دولت وارد بازی دومینووار غرب شده است/نگاه به غرب شکست خورد
مدرس علوم سیاسی دانشگاه گفت: در مورد برجام و FATF، نظریه بازی‌ها بیان می‌شود، یعنی ما وارد بازی با طرف مقابل می شویم و این بازی را به اتمام می‌رسانیم، سپس وارد بازی بعدی می شویم.
مصطفی انتظاری کارشناس مسائل سیاسی در مورد تصمیم گیریبرای پیوستن ایران به FATF با بیان اینکه هر تصمیم سیاسی فارغ از ماهیت خود، چه در حوزه حقوق بین الملل و چه دیگر حوزه‌ها، باید در ظرف مکانی و زمانی خود مورد بررسی قرار گیرد، اظهار داشت: قطعاً اگر ما همین لوایح چهارگانه را می‌خواستیم چند سال قبل مورد بررسی قرار دهیم، بحث‌هایی که در فضای سیاسی ایران در آن زمان مطرح می‌شد حتماً متفاوت بود.
وی ادامه داد: واقعیت این است که ما در چه شرایطی می‌خواهیم درباره پیوستن ایران به یک سری از کنوانسیون‌های بین المللی از جمله پالرمو، صحبت کنیم. ما در شرایطی قرار داریم که آمریکا با خروج خود از برجام نشان داد، هیچگونه پایبندی به اصول و حقوق بینالملل در قراردادهای دو یا چند جانبه ندارد.
انتظاری گفت: همچنین اروپایی‌ها هم با وجود اینکه ایران در توافق هسته‌ای باقی مانده، موظف بودند منافع ایران را بر طرف کند. اما اروپا هرگز به این تعهد عمل نکرد.
کارشناس مسائل سیاسی خاطر نشان کرد: بنابراین ما در اوج عهد شکنی که از طرف اروپا و امریکا شاهد بودیم، با این موضوع رو به رو شدیم. طبیعی است که هر کشوری قربانی این عهد شکنی و پیمان شکنی ها شود، با شدت و احتیاط بیشتر با موضوع توافقات و عهدنامه‌های جدید برخورد می‌کند.
وی گفت: مقام معظم رهبری چندین بار مطرح کردند ما خود مخالف این پولشویی و در صدر آن مبارزه با تروریسم هستیم. ما خود همیشه این بحث را مطرح کردیم که القاعده، طالبان و داعش از کجا آمده اند از طرف چه اشخاص و کشورهایی تأمین مالی می‌شوند؟ در این زمینه شهدای زیادی داده ایم. می‌توان به شهادت پاسداران اسلام در جاده خاش زاهدان اشاره کرد که هنوز زمان زیادی از این واقعه نگذشته است.
انتظاری ادامه داد: پس طبیعی این است که ما مشکلی برای شفاف سازی منابع مالی همه کشورها نداریم. اما چگونه است که در مقابل نسبت مالی عربستان سعودی و تروریسم با نسبت مالی ایران با تروریسم، این اندازه اختلاف فاحش وجود دارد؟
کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: فشار و اولتیماتوم به ایران و دادن فرصت زمانی برای ایران جهت پذیرش این کنوانسیون‌ها از یک طرف، و از طرف دیگر با روی گشاده رفتار کردن با عربستان سعودی که خود کشوری حامی تروریسم است، باعث شد تا کسانی که منتقد تصویب لوایح چهارگانه FATF در ایران هستند با دقت بیشتری در این زمینه فعالیت و اظهار نظر کنند.
وی بیان کرد: این نکته را باید گفت که طبیعتاً به دلیل ماهیت تخصصی و حقوقی موضوع FATF، نمی‌توان آن را خیلی سیاسی، رسانه‌ای و با تبلیغات فراوان پیگیری کرد. این موضوع نیاز به بررسی و تحلیل و تأمل بیشتری دارد. به نظر بنده، این ظرف زمانی که ما در آن قرار داریم، برای تصویب این گونه لوایح مناسب نیست. زیرا پیام آن به جهانیان این است که ما با وجود تمام پیمان شکنی و عهد شکنی ها، دوباره تعهدات تازه‌تری را می‌خواهیم بدهیم و همچنین نگران سو استفاده‌های طولانی آن نیز نیستیم.
