روزنامه شرق:

جای محمدجواد ظریف در گفت‌وگوهای مستقیم یا غیرمستقیم با آمریکا، خالی است/ ظریف، در ذهن دیپلمات‌های غربی نماد چیست؟

آنچه محمدجواد ظریف را در غیاب نیز به موضوعی زنده بدل کرده، نه صرفا شخصیت فردی او، بلکه رویکردی است که نماد آن شده است؛ یعنی دیپلماسی مبتنی بر تعامل، گفت‌وگوی منطقی با جهان، استفاده از زبان حقوق بین‌الملل‌ و مهم‌تر از همه‌ درک هم‌زمان پیچیدگی‌های امنیتی و اقتصادی جهان معاصر.

جای محمدجواد ظریف در گفت‌وگوهای مستقیم یا غیرمستقیم با آمریکا، خالی است/ ظریف، در ذهن دیپلمات‌های غربی نماد چیست؟

روزنامه شرق نوشت: در شرایط کنونی که احیای سیاست فشار حداکثری از سوی دولت جدید ایالات متحده، تحرکات اسرائیل در پرونده هسته‌ای ایران، سایه سنگین تنش و درگیری نظامی و احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط سه کشور اروپایی در شورای حکام آژانس انرژی اتمی، همگی در افق کوتاه‌مدت قرار گرفته‌اند، ناتوانی در پاسخ‌گویی فعال و عقلانی به این تهدیدها می‌تواند عملا مسیر دیپلماتیک را مسدود و تبعات اقتصادی آن را ‌مهارنشدنی کند.

جامعه‌ای که از تحریم‌ها آسیب دیده و در معرض فرسایش اعتماد عمومی قرار دارد، نگاهش بیش از همیشه به دیپلماسی دوخته شده است. در چنین وضعیتی، بازتولید گمانه‌زنی درباره حضور مجدد ظریف، نه یک ماجراجویی رسانه‌ای، بلکه ترجمان اجتماعی یک خلأ عملکردی در دستگاه سیاست خارجی است.

بی‌دلیل نیست که افکار عمومی، به‌ویژه طبقه متوسط شهری‌ که خود را قربانی مستقیم تحریم‌ها و سیاست‌های نه‌چندان واقع‌بینانه می‌دانند، در جست‌وجوی بازگشت چهره‌ای هستند که تجربه شکستن بن‌بست‌های بین‌المللی، احیای تعامل با قدرت‌های جهانی و کاهش فشار اقتصادی از طریق میز مذاکره را در کارنامه خود دارد.

ظریف؛ فراتر از یک شخص، بازنمایی یک رویکرد

آنچه محمدجواد ظریف را در غیاب نیز به موضوعی زنده بدل کرده، نه صرفا شخصیت فردی او، بلکه رویکردی است که نماد آن شده است؛ یعنی دیپلماسی مبتنی بر تعامل، گفت‌وگوی منطقی با جهان، استفاده از زبان حقوق بین‌الملل‌ و مهم‌تر از همه‌ درک هم‌زمان پیچیدگی‌های امنیتی و اقتصادی جهان معاصر. در برابر چنین رویکردی، خلأ حضور او نه‌تنها به یک نقصان اداری تقلیل نمی‌یابد، بلکه در سطحی کلان‌تر، بیانگر شکاف میان انتظارات عمومی از دستگاه دیپلماسی و واقعیت‌های موجود ساختاری است. شاید به همین دلیل است که هر شایعه‌ای درباره بازگشت ظریف، ولو به ‌عنوان عضوی از تیم مشورتی یا نماینده غیررسمی، موجی از واکنش‌ها را در رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و محافل سیاسی ایجاد می‌کند. این واکنش‌ها، حتی در صورت بی‌پایه‌بودن ادعا، خود نشانه‌ای از جایگاه اجتماعی و سرمایه نمادینی است که این دیپلمات پیشین همچنان در اختیار دارد.

