پشت پرده گرانی پسته؛ سرمازدگی چطور کلیدی ترین محصول یلدایی را گران کرد؟

این روزها بازار پسته متاثر از خشکسالی، گرما زدگی و نوسانات ارز روزگار خوشی ندارد و حدود ۴۰۰ هزار شغل فصلی در کرمان از دست رفته است. پسته داران که در نگاه مردم افرادی پولدار محسوب می شوند در سال جاری چنان خسارت دیده اند که بازارهای خارجی پسته را به رقبشان واگذار کرده اند و حالا ۴۵۰ هزار تن پسته آمریکایی جای پسته ایرانی را گرفته است و خسارتی دو هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی بر جای مانده است.

گفته می شود امسال به مهمترین بازار پسته ایران یعنی خاور دور حتی یک کیلو پسته هم صادر نشده است و همین اوضاع در سایر بازارهای جهان نیز حاکم است

در این خصوص با رئیس سابق اتاق ایران و یکی از مهمترین تولید و صادر کنندگان پسته ایران به گفتگو نشستیم.

محسن جلال پور در گفتگو با خبرنگار مهر با ابزار نارضایتی از وضعیت کنونی کشاورزان پسته کار استان کرمان می گوید: سالها صنعت پسته روی پای خودش بود و امسال که پسته کاران به دلیل نوسانات گرمایی و اوضاع دلار دچار مشکل شده اند هنوز هیچ کمکی از سوی دولت به کشاورزان نشده است.

پسته یک محصول صادرات محور و استراتژیک است

وی با اشاره به اینکه پسته یک کالای لوکس و استراتژیک در بازار جهانی محسوب می شود گفت: پسته یک محصول کشاورزی صادرات محور است و طبق آمار هر سال حداقل ۸۵ درصد از پسته تولیدی در کشور صادر می شود اما برخی از محصولات کشاورزی در کشور تا ۱۰۰ درصد مصرف می شوند به همین دلیل هم قیمت گذاری پسته بنا به شرایط جهانی تعیین می شود و دلیل این امر هم امکان ایجاد رقابت با رقبایی است که در کشورهای دیگر این محصول را تولید می کنند.

بازارهای خارجی باید حفظ شوند و این یک عامل کلیدی در صنعت پسته است چون پسته در زمینه اشتغال، ارتزاق، صنایع بالا دستی و پایین دستی بسیار مهم است

رئیس سابق اتاق ایران با اشاره به اینکه بخش محدودی از پسته تولید شده در کشور راهی بازارهای داخلی می شود بیان کرد: در سال های پر محصول حداکثر ۲۰ درصد از محصول سالانه راهی بازارهای داخلی می شود و بقیه به کشورهایی که مشتری پر و پا قرص پسته ایرانی هستند فرستاده می شود و ارز آوری بالایی برای کشور به همراه دارد و به همین دلیل هم به پسته کالای استراتژیک گفته می شود.

مردم به ناچار و به دلیل عدم وجود محصول به میزان کافی باید امسال را تحمل کنند

جلال پور گفت: بازارهای خارجی باید حفظ شوند و این یک عامل کلیدی در صنعت پسته است چون پسته در زمینه اشتغال، ارتزاق، صنایع بالا دستی و پایین دستی بسیار مهم است و نخستین کالای غیر نفتی کشور محسوب می شود.

وی بیان کرد: در سالهای گذشته یعنی از ۹۲ تا ۹۶ نرخ ارز به صورت اشتباه ثابت بود که البته با به اعلام اقتصاددانان این یک تصمیم اشتباه بود در همان زمان تورم رشد قابل توجهی را تجربه کرد. یعنی تورم در زمینه نهاده های تولید اعمال شد اما بر روی قیمت پسته تاثیر گذار نبود.

دو دلیل اصلی افزایش قیمت پسته

رئیس سابق اتاق ایران افزود: اما در سال ۹۷ دو اتفاق روی داد که روی قیمت پسته تاثیر مستقیم داشت؛ نخست جهش ارز بود، در واقع قیمت ارز که سالها به صورت مصنوعی پایین نگه داشته شده بود افزایش یافت و فنری که فشرده شده بود ناگهان آزاد شد و قیمت پسته نیز متاثر از قیمت ارز افزایش یافت دومین عامل مشکلات ناشی از تغییرات دمایی بود این اتفاق در ۵۰ سال گذشته بی سابقه بود و موجب شد به دلیل گرمازدگی محصول تولید شده در سال جاری به کمتر از یک پنجم سالهای قبل کاهش یابد. تخمین زده می شود که محصول ایران بین ۴۰ تا ۵۰ هزار تن بوده است.