انتظاری گفت: اگر شما نگاه کنید، ما در هر مقطعی که به امید نتیجه گیری مطلوب بر اقتصاد و معیشت با همراهی و پیوستن به این گونه کنوانسیون‌ها و قراردادها نشسته ایم، شکست خوردیم. به طور مثال، در دوره دولت اصلاحات، ما مذاکرات سعدآباد که منتهی به بیانیه تهران شد را داریم، که حسن روحانی نقش ویژه ای در آن داشت. در آنجا هم توافق‌هایی را کردیم و داوطلبانه الحاقیه NPT را پذیرفتیم و امتیازی را نیز دادیم. اما واقعاً تأثیر آن بر اقتصاد کشور چه بود؟
وی ادامه داد: موضوع برجام را اگر ما به عنوان موردی دیگر نگاه کنیم. حال برجام چه تأثیر و نقشی در اقتصاد کشور داشته است؟ امروز وضعیت ارز و تورم و کالاهای ضروری ما چه تفاوتی با زمان قبل از برجام دارد؟
کارشناس مسائل سیاسی گفت: اصل مشکل ما با غرب و تجارت با او، مشکل FATF و تحریم‌ها نیست. این مشکل، همان مخالفت با اصل جمهوری اسلامی و استقلال ایران است. مقام معظم رهبری هم در همان زمان بررسی برجام، فرمودند امروز آنان بحث هسته‌ای را می‌گویند، زمانی که این بحث تمام شد، موشکی ، تروریسم،حقوق بشر و بحث‌های دیگر را پیش می کشند که همین هم اتفاق افتاد.
وی بیان کرد: بنابراین این نکته را نباید فراموش کرد که مسئله ما با غرب، FATF نیست. این درست است که این لوایح ممکن است بهانه‌ها را کم کند. همان گونه که برجام این کار را کرد. به هر حال آن اجماع جهانی را که درباره ایران بود را از میان برد. با این حال این مسئله حل نشد.
انتظاری خاطر نشان کرد: ما مشاهده کردیم با اینکه برجام تصویب شد، ولی فشارها بر ایران بیشتر شد و همچنین اقتصاد ایران به این چیزی که حال شاهد آن هستیم رسید. این تجربه می‌تواند در مورد FATF نیز وجود داشته باشد و این صحیح نیست که بدون توجه به تجربه‌های گذشته تصمیم گیری کنیم.
کارشناس مسائل سیاسی گفت: به نظر بنده در مورد برجام و FATF، نظریه بازی‌ها بیان می‌شود که به آن بازی‌های تکرار شونده و دومینو وارمی‌گویند. این بازی خیلی جالب است، در این مدل، ما وارد بازی با طرف مقابل می شویم و این بازی را به اتمام می‌رسانیم.سپس وارد بازی بعدی می شویم و این کار را به صورت زنجیره‌ای تکرار می‌کنیم تا نهایتاً به هدف مشخص قبلی برسیم.
وی ادامه داد: این بازی را که غرب با ما شروع کرده از جنس بازی‌های تکرار شونده است. به این بیان که می‌آید با ما به عنوان یک کشور مستقل مذاکراتی را انجام می‌دهد و اجرای این توافق را منوط به اجرای قرار داد بعدی می‌کند و وقتی به توافق بعدی تن دادیم، اجرای آن را منوط به اجرای توافق سوم می‌کند.
مدرس علوم سیاسی دانشگاه بیان کرد: این به صورت یک چرخه پیش می‌رود تا جایی که به هدف نهایی خود که نابودی استقلال کشور است، برسد. بنابراین جالب است شما نگاه کنید به همین مکانیسم مالی ویژه با اروپا، که به جای اینکه اروپا به دلیل خروج آمریکا از برجام از ایران عذرخواهی کند در مقابل این بدعهدی یکی از هم پیمانان خود، یک مکانیسم ویژه را قرار می‌دهد و آن را منوط به پذیرش FATF می‌کند.
کارشناس مسائل سیاسی گفت: آنان می‌گویند ما بدون پذیرش FATF، امتیازی را به شما نخواهیم داد. بنابراین ما برای مقابله با این سازوکار، باید وارد این بازی‌های تکرار شونده مشابه اروپا شویم و این بازی را از نقطه مقابل انجام دهیم. یعنی به طور مثال شرط کنیم، ما امتیاز ویژه مالی شما را هرگز نمی‌پذیریم مگر اینکه شما به تعهد قبلی خود پایبند باشید. یعنی آنان تعهدات قبلی خود را اجرا کنند، بعد مدعی توافق بعدی شوند و تا زمانی که ما این موضوع را حل نکردیم، اجازه نداریم در مورد موضوع بعدی، بر سر میز مذاکره برویم.
انتظاری ادمه داد: اگر بخواهیم از زاویه FATF به آن نگاه کنیم، به نظر بنده آقای روحانی در حوزه اقتصادی و سیاست خارجی، که این دو حوزه را برگ برنده خود در نگاه افکار عمومی می‌داند، دچار بن بست پارادایمی شده است. همچنین دچار مشکل در ادامه تعریف استراتژی‌های جدید و تعریف تاکتیک‌های تازه برای حل مشکلات شده است.
کارشناس مسائل سیاسی گفت: در حوزه اقتصادی که سیاست ایشان منوط به نگاه به بیرون است، در نهایت در این پارادایم به مشکل خورده است. یعنی در این استراتژی خاص شکست نخورده است، بلکه در اصل موضوع دچار مشکل شده است.
انتظاری خاطر نشان کرد: در حوزه سیاست خارجی دید ایشان این بود که با مذاکره، گفتگو و دادن امتیاز می‌شود مشکلات را حل کرد. باور گفتمانی این نبود که طرف مقابل با اساس جمهوری اسلامی و استقلال کشور مشکل دارد.باور این بود که با گفتگو و مذاکره می‌شود مشکلات را حل کرد. از طرفی مشاهده می‌شود که طرف مقابل تمام تعهدات را زیر پا گذاشته است.
