چگونه با کبد چرب مقابله کنیم؟

کبد چرب در اثر تجمع چربی در سلول‌های کبد به وجود می‌آید و در افرادی که دچار اختلال در متابولیسم بدن هستند و چربی و قند خونشان بالاست، بیشتر دیده می‌شود. البته فردی که به آن مبتلا می‌شود، زمینه ژنتیکی هم دارد.

در این بیماری تری گلیسیریدی که در سلول‌ها تجمع یافته از سلول‌های کبدی خارج نمی‌شود. وقتی به‌تدریج چربی در سلول‌های کبدی جمع می‌شود، اصطلاحاً می‌گویند فرد دچار کبد چرب غیرالکلی شده است. با بروز استرس یا بیماری‌های جزئی که بر سیستم ایمنی تأثیر می‌گذارند، سلول‌هایی که دچار تجمع چربی شده‌اند، ملتهب می‌شوند و فاز دوم بیماری به شکل هپاتیت چرب غیرالکلی بروز می‌کند. تا این مرحله کبد چرب قابل‌درمان است اما درصورتی‌که فرد متوجه نشود یا پیگیر درمان نباشد، وارد مرحله سیروز و بدخیمی‌های کبدی می‌شود که درمان ندارد زیرا سلول‌های کبدی تخریب‌شده‌اند و راهی جز پیوند کبد باقی نمی‌ماند.

کبد چرب درمان دارویی خاصی ندارد. تغییر در شیوه زندگی، درمان اصلی و پیشگیرانه این بیماری است. فردی که به چاقی مبتلاست، باکمی کاهش وزن بهبود می‌یابد. مطالعه‌های مختلف نشان داده‌اند اگر این افراد 5 تا 10 درصد وزنشان را کاهش دهند، آنزیم‌های کبدی به حد طبیعی بازمی‌گردد. لازم است فرد مبتلا به متخصص تغذیه مراجعه کند و رژیم غذایی خاصی داشته باشد تا هرچه سریع‌تر بهبود یابد و بیماری‌اش وارد فاز 2 و 3 نشود.

خوردنی‌های مفید برای کبد:
- چای سبز تأثیر زیادی در پیشگیری از تجمع و رسوب چربی‌ها در اطراف کبد دارد.
- گیاه خارمریم به‌صورت مصرف دم‌نوش یا خشک این گیاه همراه غذا در این زمینه مؤثر است.
- ریشه زنجبیل 2 تا 3 بار در هفته. مصرف دم‌نوش زنجبیل یا ماست کم‌چرب حاوی زنجبیل به‌ویژه در وعده‌هایی که غذای چرب خورده‌اید بسیار اهمیت دارد.
- زردچوبه به‌عنوان چاشنی در همه‌ی غذاها می‌تواند استفاده شود.
- عرق کاسنی و عرق شاه‌تره روزی یک لیوان
- روغن‌زیتون جایگزین اغلب روغن‌ها در رژیم غذایی‌تان شود.
- حبوبات: حبوبات نظیر لوبیاها، نخودها، عدس و ... می‌توانند در پیشگیری از پیشرفت کبد چرب تأثیرگذار باشند. حبوبات دارای پروتئین بالا، فیبر بالا و فاقد چربی‌اند و به همین خاطر در کاهش وزن بسیار کمک‌کننده خواهند بود.
- روزی یک قاشق چای‌خوری سیاه‌دانه با عسل طبیعی خوب جویده شود.
- نوشیدن یک لیوان آب که در آن عصاره یک لیموترش تازه وجود دارد در آغاز روز می‌تواند بهترین دارو برای پیشگیری از ابتلا به کبد چرب باشد.

خوردنی‌های مضر برای کبد چرب:
- غذاهای چرب، غذای فوری و سرخ‌کردنی‌ها
- مصرف زیاد شیرینی‌ها
- هله هوله های چون چیپس و پفک و کیک و ...
- مصرف زیاد سردی جات طب سنتی
- قبل از میل غذا مصرف هرگونه مایعات حتی آب توصیه نمی‌شود و بهترین زمان نوشیدن هر نوع مایعات حتی آب نیم ساعت قبل از غذا و یا یک ساعت پس از میل غذا است.
- عدم نوشیدن آب یخ مخصوصاً آبی که درون آن یخ است.

