بیماری هایی که سلامت قلب را نشانه می گیرند

برخی اختلالات متابولیک می‌توانند موجب ضربان قلب آهسته شوند. کم‌کاری تیروئید یکی از شایع‌ترین نمونه‌هاست که در آن غده تیروئید به میزان کافی هورمون‌های تیروئید را ترشح نمی‌کند. ضربان قلب با توجه به سطح فعالیت فرد تغییر خواهد کرد. طی یک فعالیت جسمانی شدید، قلب سریع‌تر و سخت‌تر عمل پمپاژ را انجام می‌دهد، از این رو ضربان آن افزایش می‌یابد.

ضربان قلب انسان به طور کلی با افزایش سن و در زمان استراحت کندتر می‌شود. در بیشتر بزرگسالان، ضربان قلب آهسته کمتر از ۶۰ تپش در دقیقه است. با این وجود، ورزشکاران و افرادی که خواب هستند، ممکن است دارای ضربان کمتر از ۶۰ تپش در دقیقه داشته باشند.

علائم

ضربان قلب آهسته نشانه اولیه کندتپشی قلب یا برادیکاردی (Bradycardia) است. برخی افراد هیچ نشانه دیگری ندارند. دیگران می‌توانند علائمی را تجربه کنند. در برخی موارد، ضربان قلب آهسته احتمال دارد به واسطه یک مسئله جدی شکل گرفته باشد.

از علائم شایع کندتپشی قلب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

* احساس خستگی شدید و ضعف

* غش کردن یا سرگیجه

* سردرگمی

* تنگی نفس

* دشواری در تنفس هنگام ورزش

زمانی که یک شرایط پزشکی جدی موجب کندتپشی قلب می‌شود، و فرد این شرایط را درمان نمی‌کند، علائمی شدیدتر ممکن است پدیدار شوند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

* ایست قلبی، به معنای توقف فعالیت قلب

* درد سینه

* فشارخون پایین یا بالا

* نارسایی قلبی

اندازه‌گیری ضربان قلب

هر فردی می‌تواند با گرفتن نبض خود وضعیت ضربان قلبش را بررسی کند.

برای آزمایش دقیق و بررسی کندتپشی، فرد باید ضربان قلب خود در حالت استراحت را اندازه‌گیری کند. از این رو، پس از ورزش یا بیدار شدن از خواب نباید نبض خود را کنترل کنید.

برای بررسی نبض، فرد باید در یک وضعیت راحت و آرام نشسته و با گرفتن مچ دست نبض خود را احساس کند. اگر نبض روی مچ دست قابل احساس نیست، می‌توان انگشت دست را در کنار گردن قرار داد.

برای اندازه‌گیری، فرد می‌تواند ضربان قلب را برای ۱۰ ثانیه شمارش کرده، سپس آن را در عدد شش ضرب کند. برای اندازه‌گیری دقیق‌تر می‌توان ضربان قلب طی یک دقیقه کامل را شمارش کرد. این عدد نشان‌دهنده نبض در حالت استراحت هستند.

اگر عدد کمتر از ۶۰ باشد، معمولاً به عنوان کندتپشی قلب در نظر گرفته می‌شود.

کودکان و جوانان نسبت به بزرگسالان دارای ضربان قلب سریع‌تری هستند. ضربان قلب عادی در افراد جوان در ادامه ارائه شده است:

نوزادان تازه متولد شده: ۱۰۰ تا ۱۸۰ تپش در دقیقه

نوزادان: ۸۰ تا ۱۵۰ تپش در دقیقه

کودکان ۲ تا ۶ سال: ۷۵ تا ۱۲۰ تپش در دقیقه

کودکان ۶ تا ۱۲ سال: ۷۰ تا ۱۱۰ تپش در دقیقه

ضربان قلب آهسته‌تر در یک کودک، به ویژه نوزادان تازه متولد شده، یک موقعیت اورژانسی پزشکی است.

دلایل کندتپشی قلب

برخی افراد دارای کندتپشی متوسط هستند و برخی دیگر گاه به گاه این شرایط را تجربه می‌کنند. اگرچه دریافت کمک پزشکی در صورت ابتلا به کندتپشی قلب اهمیت دارد، اما همه نیازمند درمان نیستند. زمانی که کندتپشی قلب موجب هیچ علائمی نمی‌شود، یا زمانی که فرد به یک بیماری زمینه‌ای مبتلا نیست، ضربان قلب کند ممکن است بی‌ضرر یا مسئله‌ای جزئی باشد.

ضربان قلب با افزایش سن کاهش می‌یابد، از این رو، افراد پیرتر ممکن است دوره‌های کندتپشی قلب را تجربه کنند. اگرچه شرایطی عادی محسوب می‌شود، اما همچنان مراجعه به پزشک و بررسی دقیق شرایط بهترین گزینه است.

ورزش موجب تقویت قلب می‌شود. ورزشکاران، به ویژه آن‌هایی که درگیر فعالیت‌های قلبی عروقی شدید هستند، به طور معمول دارای قلب‌هایی کارآمدتر هستند. قلب این افراد ممکن است ضربان آهسته‌تری داشته باشد زیرا نیازی به پمپاژ سخت یا سریع برای تأمین خون قسمت‌های دیگر بدن وجود ندارد.

برخی شرایط پزشکی ممکن است موجب ضربان قلب آهسته شوند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مشکلات تنظیم‌کننده طبیعی ضربان قلب

مشکلاتی که قلب یا گره سینوسی-دهلیزی (Sinoatrial Node) را تحت تأثیر قرار می‌دهند می‌توانند موجب تپش غیرعادی آهسته یا سریع قلب شوند.

