چگونه در مصرف انرژی صرفه‌جویی کنیم؟
استفاده بهینه و ممانعت از هدر رفتن امکانات امری اساسی در زندگی است. این نکته هنگامی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که موضوع انرژی مطرح شود.
منظور از بهینه‌سازی مصرف انرژی، انتخاب الگو‌ها و اتخاذ و بکارگیری روش‌ها و سیاست‌هایی در مصرف درست انرژی است که از نظر اقتصادی مطلوب باشد و استمرار وجود و دوام انرژی و ادامه حیات و حرکت را تضمین کند. اغلب مردم کشور واقعا نمی‌دانند که چگونه انرژی مورد نیاز را برای کاهش مصرف کنترل کنند و در بیشتر موارد با توجه به قیمت پایین سوخت در کشور، میزان مصرف انرژی بررسی نمی‌گردد و تصور می‌شود که برای ایجاد راحتی و آسایش در خانه باید این گونه انرژی مصرف و چنین بهایی پرداخت شود.
می‌توان گفت در رابطه با کنترل سوخت مصرفی و جلوگیری از اتلاف حرارتی در ساختمان و کاهش مصرف انرژی مورد نیاز آگاهی چندانی در میان مردم وجود ندارد و تمهیدات لازم در این زمینه به دلیل هزینه‌های اولیه اجرا نمی‌شود. طراحی نامناسب و عایق‌بندی ناکافی و غیر اصولی سیستم گرمایش، دیوار، سقف، در و پنجره و عدم استفاده از سیستم‌های کنترل نوین در تجهیزات سرمایش و گرمایش عامل اصلی افزایش بی‌رویه هزینه سوخت مصرفی خانوار است. بنابراین شما را با راهکار‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی در قسمت‌های مختلف ساختمان آشنا می‌کنیم.
سیستم‌های گرمایش از کف در ساختمان‌ها
در سیستم‌های متداول و سنتی گرمایش هوای گرم شده به دلیل سبک بودن به سمت بالا حرکت کرده و در زیر سقف جمع می‌شود و ما درحقیقت مجبور هستیم آن‌قدر فضای بالا را گرم کنیم تا مقداری از آن به پایین منتقل شود و این درحالی است که نزدیک سطح زمین، هوا سرد بوده و مطبوع نیست. ولی در سیستم‌های گرمایش از کف به دلیل این‌که منبع تولید گرما در کف زمین قرار دارد شرایط گرمایش محیط بسیار راحت‌تر و با صرف انرژی کمتری فراهم خواهد شد. این سیستم قابل تطبیق با انواع منابع حرارتی ازجمله موتورخانه و حتی سیستم‌های آب گرم خورشیدی بوده و در گرمایش انواع فضاهای مسکونی، اداری، تجاری و ورزشی کاربرد دارد.
نکات مهم در استفاده از بخاری گازی
بخاری گازی که انتخاب می‌کنیم، باید با متراژ خانه یا محلی که قرار است بخاری برای گرمایش آن‌جا استفاده شود، متناسب باشد. هرگز نباید یک بخاری بزرگ را برای یک محیط کوچک تهیه کرد و انتخاب یک بخاری کوچک برای فضایی بزرگ هم اشتباه است. لازم است در انتخاب بخاری به برچسب انرژی روی آن توجه شود. دارابودن برچسب انرژی، از نکات بسیار مهمی است که در هنگام خرید یک بخاری باید بدان توجه کرد. بخاری‌ای که انتخاب می‌کنیم، باید از بازده انرژی بالایی برخوردار باشد. بازده انرژی مربوط به بخاری روی برچسب انرژی آن قید شده است.
به عنوان مثال رده انرژی (A-B) : با صرفه‌جویی زیاد
رده انرژی :(C-D) انرژی صرفه‌جویی متوسط است
رده انرژی (E-F) : با صرفه‌جویی کم
رده انرژی (G) : فاقد صرفه‌جویی
حرف انگلیسی قیدشده روی برچسب نشانه بازدهی حرارتی بخاری است و هرچه از حروف ابتدایی زبان انگلیسی باشد، بهتر بوده و نشانه پایین‌بودن اتلاف انرژی در بخاری است.