بازتعریف دیپلماسی پساظریف

فقدان شخصیتی با مختصات «ظریف‌گونه» در عرصه سیاست خارجی، خلأیی ایجاد کرده که نه صرفا رسانه‌ها، بلکه بخشی از نهادهای حاکمیتی نیز تلاش دارند آن را با بازتعریف چهره‌هایی جایگزین‌ پر کنند. این در حالی‌ است که نظام دیپلماسی ایران در حال عبور از مرحله‌ای انتقالی است؛ مرحله‌ای که در آن تلاش می‌شود بار مسئولیت سیاست خارجی‌ بیش از آنکه در قامت شخصیتی کاریزماتیک و فراجناحی متمرکز شود، در قالب نهادهای تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر تقسیم شود. 

در این روند، ورود یا احیای نقش چهره‌هایی همچون علی لاریجانی یا محمد فروزنده، اگرچه با نیت ایجاد تعادل ساختاری در سیاست خارجی دنبال می‌شود، اما در غیاب چهره‌ای با توان اقناع‌سازی جهانی و شبکه ارتباطات بین‌المللی ‌مانند ظریف، خطر «چندپاره‌سازی روایت دیپلماتیک ایران» را به همراه دارد. در این میان، نکته حائز اهمیت آن است که کنشگران بین‌المللی اعم از اروپا، ایالات متحده‌ یا حتی کشورهای منطقه، نه صرفا به نهادهای رسمی، بلکه به نشانه‌ها و چهره‌هایی توجه دارند که قابلیت ترجمه اراده واقعی نظام سیاسی ایران را در گفت‌وگوهای سطح بالا دارند. ظریف، در ذهن دیپلمات‌های غربی، نه‌فقط به ‌عنوان وزیر خارجه اسبق، بلکه به‌ عنوان «سیگنال‌دهنده‌ای معتبر از مواضع تصمیم‌سازان عالی‌رتبه ایران» شناخته می‌شد.

جای خالی چنین شخصیتی در مذاکرات آتی، به‌ویژه در شرایطی که احتمالات مربوط به گفت‌وگوهای مستقیم یا غیرمستقیم با آمریکا دوباره مطرح شده، ممکن است به اختلال در «رمزگشایی از اراده تهران» بینجامد؛ اختلالی که نه‌تنها مسیر گفت‌وگو، بلکه معادلات اقتصادی و روانی بازار را نیز متأثر می‌کند.

از همین رو است که بازتاب شایعات پیاپی درباره بازگشت یا نقش‌آفرینی ظریف، ‌از سفر به نیویورک گرفته تا انتصاب به‌ عنوان مشاور عالی در امور بین‌الملل، فراتر از گمانه‌زنی‌های سیاسی یا رقابت‌های رسانه‌ای، به مطالبه‌ای اجتماعی و کارشناسی تبدیل شده است. افکار عمومی، به‌ویژه اقشار مرتبط با اقتصاد، بازار و تجارت خارجی، درک روشنی از پیوند ناگسستنی «چهره دیپلماسی» و «ثبات در فضای اقتصادی» دارند و از این منظر، تداوم غیبت یک وزنه متعادل‌کننده، می‌تواند فضای روانی جامعه را شکننده‌تر از قبل کند.

در نهایت، بدون آنکه جایگاه نهادهای سیاست‌گذار در عرصه دیپلماسی زیر سؤال رود، باید اذعان کرد که در معماری کنونی سیاست خارجی ایران، هنوز فاصله‌ای میان ظرفیت نهادها و قابلیت اشخاص وجود دارد؛ فاصله‌ای که در نبود چهره‌ای مانند ظریف، بیش از همیشه محسوس است. شاید زمان آن رسیده باشد که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، نه در نفی گذشته، بلکه با بهره‌گیری مجدد از ظرفیت‌های تجربه‌شده، نقشه راهی چندلایه و واقع‌بینانه‌تر را برای عبور از تنگناهای پیش‌رو ترسیم کند.

شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 36
  • ناشناس
    22

    نماد یک آدم ساده لوح که راحت میشه سرش کلاه گذاشت

    نظرات شما -
    • ناشناس
      1

      ساده لوح نیست
      کاش بود

    • ناشناس
      12

      همین بهتر که نیست ، آخه نخونده امضا میکنه

  • ناشناس
    14

    دقیقا جاش خالیه
    چه سیاستمدار قوی مثل ایشون
    می تونست داده ها رو یکسر بده و ستانده مششعی چون
    مکانیسم ماشه و اسنپ بک یعنی تهدید و جنگ و ساسپند
    یعنی فریب لغو بالمره همه تحریم ها حتی موشکی رو تحویل ملت بده
    با چه کسی مثل ایشون می تونست ، رخت چرک خانواده رو ببره مجمع عمومی
    داووس بشوره و چه کسی جز ایشون می تونست چهره بسیار ذلیل و گدا از ایران
    نشان دنیا بده که سنتاتور آمربکایی یاوه بگه

    ( جو ویلسون، نماینده جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا سخنرانی «محمد جواد ظریف» معاون راهبردی رئیس جمهور ایران در مجمع جهانی داووس سوئیس را به گدایی برای مذاکره تعبیر کرد.

