اختلال شخصیت مرزی چیست؟

اختلال شخصیت مرزی ( Borderline Personality Disorder ) را عموما با علائم و نشانه هایی مانند ناپایداری حالت عاطفی و خلق آن ها، بی ثباتی در روابط با دیگران، مشکل در کنترل احساسات برای مثال خشم و ... شناخته می شود.

مطالعه و کسب اطلاعات در مورد این اختلال زمانی اهمیت پیدا می کند که بدانید در حدود 84 در صد کسانی که به این اختلال مبتلا هستند به رفتارهای همانند خودکشی دست می زنند. آمار زمانی دردناک تر می شود که متوجه می شوید به طور کلی در حدود 8 درصد مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی یا بی پی دی با خودکشی به زندگی خود پایان می دهند.

پیش از هر چیز نشانه های رفتاری افراد مبتلا به این اختلال را با هم مرور می کنیم:

هراس از رها شدن

البته هراس و واهمه برای از دست دادن عزیزان حسی طبیعیست، برای مثال ترس از دست دادن پدر و مادر یا نا خوشایند بودن ترک شدن از طرف شریک زندگی. این ترس غریزی زمانی از طبیعی بودن خارج می شود و به عنوان نشانه ای از رفتار های مبتلایان به اختلال مرزی شناسایی می شود که به شکلی اغراق شده بروز کند و روند طبیعی زندگی را مختل می کند.

بی ثباتی در روابط و رابطه های پر تنش

با توجه به اینکه مبتلایان به اختلال شحصیت مرزی نگاهی صفر و صدی به افراد دارند، رابطه با اطرافیان سخت ترین بخش زندگی آن ها به حساب می آید. فرقی نمی کند در مورد رابطه با مادر و پدر حرف می زنیم یا رابطه ای عاشقانه، این افراد لحظه ای عاشق و شیفته شما هستند و مورد اعتمادتان می خوانند و رازهای مگوی زندگی شان را با شما در میان می گذارند و لحظه ای دیگر آن چنان از بند بند وجودتان متنفرند که تحمل اینکه با شما در یک اتاق باشند را ندارند.

غیر واقعی بودن تصویر فرد از خودش

برای درک بهتر این خصوصیت رفتاری می توانید آزمایشی انجام دهید. اگر از یک فرد نرمال با فاصله یک ماه این سوال را بپرسید که خود را چگونه توصیف می کند و توانایی ها و آرزوهایش چیست، احتمالا با اندکی تفاوت جواب یکسانی خواهید شنید. حالا از فردی که مبتلا به اختلال شخصیت مرزیست همین پرسش ها را ماهی یک بار بپرسید، به نتیجه ای عجیب خواهید رسید. نه تنها هربار با آرزوها و اهدافی جدید و به کل متفاوت مواجه خواهید شد بلکه در خواهید یافت توصیف فرد مبتلا به اختلال از خودش هم در طول یک ماه از اساس تغییر کرده است.

رفتارهای پر خطر

بیشتر این افراد خیلی زود از روند معمول زندگی خسته می شوند و تمایل به رفتارهای پر خطر برای اضافه کردن هیجان به زندگی مانند مصرف مواد مخدر یا محرک، روابط جنسی پر خطر یا قمار در آن ها بیش تر از دیگر افراد است.

آسیب زدن به خود، خودزنی و خود کشی

البته بیشتر مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی برای فرار از تنها گذاشته شدن از تهدید به خودکشی همانند یک سلاح استفاده می کنند اما این موضوع به این معنی نیست که هرگاه این افراد حرف از خودکشی زدند، بلوف می زنند. در حقیقت با توجه به آمار که حاکی از مرگ 8 درصد این افراد از طریق خودکشیست، تهدید به خودکشی از طرف مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی باید به شدت جدی انگاشته شود. لازم به ذکر است اعتیاد به مواد مخدر یا ابتلا به افسردگی احتمال خودکشی را در این افراد بالا می برد.