شرایطی که به نام سندرم سینوس بیمار شناخته می‌شود به مشکلات تنظیم کننده طبیعی ضربان قلب ارجاع می‌شود. به طور معمول، مشکلات قلبی دیگر مانند بافت زخمی در قلب، عوارض دیابت، یا بیماری عروق کرونر موجب این مشکلات می‌شوند.

دیگر مسائل الکتریکی قلب

قلب با ارسال سیگنال‌های الکتریکی ارتباط برقرار می‌کند. به عنوان مثال، یک محفظه قلب سیگنال‌های الکتریکی را به محفظه دیگر ارسال کرده و چگونگی و زمان انقباض برای ارسال خون به محفظه بعدی را بیان می‌کند.

تنظیم کننده ضربان قلب به تنظیم این سیستم الکتریکی کمک می‌کند. اگر قلب به واسطه انسداد یا بیماری قلبی قادر به ارسال سیگنال‌های الکتریکی درست نباشد، این شرایط می‌تواند موجب کندتپشی شود.

انسداد قلبی کامل شرایطی است که حرکت سیگنال‌های الکتریکی از دهلیزها، دو محفظه بالایی قلب، به بطن‌ها، دو محفظه پایینی قلب، را غیرممکن می‌سازد. در انسداد قلبی کامل، دو دهلیز ممکن است ریتم کاملاً متفاوتی نسبت به بطن‌ها داشته باشند.

مشکلات متابولیک

برخی اختلالات متابولیک می‌توانند موجب ضربان قلب آهسته شوند. کم کاری تیروئید یکی از شایع‌ترین نمونه‌هاست که در آن غده تیروئید به میزان کافی هورمون‌های تیروئید را ترشح نمی‌کند. کم کاری تیروئید می‌تواند سلامت رگ‌های خونی را تحت تأثیر قرار دهد که ممکن است ضربان قلب را کند سازد. اختلالات تیروئید شرایطی شایع هستند و ممکن است افراد جوان و سالم را نیز تحت تأثیر قرار دهند.

بیماری قلبی

آسیب دیدن قلب به واسطه نارسایی احتقانی قلب، بیماری عروق کرونر، حملات قلبی پیشین و مشکلات قلبی دیگر ممکن است سیستم الکتریکی قلب را تحت تأثیر قرار داده و موجب کندتپشی و کارایی کمتر قلب شود.

داروهای قلب

برخی داروها، از جمله داروهای بیماری قلبی و فشارخون بالا، ممکن است ضربان قلب را کاهش دهند. مسدودکننده‌های بتا که پزشکان برای درمان ضربان قلب سریع و برخی شرایط قلبی دیگر تجویز می‌کنند نیز ممکن است ضربان قلب را کند سازند. افرادی که مصرف داروی جدیدی را آغاز کرده و علائم کندتپشی قلب را تجربه می‌کنند باید با پزشک خود در این زمینه مشورت کنند.

فقدان اکسیژن

زمانی که بدن به میزان کافی اکسیژن دریافت نمی‌کند، شرایطی به نام هیپوکسی رخ می‌دهد که می‌تواند آهسته شدن ضربان قلب را در پی داشته باشد. هیپوکسی یک وضعیت پزشکی اورژانسی است و به عنوان مثال می‌تواند زمانی که فرد در حال خفه شدن است یا با یک حمله آسم شدید مواجه شده، رخ دهد. بیماری‌های مزمن، مانند بیماری مزمن انسدادی ریه نیز ممکن است موجب هیپوکسی شوند. زمانی که ضربان قلب به واسطه هیپوکسی کاهش می‌یابد، درمان دلیل زمینه‌ای این شرایط اهمیت دارد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

نوزادی که دارای نبضی ضعیف و آهسته است باید بلافاصله کمک پزشکی دریافت کند.

بزرگسالان و کودکانی که دارای نبضی آهسته به همراه علائم شدید، مانند درد سینه یا غش هستند باید به بیمارستان مراجعه کنند.

تغییری بی‌دلیل در ضربان قلب که هفت روز ادامه داشته است.

فردی که به کندتپشی و عوامل خطرآفرین دیگر برای سلامت قلب مانند دیابت یا سیگار کشیدن مواجه است.

فردی که به بیماری قلبی و کندتپشی مبتلا است.

کندتپشی قلب با علائم دیگر، مانند حالتی شبیه به غش را تجربه می‌کنید.

دوره‌های کندتپشی و تندتپشی قلب را تجربه می‌کنید.

گزینه‌های درمان

ممکن است همواره نیازی به درمان ضربان قلب آهسته وجود نداشته باشد. با این وجود، زمانی که کندتپشی قلب موجب مشکلات سلامت جدی می‌شود یا هنگامی که بیماری قلبی موجب کاهش ضربان می‌شود، درمان این شرایط ضروری است.

یک تنظیم کننده ضربان مصنوعی، دستگاهی الکتریکی که پزشک آن را در قلب وارد می‌کند، می‌تواند از طریق تنظیم ریتم قلب به بهبود شرایط کمک کند.

با توجه به دلیل، پزشک ممکن است موارد زیر را نیز توصیه کند:

* تغییر در داروهای قلب

* مصرف دارو برای درمان مشکل تیروئید یا اختلالات متابولیک دیگر

* تغییرات سبک زندگی مانند دنبال کردن یک رژیم غذایی کم چربی، انجام ورزش بیشتر یا ترک سیگار

* نظارت مکرر بر ضربان قلب یا فشارخون

منبع: رکنا

1980