    وی در پیام خود مدعی شد که سران ایران می‌دانند در روزهای آخر خود به سر می‌برند و به همین دلیل است که ظریف به این شکل تحقیرآمیزی از رئیس جمهور آمریکا برای مذاکره التماس می‌کند.

    ویلسون گفت: «تحریم‌های فشار حداکثری با حمایت حداکثری از مردم، ایران آزاد را به ارمغان خواهد آورد، ترامپ آن را درست می‌کند)

    نظرات شما -
    • ناشناس
      5

      اشتباه منفی دادم
      ایشان نماد یک انسان بده بره هست

    • ناشناس
      5

      یک کم ساندیس بخور دهنت تازه بشه!

  • ناشناس
    8

    دقیقا جای ایشون خالیه
    در سیاست که نه
    در مقام پدری
    چه تلاش هایی در جهت تثببت موقعیت
    آقازاده ها که در زیر پرچم آمریکا قسم تابعیت خوردند
    کرد

  • ناشناس
    5

    دکتر ظریف به کار دیپلماسی با دولت ترامپ نمی آید چونکه ترامپ مانند اوباما نیامده به حکومت ایران امتیاز بدهد بلکه آمده از حکومت ایران امتیازات اساسی بگیرد و اگر نتواند موضوع را با راه حل نظامی فیصله دهد.

  • Ali
    16

    درود بر ابرمرد دیپلماسی ایران زمین ،لعنت بر متوهمین لجباز بی تدبیر ،منفور ملت

  • حسین
    6

    آزموده را آزمودن خطاست

  • ناشناس
    0

    از بیانات گوهر بار ایشون این است که گفت ملت ما خودشان انتخاب کردند که این جور زندگی کنند

  • ناشناس
    11

    آره‌جاش‌خالیه‌‌تا‌اون‌چیزایی‌که‌مونده‌
    بره‌بتن‌بریزه‌‌‌ ‌ که‌چیزی‌نه‌مونه.
    آقای‌ساده

  • ناشناس
    2

    عبارت منت کشی و غلط کردم و ... خوردم برای چنین شرایطی در ادبیات ایرانی ها و اعراب امده استفاده کنید خطاکاران دنیا تا بخشیده شوید از جانب مردم گرفتار و بدبخت که با دستفرمان شما چندین بار چپ و له شدند

    نظرات شما -
    • ناشناس
      3

      خب حالا که اخب حالا که این عبارات را بلدبی استفاده کن1ین عبارات را بلدبی استفاده کن1

  • اشنا
    3

    هر کس برای اینها کاری بکنه آخر و نهایتا خوب مزدش را میدن. کار کردن برای بعضی نمک نشناسان درست نیست و صوابی نداره میشی خسرالدنیا والاخره. کدام خدمتگزار واقعی را حرمت گذاشتند و تقدیر واقعی شد. هر کس کاری بکنه بنفع مردم نهایتا میشه ادم بده و امام زاده شفا داده نه کار شبانه روزی و ...

  • اختر
    5

    لعنت و نفرین خدا بر کسانی که زندگی ما را به این روز انداختند مخصوصا آخوندهای دو زاری شریعتی بازرگان و امثالهم تا یادم نرفته لعنت بر خلخالی

    نظرات شما -
    • ناشناس
      2

      میدونی اگر به کسی که لایق لعن نیست لعنت بفرستی
      به خودت برمیگرده ؟
      و عواقب داره ؟
      روحی بلند و سواد بسیار میخواد تا شهید شریعتی و مرحوم بازرگان رو بفهمی

    • ناشناس
      5

      چرا فکر میکنید جاش خالیه
      اونقدر در برجام بدکاشت و ملت رو گرفتار غرب وحشی کرد
      که تا ابد حضورش حس میشه
      مکانیسم ماشه ، اسنپ بک ساسپند ، دروغ تضمین بودن امضای کری
      و هزاران دروغ دیگه

    • حسن ستار
      2

      به ۱۹:۳۱
      روزگار امروز ایران نتیجه ی
      همون سوادوروح بلندمان است!!!

