تثبیت آب دریاچه ارومیه با وجود کاهش ۲۷ درصدی بارش ها

در حالی که دریاچه ارومیه در کمتر از ۶ سال پیش، بدترین روزهای خود را می‌گذراند و بیشتر به یک تالاب رو به نابودی شبیه بود، با تلاش ویژه دولت تدبیر و امید، دومین دریاچه آب شور جهان راه احیا را پیمود.

در حال حاضر، میزان آب موجود در دریاچه ارومیه به بیش از سه میلیارد و ۷۲۰ میلیون مترمکعب رسیده که حدود ۷.۵ برابر کمترین میزان آب موجود در آن بوده است.

هرچند بسیاری از رسانه ها و افراد مخالف دولت تدبیر و امید، بارش های خوب چند سال اخیر را عامل اصلی و حتی تنها عامل افزایش آب دریاچه ارومیه می دانند، ولی آمار مربوط به کاهش بارش ها در سال آبی جاری ( حدود ۱۱ ماه اخیر) نسبت به مدت مشابه سال گذشته، این فرضیه را تا حدود زیادی رد می‌کند.

در ۱۱ ماه سال آبی جاری، آمارها از کاهش ۲۷ درصدی میزان بارش نسبت به سال گذشته حکایت دارد، در حالی که میزان کاهش آب دریاچه تنها حدود چهار درصد بوده که این امر نشان دهنده نتیجه خوب اقدامات دولت تدبیر و امید بوده است.

طبق برآوردها، در سال آبی جاری حدود سه میلیارد مترمکعب کاهش بارش در حوضه دریاچه ارومیه داشتیم در حالی که میزان کاهش حجم آب دریاچه ارومیه، تنها ۱۵۰ میلیون مترمکعب بوده است.

انتقال ۱.۳ میلیارد مترمکعب آب از سدهای آذربایجان غربی به دریاچه ارومیه

مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان غربی در این خصوص گفت: امسال در مجموع یک هزار و ۳۲۳ میلیون متر مکعب آب از سدهای این استان برای احیای دریاچه ارومیه رهاسازی شد.

اتابک جعفری افزود: متوسط بارندگی در آذربایجان‌غربی از ابتدای سال آبی جاری حدود ۴۰۱.۱ میلی متر بوده که نسبت به سال آبی گذشته ۲۷ درصد کاهش و نسبت به متوسط دراز مدت ۶ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

وی ادامه داد: در این مدت، متوسط بارش حوضه دریاچه ارومیه ۳۷۷.۲ میلی متر بوده که نسبت به سال گذشته ۲۷.۳ درصد کاهش داشته است.

وی بیان کرد: سال گذشته، سال پربارشی در آذربایجان غربی بود که امسال با وجود گذشتن میزان بارندگی ها از سد ۴۰۰ میلی‌متری، کاهش بارش را شاهد بودیم.

خوب بودن حال دریاچه ارومیه

مدیر دفتر استان‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه این دریاچه یک حوضه آبی بسته است و کاهش تراز آن در فصل گرما طبیعی است، گفت: اوضاع نگین آبی آذربایجان در حالت کلی خوب است و حیات به این دریاچه بازگشته است.

فرهاد سرخوش با اشاره به کاهش محسوس بارش‌ها طی سال‌جاری در مقایسه با سال گذشته، اظهار داشت: وسعت دریاچه ارومیه هم‌اکنون به ۲ هزار و ۹۰۳ کیلومترمربع رسیده و نسبت به سال گذشته تنها ۲۸ کیلومتر مربع کاهش یافته است.

وی با اعلام اینکه حجم آب دریاچه ارومیه نیز به رقم سه میلیارد و ۷۵۰ میلیون مترمکعب رسیده، گفت: هرچند میزان آب دریاچه ارومیه به بازه سه میلیون مترمکعب کاهش یافته است، ولی وضعیت دریاچه ارومیه هم‌اینک نسبت به سال‌های اخیر مساعد است و تلاش‌ها برای احیای نگین آبی آذربایجان طبق برنامه ادامه دارد.