الاکلنگ هیجانی

هرچند این مورد به عنوان آخرین نشانه مطرح شده است اما شاید مهم ترین نشانه افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی باشد. در این افراد نه واکنش احساسی به محرک های بیرونی طبیعی است و نه مدت زمان باقی ماندن آن احساس. علاوه بر آن، این افراد در صورت تجربه یک هیجان مانند غم، احساس می کنند برای اولین بار است که آن را تجربه می کنند و هر بار شوکه می شوند و احساس می کنند در یک دریای پرتلاطم رها شده اند.

اختلال شخصیت مرزی چگونه به وجود می آید؟

اختلال شخصیت مرزی در مرز بین روان پریشی و روان نژندی دسته بندی می شود و همانند دیگر مشکلات مربوط به روان، نمی توان به آسانی یک دلیل برای بروزش بیان کرد. اما به طور کلی می توان این عوامل را در بالا رفتن شانس ابتلا به این اختلال موثر دانست:

رابطه با والدین در کودکی
ژنتیک و سابقه خانوادگی
تجربه آزار فیزیکی یا جنسی توسط اعضای خانواده
تجربه طلاق والدین یا رها شدن از نظر عاطفی در کودکی

درمان اختلال شخصیت مرزی:

همان گونه که پیش تر هم اشاره شد، اختلال شخصیت مرزی هم مانند دیگر اختلالات و مشکلات حوزه روان به آسانی قابل ردیابی و درمان نیست. جدا از دارو درمانی که حتما باید توسط متخصص و بعد از جلسات معاینه فشرده و پیچیده تجویز شود، درمان این اختلال از طریق روان درمانی نیازمند صرف انرژی و زمان است. این اختلال یک روزه به وجود نیامده و انتظار بهبود آنی، انتظاری بیهوده است.

در ادامه در رابطه به یک روش درمانی رایج توضیحاتی داده خواهد شد اما ذکر این نکته حیاتی به نظر می رسد که همان گونه که برای مداوای بیماری های جسمی سخت به حرف هر فرد غیر متخصصی گوش نمی کنید، درمان این اختلال هم نیازمند تخصص و تجربه است.روان خود را به دست هر مدعی نسپرید.

یکی از بهترین نوع درمان‌ها را می‌توان برنامه‌های ۱۲ قدمی دانست. در رابطه با این بیماری، انجمن ۱۲ قدمی و رایگان «وابستگان گمنام» گزینهٔ مناسبی است که به انجمن کدا نیز معروف می‌باشد که با جستجویی ساده در اینترنت، نشانی جلسات آن در هر شهر را می‌شود به راحتی پیدا کرد.

بهبود یافتن در این انجمن، مانند انجمن‌های ۱۲ قدمی دیگر، بر اساس تجربه بهبودی اعضا می‌باشد؛ ولی در ادامه:

نباید انتظار داشت که درمان کوتاه مدت باشد.
یک رابطه قوی مبتنی بر کمک و یاری میان بیمار و درمانگر برقرار می‌شود.
مسئولیتها و نقش‌های بیمار و درمانگر به روشنی و وضوح تبیین می‌شوند.
درمانگر فعال و هدایت‌کننده است. نه این که صرفاً شنونده‌ای منفعل باشد.
بیمار و درمانگر به صورت متقابل سلسله مراتبی از اولویتها ارائه می‌دهند.
درمانگر با همدلی به بیمار اعتبار می‌بخشد و نیاز او را به کنترل رفتارش برطرف می‌کند.
به تدریج که شرایط جدید (و از جمله استرس‌های جدید) پدید می‌آیند، انعطاف‌پذیری لازم خواهد بود.
حد سازی، که ترجیحاً از جانب دو طرف مورد توافق قرار گرفته باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به صورت هم‌زمان از رویکردهای فردی و گروهی استفاده می‌شود.

منبع: برترینها

1980