  • ناشناس
    2

    شاه آدمش کرد رفت جلوی بیمارستان که شاه در آن بستری بود شعار داد ذات نداره

  • ناشناس
    2

    شانس آورده

  • رضا
    6

    وی تاانجا که توانست درمذاکرات برجام به امریکا هرخواست را بخشید حالا هم نگران نباشید یه نفوذی کمتر که قرارداد را نخوانده امضا کند

  • ناشناس
    8

    تاریخ ایران نخبه کشی کم ندیده . دکتر ظریف نخبه بی همتاست

  • ناشناس
    4

    مکانیسم ماشه اوج فاجعه هست

  • ناشناس
    2

    بهتر که نیستی مرد.بگذار خودشان تیم مذاکره کننده تشکیل دهند تا بعد نتوانند تقصیر رو گردن شماها بیندازند. اینجوری عادت کردند ولی از یک جایی به بعد باید پای کارها و حرف هایشان بایستند.

  • نادر
    8

    چند بار دیگه این ظریف ببازه که شما راضی بشین؟!
    باباجان این بچه اش زیر تیغ آمریکاست نمی تونه تو مذاکرات نبازه

    نظرات شما -
    • ناشناس
      1

      الان که نیست، بروید مذاکره مستقیم از پشت در بکنید، انگشت دستتان را هم تو دهان تان بگذارید بلکه هم صدای تان را اجنبی نشنود، آخه گناه دارد، فقط پای کار تان بایستید، گردن شهرام و بهرام هم نیندازید.

  • ناشناس
    1

    مطمئن باشید کنار رفتنش به بهانه تابعیت مضاعف قابل قبول نیست بلکه اون فهمید که این بازی، اسمش مذاکره نیست! پس بهتره که بازی نخوره!

  • ناشناس
    9

    یک مامور سیا کم شد

  • ناشناس
    5

    امضای کری تضمینه کی این حرف وزد

  • محسن
    3

    اگه بد بودچرا ایراییل عربستان جمهورخواهان امریکا وهمه دشمنان داخلی و خارجی ایران مخالفش بودن چرا اون یکسال همه کشورا واسه امضا قرارداد نجاری تو ایران صف کشیدن

  • ناشناس
    1

    ایران باید از ظرفیت دیپلماتی با تجربه که سالیان سال در تعاملات و مذاکرات سیاست خارجی حضور داشته استفاده موثر بشه ما در ایران افراد شاخصی همچون ظریف رو کم داریم

  • ناشناس
    4

    ایران رو در باتلاق برجام گیر انداخت تحریم ها ده برابرشد والکی همش میخنده .

  • ناشناس
    0

    شرکت در مسابقات اتومبیلرانی سرعت با تراکتور و کمباین!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

  • ناشناس
    0

    یک طور داستانسرایی میکنید که آدمی یا حاکمیت میدان بردیپلماسی میافتاد.

  • ناشناس
    0

    زمانیکه احمدی نژاد بهمراه پایداریها ۷ فقره قطعنامه علیه ایران در صندوق شورای امنیت قرار داد و اجماع جهانی علیه ایران شکل داد و تحریمها را به ایران تحمیل کرد و رفت ....
    روحانی دولت روحانی به کمک همین دکتر ظریف با زحمات زیاد قطعنامه ها را خنثی کرد د سایه جنگ را از سرکشور دور کرد و برجام را به امضاء رسوند و باعث ناراحتی اسرائیل شد و تندروهای پایداری که دیدن اوضاع داره بنفع روحانی و دولتش پیش میره دوره افتادن تو مجلس برجام را اتش زدند و موشک پراندن و هرکاری کردن تا برجام را شکست بدهند و ترامپ را وادار به پاره کردن ان بکنند !!!
    ایا غیر از این است ؟!
    سران پایداری بیان قسم بخورن که غیر از این است

    سایبریهای دوزاری علیه دکتر ظریف گرد و خاک نکنند چون ظریف در ایران دومی نداره !!!!