لازم است به نکات زیر دقت داشته باشید:
- هیچ وعده‌ی غذایی حتی شام را حذف نکنید. فقط کافی است غذاهای سبک‌تری را انتخاب نمایید. حذف وعده‌های غذایی کار را خراب‌تر می‌کند.

- به‌طور کلی کاهش مصرف گوشت، چربی و مواد قندی و مصرف بیشتر میوه و سبزیجات بسیار مفید است.

- در مصرف مکمل‌ها احتیاط کنید؛ چراکه مثلاً مصرف بی‌رویه و بی‌قاعده‌ی ویتامین A می‌تواند یک عامل محرک برای ابتلا به بیماری کبد چرب باشد که درنهایت فرد را با خطر رسوب چربی در بافت‌های کبد و اختلال در عملکرد این عضو روبه‌رو می‌کند.

توصیه‌های زیر به شما کمک می‌کند تا در کنترل قند خونتان تا حدودی موفق باشید:
- توصیه‌ی همیشگی متخصصان حوزه‌ی تغذیه این است تا حد امکان از مواد غذایی حاوی شاخص گلیسمی پایین استفاده کنید. توصیه می‌کنیم محصولات لبنی کم‌چرب، حبوبات و انگور را جایگزین مواد غذایی دیگری مانند سیب‌زمینی سرخ‌کرده، اسپاگتی و نوشیدنی‌های گازدار بکنید. در این صورت بهتر می‌توانید میزان قند خونتان را کنترل کنید. علاوه بر نوع کربوهیدرات مقدار آن‌هم خیلی مهم است.

- هرکدام از ما باید روزانه بین شش تا هفت واحد دانه‌های مختلف مصرف کنیم که سه واحد از این دانه‌ها باید غلات کامل باشد. غلات کامل به پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و دیابت کمک زیادی می‌کنند و تأثیر مثبتی روی میزان قند خون‌دارند. توصیه می‌کنیم مصرف نان گندم کامل، پاستاهای تهیه‌شده از گندم کامل، برنج قهوه‌ای، جو، جوی دو سر، چاودار، بلغور گندم و غیره را در اولویت برنامه‌ی غذایی خود قرار دهید.

- سبزیجات سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبرهای غذایی و ترکیبات محافظتی فوق‌العاده‌اند. سعی کنید در کنارغذا حتماً سالاد و سبزی‌خوردن داشته باشید و غذاهایتان را هم با سبزیجات زیادی آماده کنید.

- سینه‌ی مرغ، لوبیا، عدس، سویا و دیگر منابع پروتئینی اجازه نمی‌دهند که میزان قند خونتان بیش‌ازحد بالا رفته و بعد دچار سقوط شود. علاوه بر این مواد غذایی حاوی پروتئین خیلی زود گرسنگی را رفع کرده و به کاهش وزن نیز کمک می‌کنند.

- چربی‌های اشباع‌شده مانند چربی‌هایی که در گوشت قرمز چرب و برخی از مارگارین ها وجود دارد می‌تواند روی میزان قند خون تأثیر منفی بگذارد. اما چربی‌های اشباع‌نشده مانند روغن‌زیتون و ماهی‌های چرب (ماهی آزاد، ساردین، تن و غیره) تأثیر عکسی دارند و به کنترل قند خون کمک زیادی می‌کنند. برای مصرف سالادهایتان به‌جای استفاده از سس‌های چرب از روغن‌زیتون استفاده کنید. مصرف ماهی را افزایش داده و هر هفته دو تا سه مرتبه ماهی میل کنید. نیازی نیست گوشت قرمز را از برنامه‌ی غذایی‌تان حذف کنید. بهتر است مصرف آن را کاهش داده و از گوشت‌های کم‌چرب مانند گوشت بوقلمون استفاده کنید. توصیه‌ی اکید داریم که از مصرف گوشت‌های فراوری‌شده مانند سوسیس و کالباس و غیره بپرهیزید.

اسید استیک یعنی همان اسیدی که‌ترشی سرکه مدیون آن است یکی از ترکیبات ساده‌ای است که می‌تواند میزان قند خون را کنترل کرده و از افزایش آن جلوگیری کند. می‌توانید برای مصرف سالادهایتان از سرکه نیز استفاده کنید.

منبع: باشگاه خبرنگاران

15