در هنگام استفاده از بخاری گازسوز رعایت نکات ایمنی زیر الزامی است:
از استفاده بخاری‌های گازسوز بدون علامت استاندارد خودداری شود.
بخاری گازسوز نباید حتی برای چند لحظه بدون اتصال به دودکش روشن شود، چراکه محصولات احتراق که دارای منوکسیدکربن و گازهای کشنده هستند، وارد اتاق می‌شوند.
همواره از بازبودن مسیر دودکش و وجود کلاهک دودکش که در انتهای دودکش در بیرون از ساختمان نصب می‌شود، اطمینان حاصل شود. به صورت طبیعی و بدیهی لوله بخاری باید داغ باشد. در غیراین‌صورت به احتمال زیاد، جریان انتقال هوای سوخته از این لوله به درستی انجام نمی‌شود و خطر آلودگی هوا با منوکسیدکربن وجود دارد.
نصب و تعمیرات بخاری را باید به تعمیرکاران مجاز و خدمات پس از فروش واحد تولیدی سپرد تا از ایمن‌بودن آن مطمئن شده و از گارانتی و خدمات پس از فروش آنها بهره گرفت.
برای جلوگیری از برگشت دود و گازهای مضر به داخل دودکش و درنهایت به داخل محیط که معمولا بر اثر گرفتگی و وزش باد به وجود می‌آید، باید دودکش‌ها دارای هواکش مخصوص باشند و کلاهک آنها حداقل ٦٠سانتی‌متر از بلندترین نقطه ساختمان بالاتر باشد.
استفاده مشترک از یک دودکش برای چند وسیله گازسوز، بسیار خطرناک است.
هرگز برای پیداکردن محل نشت گاز از شعله کبریت استفاده نشود.
بدون استفاده از بست برای محکم‌کردن شیلنگ گاز، هرگز از وسیله گازسوز استفاده نکرده و بر دهانه شیرهای غیرقابل استفاده درپوش گذاشته و دستگیره مربوطه را باز کنید. پکیج یکی از انواع وسایل گرمایشی است که برای گرم‌کردن آب هر واحد به صورت مستقل به کار می‌رود. این سیستم به‌گونه‌ای طراحی شده است که اجزای تشکیل‌دهنده آن در مجموعه کوچکی قرار دارند و با توجه به وزن کم روی دیوار قابل نصب‌شدن است. به این ترتیب با استفاده از آن، در ساختمان‌ها نیازی به احداث موتورخانه نیست.
رعایت نکات زیر باعث عملکرد بهتر پکیج و کاهش مصرف سوخت خواهد شد.
محل نصب پکیج، دارای فضای کافی و امکان تهویه مناسب باشد تا عمل احتراق با حداکثر بازده صورت گیرد. معمولا سازندگان مربوطه، توصیه‌هایی در این رابطه ارایه می‌کنند.
محل نصب تا حد امکان به محل‌های عمده مصرف آب گرم مصرفی نزدیک باشد.
تنظیم شعله بخاری و دمای آبگرمکن
با کم‌کردن درجه دمای آب می‌توان انرژی اتلاف‌شده را کاهش داد. این روش یک روش متداول در سیستم‌های آب گرم است، چون این سیستم‌ها طوری طراحی شده است که آب را در دمایی بالاتر از آن‌چه لازم است تولید می‌کند؛ برای مثال اغلب سیستم‌های آب گرم برای تولید آب در دمای ٨٢ درجه سانتیگراد طراحی شده است؛ این درحالی است که آب گرم مورد استفاده در دستشویی‌ها حداكثر دارای دمای ٤٣ درجه سانتیگراد است. بهترین محدوده دمایی تنظیم ترموستات آب گرم بین ٦٠ تا ٨٠ درجه سانتیگراد است.
مزایای كاهش دمای آب شامل موارد زیر است:
كاهش مصرف انرژی به ازای هر لیتر آب گرم مصرفی. كاهش میزان آب مصرفی در دستشویی و حمام: دمای بالاتر، میزان آب مصرف‌شده در تجهیزات را افزایش می‌دهد. این امر به دلیل آن است که مصرف‌کننده باید آب سرد و گرم را برای رسیدن به دمای مطلوب مخلوط کند.
