بیدزینا ایوانیشویلی نقشی تعیینکننده در عرصه سیاست گرجستان پیدا کرد. هرچند نظرسنجیها نشان میدهد که اکثر رایدهندگان در گرجستان به دنبال نزدیکی به اتحادیه اروپا هستند اما حزب «رویای گرجی» با وجود نزدیکی با مسکو همچنان محبوبترین حزب سیاسی در گرجستان است.
گرجستان طی سالهای اخیر هرچند در ظاهر نهادهای دموکراتیکی مانند پارلمان داشته و در این کشور انتخابات برگزار شده است اما در عمل همه وزرا از جمله نخستوزیر در مذاکرات با شرکای خود باید برای تصمیمگیری نهایی به یک فرد رجوع کنند؛ فردی که کسی جز بیدزینا ایوانیشویلی نیست.
بسیاری از مقامهای گرجستان از جمله مسئولان امنیتی و قضایی به بیدزینا ایوانیشویلی وفادار هستند. حوزه نفوذ او به عرصه اقتصاد و دیگر نهادهای دولتی نیز تسری یافته است.
ایراکلی کوباخیدزه، نخستوزیر کنونی گرجستان از حزب «رویای گرجی» که منتقد غرب است چند ماه پیش هنگامی که میخواست برای اولین بار به عنوان رئیس دولت سخنرانی کند در برابر بیدزینا ایوانیشویلی توقف کرد تا از او برای بالا رفتن روی صحنه و ایراد سخنرانی اجازه بگیرد.
بیدزینا ایوانیشویلی در یکی از معدود سخنرانیهای خود در سال جاری خطاب به حاضران گفت که غرب تلاش میکند تا از گرجستان مانند اوکراین به عنوان عرصهای برای رویارویی با مسکو استفاده کند.
او همچنین از منتقدان «تبلیغات» غرب برای دگرباشان جنسی است و بر این باور است که کشورهای عضو اتحادیه اروپا به دنبال جا انداختن ارزشهایی خلاف ارزشهای سنتی گرجستان هستند.
با این حال بیدزینا ایوانیشویلی هیچ گاه از این ادعا که حزب «رویای گرجی»» به دنبال هموار کردن مسیر عضویت گرجستان در اتحادیه اروپا است عقبنشینی نکرده است. دلیل اصلی این موضعگیری نیز نظرسنجیهایی است که نشان میدهد حدود ۸۰ درصد مردم گرجستان به دنبال عضویت کشورشان در اتحادیه اروپا هستند.
با این حال سیاستهای حزب «رویای گرجی» با ادعای بیدزینا ایوانیشویلی مبنی بر تلاش برای عضویت در اتحادیه اروپا همخوانی ندارد.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا انتخابات پارلمانی پیشرو در گرجستان را «آزمونی حیاتی» برای دموکراسی در این کشور منطقه قفقاز جنوبی و مسیر عضویت آن در اتحادیه خوانده است.
بسیاری از صاحبنظران بر این باور هستند که بیدزینا ایوانیشویلی عضویت در اتحادیه اروپا یا ناتو را با تداوم نفوذ خودش در عرصه سیاست و اقتصاد گرجستان در تناقض میبیند. در مقابل او بر این باور است که نزدیکی با روسیه برایش فرصتی فراهم خواهد کرد تا قدرتش را در گرجستان مستحکمتر کند.
درایران هم همینطوراست