فارن پالیسی: اروپایی‌ها برای نجات برجام کرکره سوپر مارکت‌های ایرانی را بالا ببرند/کانال مالی ایران و اروپا به کمک شرکت‌های آمریکایی می‌آید/SPV گره صادرات نفت ایران را باز می‌کند؟

به گزارش خبر فوری ، فارن پالیسی در گزارشی به امکان نجات برجام توسط طرحهای اقتصادی اروپا پرداخته و نوشته است؛ حدود هفت ماه از خروج ایالات متحده آمریکا از برجام گذشته است. بسیاری از تحلیلگران معتقدند این تحریم ها بر شرایط مردم ایران تاثیر گذاشته و زندگی آنها را سخت تر می‌کند.

اتحادیه اروپا که از ابتدا خود را مسئول حفظ برجام می‌دانست برای جلوگیری از تاثیر خروج آمریکا از این توافق یا خروج احتمالی ایران از برجام طرحی حمایتی را به نام SPV تصویب کرد تا از این طریق تاثیرات مخرب اقتصادی خروج آمریکا از برجام را کمرنگ تر نماید.

این طرح به شرکت های اروپایی اجازه داده و آنها را تشویق می‌کند که با ایران روابط تجاری داشته باشند و علیرغم تحریم بانکی، از طریق کانالهای مخصوصی، پول و ارز این روابط تجاری را تامین ‌نمایند. این طرح همچنین بین وارد کننده و صادرکننده کالا به ایران ارتباط برقرار کرده و به نوعی سعی دارد از طریق بده بستانهای مالی بین این دو(صادر کننده و وارد کننده) تحریمهای بانکی آمریکا را دور بزند.

بسیاری از کارشناسان معتقدند طرح SPV می‌تواند خسارتهای ناشی از تحریم آمریکا را جبران کند چرا که طرح هایی شبیه این قبلا هم اجرا شده است اما نکته ای که وجود دارد این است که بازه‌ زمانی اجرای این طرح بسیار مهم است. زمان هر لحظه در حال از دست رفتن است. همانطور که علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به اروپا هشدار داده است، صبر ایران برای اجرای طرحهای اروپا محدود است و مردم نمی‌توانند تا ابد منتظر اتحادیه اروپا بمانند.

با این حال به نظر نمی‌رسد که مشکل اصلی این طرح زمان باشد. آلمان و فرانسه که دو کشور بزرگ و اصلی اتحادیه اروپا هستند، قول داده اند که SPV را در ماه ژانویه اجرایی کنند. با این حال، برخی معتقدند که این طرح حتی اگر به سرعت هم اجرایی شود نمی‌تواند اقتصاد ایران را از تاثیر تحریم ها نجات دهد. چرا که بعید است در مورد واردات نفت ایران به درستی عمل کند و تجارت آن را تضمین نماید چرا که همانطور که مقامات ایرانی از جمله قاسمی(سخنگوی وزارت امور خارجه ایران) اظهار داشته اند طرح حمایتی اروپا باید شامل کالاهای اساسی ایران باشد در غیر این صورت، کارآمد نیست.

البته فدریکا موگورینی معتقد است که طرح اتحادیه اروپا در مورد نفت هم به کار رفته و واردات آن را هم تسهیل می‌کند با این حال اگر هم این طرح در مورد نفت به کار گرفته نشود باز به این معنی نیست که شکست خورده است. البته تسهیل واردات نفت بسیار مهم است اما تامین کالاهای اساسی انسانی مثل دارو و مواد غذایی در گام اول می‌تواند مانع خروج ایران از برجام شده و طرح حمایتی اروپا را به درستی پیش ببرد.

از سوی دیگر شرکتهای اروپایی مهم در ایران فقط زیمنس و توتال نیستند. شرکتهای مهم غذایی بسیاری در ایران فعالیت می‌کنند. برندهایی مثل نستل، سانوفی و یونیلیور برخی از مهم ترین این شرکتها و نامهای بزرگ تجاری هستند. ارتباط بیشتر این شرکتها با ایران می‌تواند پول بسیاری به اقتصاد دو طرف(ایران و اروپا) تزریق کند و طرح SPV هم می‌تواند به تثبیت این شرکتها در ایران کمک نماید.