وی بیان کرد: آقای روحانی به نظر بنده در سیاست خارجی خود به بن بست رسیده است. البته این به آن معنا نیست که ما استراتژی‌های آقای ظریف در حوزه سیاست خارجی را نباید انجام دهیم. یا اینکه عکس این استراتژی‌ها را انجام دهیم و سیاست هجومی تری را دنبال کنیم. این به آن معناست که دولت به دلیل بن بست پارادایمی، دچار یک سردرگمی شده است و نمی‌داند باید چه کار کند.
وی تصریح کرد: اگر دولت آقای روحانی به گذشته بازگردد، آسیب شناسی کند و مشکلات خود را به لحاظ گفتمانی حل کند، در بلند مدت می‌تواند از این بن بست از دو حوزه اقتصادی و سیاست خارجی بیرون رود. اما اگر همان راه قبلی که شکست خورده است را ادامه دهد، با توجه به تغییر رفتار طرف مقابل و فشارهای منطقه که شاهد آن هستیم، این سردرگمی همچنان ادامه خواهد داشت و ربطی به بودن آقای ظریف و عدم حضور ایشان ندارد، چون اساس این ساختار اشتباه است و ضربه به منافع کشور می‌زند.
انتظاری در مورد تاکید بیش از حد دولت بر تصویب FATF گفت: ما از پشت پرده‌ی ماجراها و افراد که در برخی قراردادهای نفتی به طور مثال شاهد آن بودیم، معمولاً در حوزه‌های رسانه‌ای بی خبر هستیم. اما به نظر بنده علت دفاع دولت از FATF، همین سردرگمی است که دولت در حوزه سیاست خارجی دچار آن است.
وی گفت: دولت یک پارادایم مشخص دارد که از سال ۱۳۹۲ به بعد بر اساس آن، گام‌های بعدی خود را نیز بر می‌دارد. آن پارادایم کلی این است که ما با گفتمان و تعامل با جهان و بر طرف کردن ابهامات جهانی می‌توانیم به عنوان یک بازیگر غیر تنش زا و عادی در عرصه بین الملل رفتارمان را پیش ببریم.
کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: دولت همچنان با تصویب لوایح FATF می‌خواهد به جهان اعلام کند، ما آن بازیگر بد جهانی نیستیم. این قصد از بعد کلی، اخلاقی و آرمانی یک قصد خیر است. ولی مقام معظم رهبری می‌فرمایند ما آغاز کننده هیچ گونه جنگی نیستیم و از تروریسم حمایت نمی‌کنیم، دنبال رفتار تنش زا در منطقه نیستیم و همیشه دست دوستی به سوی کشورهای دیگر به جز آمریکا و رژیم نامشروع صیهونیستی دراز می‌کنیم.
وی بیان کرد: با این حال در حوزه واقع گرایی سیاسی یعنی حوزه رئالیسم سیاسی، این نوع پاردایمی که آقای روحانی از آن حمایت می‌کند، برای رفع سوءتفاهم‌ها شکست خورده است.
انتظاری گفت: آمریکا و متحدان آنها همان گونه که گفته شد، با اساس جمهوری اسلامی مخالف هستند. رهبر انقلاب در مورد این موضوع می‌فرمایند آنان می‌خواهند فقط پوسته‌ای از جمهوری اسلامی وجود داشته باشد و آن کشور مستقل و پناه کشورهای مظلوم نباشد.
کارشناس مسائل سیاسی بیان کرد: مقام معظم رهبری درباره لوایح FATF بیان می‌کنند که ما باید قوانین خود را محکم‌تر کنیم. در واقع شما می‌خواهید بانک‌ها رفتارهای مشکوک در حوزه پولشویی و دفاع از تروریسم را به بانک مرکزی ارائه دهند. پس باید قوانینی قوی‌تر از قوانین خودمان را تصویب کنیم که این نگرانی بر طرف شود.
وی تصریح کرد: این نکته خیلی مهم است که درست با فشار هایFATF بر ما، انگلستان حزب الله را در لیست تروریسم قرار می‌دهد. این پیام برای ما دارد. می‌گوید این گروه، FATF را از ما می‌خواهد، ولی در حال حاضر حزب الله و سپس در بعد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دیگر جریان‌های مقاوت را تروریسم اعلام می‌کند. در نتیجه خروج ایران در بعد از تصویب این لوایح، هزینه‌های بالایی را برای کشور در بر خواهد داشت.
انتظاری در پایان خاطرنشان کرد: منطق دیپلماسی و اعتدالی که آقای روحانی دارد فکر می‌کنم در حالت شکلی حرف درستی است ولی در عمل نمی‌تواند برای ما نتیجه‌ای داشته باشد. حتی با همان منطق هم تصویب این لوایح اشتباه است.
15
