لاک پشت های دریایی سبزی که به «درک» رفتند و برنگشتند

روستای گردشگری «درک» از توابع بخش «زرآباد» شهرستان کنارک واقع در جنوب استان سیستان و بلوچستان سال ها از نظر توریستی، ناشناخته مانده بود، اما مدتی است که توجه بیشتری به سمت آن جلب شده است.

روستای گردشگری «درک» که در ۱۷۰ کیلومتری بندر چابهار قرار گرفته است دارای یکی از بکرترین، زیباترین و پاک ترین ساحل های ایران و جهان است که علاوه بر آن مجموعه ‌ای از درختان چش، کرت (انجیر معابد)، تپه های رمل سفید، نخل های سبز رنگ و دریای نیلگون آبی در کنار هم بر زیبایی آن افزوده است اما آنچه این روستا را به صورت ویژه متمایز می کند تلاقی کویر و دریا در ساحل این روستا است.

اما این روزها استفاده نامناسب گردشگران از این زیبایی ها و سود جویی برخی از صیادان بلای جان لاک پشت های دریایی سبز که از جمله گونه های جانوری نادر هستند، شده است.

آب های ساحلی «درک» به دلیل تراکم بالای جمعیت های جلبکی محلی ایده آل برای تخم گذاری لاک پشت های دریایی است که متاسفانه در سال های اخیر به دلیل گسترش فعالیت های صیادی و تردد در ساحل ماسه ای روستا و پس از آن شروع فعالیت های گردشگری، تخم گذاری این جانوران در این ساحل کمتر دیده شده است و تنها تعدادی از لاک پشت های سبز در آب های ساحلی مشاهده می شوند که از منابع غنی این منطقه جهت تغذیه استفاده می کنند.

لازم به ذکر است که ۵ گونه از لاک پشت ای دریایی با نام های «لاک پشت سبز»، «لاک پشت سرخ»، «لاک پشت پوزه عقابی»، «لاک پشت زیتونی» و «لاک پشت پشت چرمی» در آب های خلیج فارس و دریای عمان گزارش شده اند که در این بین لاک پشت سبز در سواحل جنوبی استان سیستان و بلوچستان تخم گذاری می کند.

لاک پشت های دریایی سبز و پوزه عقابی در فهرست قرمز سازمان جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) طبقه بندی شده اند که در بسیاری از کشورها شکار، بهره برداری از تخم و تخریب مناطق تخم گذاری آن ها ممنوع و بسیار محدوده شده است.

اما نکته این گزارش در یک معضل زیست محیطی است که در روزهای اخیر توسط چند تن از اساتید و دانشجویان چابهاری مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است و آن پیدا کردن ۳۵ لاشه بی جان لاک‌ پشت سبز دریایی در ساحل روستای گردشگری «درک» و دلیل آن است.

مشاهده ۳۵ لاشه بی جان لاک‌ پشت سبز دریایی در ساحل «درک»

روح الله زارع، عضو هیات علمی دانشگاه علوم دریایی و دریانوردی چابهار در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: در تاریخ ۱۵ آبان ماه سال جاری و با مشاهده حدود ۳۵ لاک پشت دریایی مرده در ساحل درک مشاهدات میدانی اولیه و ثبت اطلاعات مورد نظر در این خصوص انجام شد و در تاریخ ۱۹ آبان نیز اقدام به تشریح و بررسی محتویات لوله گوارش لاک پشت های دریایی تلف شده در محل شد.

وی افزود: نتایج میدانی اولیه حاکی از ۲ دلیل عمده در مرگ و میر لا ک پشت ها بود که یکی برخورد لاک پشت ها با پروانه و کف قایق ها بود که در ۴ لاک پشت مشاهده شد و عامل دوم نیز تغذیه لاک پشت ها از تورهای صیادی بود که در نمونه های تشریح شده در محل از لوله گوارش آن ها به دست آمد.

استادیار دانشگاه علوم دریایی و دریانوردی چابهار ادامه داد: طی یک و سال و نیم اخیر بر اساس اظهارات منابع محلی به علت آغاز صید سفره ماهی که به صورت غیر مجاز هم انجام می شود و پس از آن به خارج از کشور صادر می شوند، شاهد افزایش میزان تلفات لاک پشت های دریایی سبز در سواحل جنوبی استان سیستان و بلوچستان بوده ایم.

فعالیت های صیادی اهالی روستای «درک» و مناطق اطراف آن با توجه به جمعیت محدود منطقه و همچنین استفاده آن ها از قایق های کوچک در حدی نیست که بتواند چنین تلفاتی به بار آورد.وی تصریح کرد: البته فعالیت های صیادی اهالی روستای «درک» و مناطق اطراف آن با توجه به جمعیت محدود منطقه و همچنین استفاده آن ها از قایق های کوچک در حدی نیست که بتواند چنین تلفاتی به بار آورد.

زارع گفت: اما در یک سال و نیم اخیر و با توجه به شروع صید گسترده سفره ماهی ها توسط قایق های بزرگ صیادی به یکباره میزان تلفات لاک پشت های دریایی بسیار بیشتر شده است.

وی بیان داشت: این در حالی است که در منطقه مذکور، صید غیرقانونی عروس های دریایی به منظور استفاده از شاخک های سمی آن ها و صادر کردنشان به کشورهای همجوار نیز طی دو سال اخیر انجام شده و همین موضوع میزان تردد شناورهای دریایی در این ساحل را افزایش داده است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم دریایی و دریانوردی چابهار افزود: البته سفره ماهی ها به طور کلی در جنوب کشور به علت مسائل شرعی و عرفی مصرف خوراکی ندارند اما با توجه به وجود خریداران خارجی و تسهیل خروج از این منطقه صید گسترده این جمعیت ها در آب های ساحلی درک و نواحی همجوار در حال انجام است.

رئیس آزمایشگاه مرکزی دانشگاه علوم دریایی و دریانوردی چابهار ادامه داد: هم اکنون محتویات گوارشی لاک پشت ها نمونه برداری شده و به آزمایشگاه مرکزی دانشگاه علوم دریایی و دریانوردی چابهار انتقال داده شده است و در حال بررسی و طبقه بندی مواد موجود در دستگاه گوارش هستیم.

قطعات تورهای مخصوص صید سفره ماهیان در تمامی نمونه ها وجود دارد

وی تصریح کرد: نتایج اولیه به وضوح نشان می دهد که تقریبا در تمامی نمونه ها قطعات تورهای مخصوص صید سفره ماهیان وجود دارد.

از آن جایی که امروزه مردم در بسیاری از کشورها به این مرز از تشخیص رسیده‌اند که حفاظت از محیط‌ زیست و گونه‌های آن با سلامت انسان گره خورده است، حفاظت از گونه‌های در معرض خطر و نادر این روزها به مسئله و دغدغه ای جدی برای همه از جمله دولت ها تبدیل شده است. لذا در بسیاری از کشورها قوانینی برای تاسیس پارک‌های ملی و مناطق حفاظت‌شده، مدیریت فعالیت‌هایی همچون صید و ماهیگیری و همچنین محدودیت‌هایی برای جلوگیری از آلودگی آب و هوا وضع شده است.

در کشور ما نیز سازمان حفاظت محیط زیست اقداماتی را در راستای حفاظت از گونه های در معرض انقراض انجام داده است که ایجاد فضاهایی امن برای احیا و جلوگیری از انقراض گونه های نادر جانوری یکی از آن هاست که امیدواریم در این مورد نیز با در نظر گرفتن همه جوانب راهکاری مناسب اندیشیده شود.

منبع: مهر

1981