این طرح به خصوص در زمینه دارو می‌تواند بسیار مفید باشد. یکی از دلایل اصلی آسیب زدن تحریمهای آمریکا به تجارت دارویی با اروپا تحریمهای بانکی و ناممکن بودن انتقال وجه بود. طرح SPV به خوبی در این زمینه عمل کرده و نیاز مستقیم به بانکها را از بین می‌برد.

اگر طرح SPV حتی به صورت محدود و در محدوده کالاهای اساسی به اجرا دربیاید فقط تاثیر اقتصادی نخواهد داشت بلکه تاثیر سیاسی عمیقی هم خواهد داشت. احتمال بسیاری وجود دارد که بعد از اجرای طرح حمایتی اتحادیه اروپا، وزارت خزانه داری ایالات متحده به طور جدی با مانعی در کارکرد مکانیسم جدید تحریمهای خود مواجه شود. مقامات اقتصادی اروپا معتقدند که اجرای طرح SPV می‌تواند از سطح اروپا فراتر رفته و به اتاق بازرگانی جهانی در تجارت با ایران تبدیل شود.

شاید SPV نتواند به بهبود کلی اقتصاد ایران در برابر تحریم های ایالات متحده کمک کند، اما باعث تقویت اقتصاد خانواده های ایرانی خواهد شد و به کاهش هزینه های تامین مواد غذایی و کمبود دارو کمک خواهد کرد. مسلما کاهش مشکلات موجود در خانواده های ایران از لحاظ سیاسی مهم تر از هر گونه تأثیری است که این طرح بر رشد اقتصادی ایران می‌گذارد.

فارین پالسی در ادامه می نویسد؛ تحریم های آمریکا نوعی از خشونت علیه مردم است که می‌تواند باعث کمبود داروهای بیماری های صعب العلاج مثل سرطان شده و موجب فوت بسیاری از شهروندان ایرانی گردد. طرح SPV اگر به درستی اجرا شود حتی اگر شامل نفت هم نشود در این زمینه می‌تواند به شهروندان عادی ایرانی کمک بسیاری نماید.

همچنین، طرح SPV می‌تواند اعتبار اتحادیه اروپا را در مقابل ترامپ بیشتر کرده و مواجهه اتحادیه را با امریکا بیشتر ‌کند. طبق ادعای وزارت امور خارجه آمریکا تحریمهای ایران شامل امور انسانی و بشر دوستانه نمی‌شود. حال اگر طرح SPV در مورد کالاهای بشر دوستانه( مانند مواد غذایی و دارو) اجرا شود و موجب بقای برجام گردد، مثال نقض و بطلانی خواهد بود بر اظهارات وزارت امور خارجه آمریکا مبنی بر بشردوستانه بودن تحریمهای ضد ایرانی. همانطور که ترامپ گفته است هدف آمریکا فشار آوردن بر مردم ایران جهت اقدام ضد جمهوری اسلامی است. حال اگر طرح حمایتی اروپا فشار وارده بر مردم را کم کند، آمریکا و ترامپ به هدف خود نمی‌رسند.

اروپا حتی می تواند یک قدم جلوتر برود و شرکتهای آمریکایی را دعوت ‌کند که به کشورهای شرکت کننده در SPV بپیوندند. طبق قانون کنگره آمریکا شرکتهای مرتبط به دارو و اقلام ضروری شامل تحریمها نمی‌شوند و هرچند تحریمهای بانکی مانع تجارت آنها با ایران می‌شود اما برخی شرکت های مهم ایالات متحده مانند جانسون اند جانسون، جنرال الکتریک و کارگیل در صورت ورود به تجارت با ایران دچار همان چالش تحریم بانکی شده و با ورود به طرح SPV می‌توانند محدودیتهای بانکی را دور بزنند.

فارن پالیسی در انتهای مقاله چنین نتیجه می‌گیرد که برجام هنوز هم می‌تواند به حیات خود ادامه داده و به یک پیروزی سیاسی برای ایران و اروپا تبدیل گردد. کافی است فشار اقتصادی بر ایران توسط اروپا کم شود و این مهم نه از طریق کشتی‌های نفتی و طرحهای کلان اقتصادی بلکه با باز شدن کرکره سوپرمارکتها و داروخانه ها به دست می‌آید.

منبع: فارن پالیسی ترجمه از: حسین نیازبخش

38