وی به گفته رئیس انجمن پسته اشاره کرد و بیان کرد: مردم به ناچار و به دلیل عدم وجود محصول به میزان کافی باید امسال را تحمل کنند و امید داریم سال بعد مشکلات از بین برود، من دیروز از بخشی از باغ های پسته بازدید کردم و طبق مشاهدات میدانی به نظر می رسد درختان برای تولید محصول در سال ۹۸ هیچ مشکلی پیش رو ندارند، بارندگی افزایش داشته و قیمت ارز نیز در حال کاهش است.

جلال پور گفت: از سوی دیگر باید به این نکته هم اشاره کنیم که سایر محصولات کشاورزی از جمله گردو و بادام هم افزایش قیمت داشته اند به عنوان مثال یک کیلو آجیل درجه یک تا ۸۰ هزار تومان، یک کیلو گردو ۱۵۰ هزار تومان و یک کیلو بادام ۱۳۰ هزار تومان قیمت دارد.

پسته آمریکا ریز و فاقد کیفیت است

وی در خصوص از دست رفتن بازار جهانی پسته نیز گفت: ما بازار پسته را از آمریکا پس خواهیم گرفت و در این خصوص هیچ شکی وجود ندارد، دلیل این امر هم کیفیت و طعم بسیار خوب محصول پسته ایران است، در سال جاری هر چند پسته آمریکا افزایش تولید داشته اما پسته آمریکایی ریز و فاقد کیفیت و طعم مطلوب است.

رئیس سابق اتاق ایران بیان کرد: پیش بینی ما بازگشت سقف تولید محصول به موقعیت گذشته است و در چنین شرایطی مشتری های پر و پا قرص پسته ایرانی به سمت بازار ایران تمایل پیدا می کنند.

بیمه خسارت ها را پرداخت نمی کند

جلال پور در خصوص جبران خسارتهای سنگین پسته کاران گفت: مشکل بیمه کشاورزان یک بحث واقعی است، خسارتهای سنگینی به باغ ها وارد شده است اما بیمه حاضر نیست بیمه پایه را اعمال کند، قرار بود اگر خسارتها از ۷۰ درصد بیشتر شد بیمه پایه اعمال شود اما بیمه توجیه جالبی را عنوان می کند و گفته می شود اگر یک عامل موجب خسارت می شد بیمه پایه فعال می شد اما چون سه عامل موجب خسارت شده است بیمه پایه فعال نمی شود.

قیمت ارز که سالها به صورت مصنوعی پایین نگه داشته شده بود افزایش یافت و فنری که فشرده شده بود ناگهان آزاد شد و قیمت پسته نیز متاثر از قیمت ارز افزایش یافت

پسته مهمترین محصول غیر نفتی ارز آور کشور است و باید مورد حمایت قرار گیرد

وی بیان کرد: در واقع بیمه پولی برای پرداخت به کشاورزان ندارد چون خسارت پسته کاران استان کرمان بسیار بیشتر از مجموع اعتباری است که بیمه برای کشاورزی کل کشور در اختیار دارد و به همین دلیل مشکلاتشان را اینگونه حل کرده اند.

جلال پور با گلایه از دولت گفت: پسته مهمترین محصول غیر نفتی ارز آور کشور است و باید مورد حمایت قرار گیرد اما در سال جاری با وجود حجم بالای خسارتها دولت هیچ حمایتی در قالب تسهیلات، امهال وامها و پرداخت بیمه انجام نداده است و فصل داشت در حال تمام شدن است و کشاورز توان تقویت درختان و رسیدگی به باغها را ندارد.

وی گفت: بعد از ۴۰ سال ارز آوری مطلوب برای کشور صنعت پسته به حمایت دولت نیاز دارد اما یک ریال تاکنون از کشاورزان حمایت نشده است.

17