كاهش تلفات از سطوح گرم سیستم تاسیسات:
سیستم‌های آب گرم دارای سطح زیادی در تانک‌ها، لوله‌های توزیع و لوله‌های بازگشت آب است. تلفات از سطح مستقیما به اندازه سطح و دما بین آب گرم و محیط بیرون وابسته است، بنابراین با كاهش دمای آب، تلفات كاهش خواهد یافت. اگر به تعطیلات بیش از سه روز می‌روید، ترموستات سیستم را روی درجه «كم» قرار دهید. اگر برای چند هفته ساختمان خالی است، سیستم را خاموش و مخزن آن را خالی كنید. هنگام بازگشت به ساختمان، اجازه گرم‌شدن آب را تا ٦٠ درجه سانتیگراد بدهید، سپس از آن استفاده كنید. مطالعات نشان داده است كه به ازای هر یك درجه كاهش دمای ترموستات، می‌توانید تا یک‌درصد در مصرف انرژی ساختمان صرفه‌جویی كنید.
نكته خیلی مهم: پایین‌آوردن بیش از حد دمای آب ممكن است باعث فراهم‌شدن محیطی برای رشد میكروارگانیسم‌ها در آب شود كه این میكروارگانیسم‌ها می‌تواند موجب بروز بیماری شود، بنابراین دمای آب را كمتر از ٦٠ درجه سانتیگراد تنظیم نكنید.
استفاده از آبگرمکن‌های خورشیدی:
جالب است بدانید که گرمایش آب و فضا مجموعا بیش از %٨٠ انرژی را در ساختمان‌ها مصرف می‌کند، بنابراین بیش از یک‌سوم کل انرژی مصرفی جهان برای گرمایش مصرف می‌شود. از این میان گرمایش آب به‌طور متوسط ٢٠ تا ٣٠درصد کل انرژی مصرفی در خانه را به خود اختصاص می‌دهد، بنابراین با استفاده از آبگرمکن خورشیدی می‌توان سالیانه ٧٠ % انرژی مورد نیاز برای گرمایش آب را تأمین کرد.
مصرف هوشمندانه انرژی در آشپزخانه
پخت و پز حدود ١٠درصد از كل انرژی مصرفی یك خانواده را به خود اختصاص می‌دهد، استفاده از شیوه‌های منطقی آشپزی می‌تواند در مصرف گاز طبیعی موثر باشد. با به كار بستن نكات زیر می‌توان در حدود ٢٠ مترمكعب گاز طبیعی در طول سه ماه زمستان‌سال صرفه جویی کرد.
غذاهای منجمد را قبل از طبخ در محیط خانه ذوب كنید.
پس از به جوش آمدن آب یا مایعات، شعله اجاق گاز را كم كنید، زیرا دما در این حالت تغییر نمی‌كند.
در صورتی كه زمان پخت طولانی لازم است حتی‌الامكان از ظروف زودپز استفاده كنید.
از شعله متناسب با اندازه ظرف استفاده كنید.
آب را به مقدار مورد نیاز در كتری بریزید.
در كتری و ظروف را هنگام پخت و پز ببندید.
سطوح دیواره‌های فر را كاملا تمیز كنید تا حداكثر بازتاب گرمایی صورت گیرد.
اجاق گاز:
اجاق گاز را تمیز کرده و شعله‌ها را تنظیم کنید. غذای سوخته بر روی اجاق گاز باعث کاهش عمر وسیله و مصرف بیشتر انرژی می‌شود.
ظروف کوچک را بر روی شعله‌های بزرگ قرار ندهید، چون مصرف گاز را برای پخت تقریبا دو برابر می‌کند.
درهنگام پخت مواد غذایی در ظرف را بسته نگه دارید.
پوشاندن اجاق با فویل باعث کاهش جریان هوا و افزایش زمان طبخ می‌شود.
منبع: باشگاه خبرنگاران
1980