مدیر دفتر استان‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه با اعلام اینکه تراز دریاچه ارومیه به یک‌هزار و ۲۷۱ متر و ۴۱ سانتی‌متر رسیده، افزود: با وجود افزایش چشمگیر تبخیر آب با تداوم فصل گرما، شاهد کاهش کمتر تراز این دریاچه نسبت به دوره‌های گذشته هستیم که نشانگر موفقیت در طرح‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه است.

وی با اعلام اینکه طرح‌های مهم انتقال آب به دریاچه ارومیه طی سال جاری و به تدریج به بهره‌برداری می‌رسد، افزود: طرح انتقال آب از جنوب آذربایجان‌غربی به دریاچه هم‌اکنون بیش از ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و دی امسال همزمان با سفر رییس جمهوری به استان افتتاح می‌شود.

سرخوش ادامه داد: تلاش می‌کنیم تا پایان امسال پروژه‌های سخت افزاری انتقال آب به دریاچه ارومیه به پایان برسد و از سال آینده منابع آبی‌ جدید و ثابتی برای حوزه آبریز دریاچه ارومیه داشته باشیم.

مهمترین طرح انتقال آب به دریاچه ارومیه در روزهای پایانی احداث

استاندار آذربایجان‌غربی نیز چندی پیش با اشاره به اینکه عملیات انتقال آب از سد کانی‌سیب یکی از مهمترین طرح‌های احیای دریاچه ارومیه است، گفت: حفاری این تونل ۳۶ کیلومتری، در روزهای پایانی قرار دارد.

محمدمهدی شهریاری با اشاره به فعالیت مطلوب مراحل انتقال آب از سد کانی‌سیب به دریاچه ارومیه افزود: امیدواریم این طرح در سریع‌ترین زمان ممکن افتتاح شود تا زمینه انتقال آب طی ماه های آتی فراهم شود.

طرح تونل انتقال آب از سد کانی‌سیب به دریاچه ارومیه دارای ۳۶ کیلومتر طول است که با اتمام آن، سالانه ۶۵۰ میلیون متر مکعب آب را وارد دریاچه ارومیه خواهد شد.

کمترین میزان آب دریاچه ارومیه در سال ۱۳۹۳ یعنی یک سال قبل از آغاز کار عملی ستاد احیای دریاچه ارومیه با ۵۰۰ میلیون مترمکعب آب به ثبت رسید که با نگاه بلند دولت تدبیر و امید هم اکنون میزان آب این دریاچه به بیش از چهار میلیارد مترمکعب رسیده که نزدیک به هشت برابر افزایش داشته است.

با وجود این افزایش نسبی تراز، نمودار تغییرات ۳۰ ساله دریاچه ارومیه بر پایه داده‌های ماهواره‌ای نشان می‌دهد که این دریاچه هنوز با روزهای خوب خود فاصله زیادی دارد و افزایش بارش‌ها و استفاده بهینه از منابع آبی بر اساس سیاست‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه می‌تواند ضمن ادامه روند افزایش تراز آب این دریاچه، به احیای کامل آن بینجامد.

قبل از تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه تراز این حوزه آبی بسته سالانه به طور متوسط ۴۰ سانتی‌متر کاهش می‌یافت اما در سایه اقدامات دولت تدبیر و امید، روند خشک شدن آن متوقف شد.

هرچند تراز یک‌هزار و ۲۷۴ متر به عنوان ارتفاع اکولوژیک دریاچه ارومیه اعلام شده‌ ولی این دریاچه در تراز یک‌هزار و ۲۷۲ متر هم شرایط مطلوب خواهد داشت و بیش از ۹۵ درصد کانون‌های ریزگرد آن رفع خواهد شد.

دریاچه ارومیه در قالب طرح‌های ستاد احیا قرار است ظرف مدت ۱۰ سال /از ۱۳۹۴/ به تراز اکولوژیک خود برسد که حدود یک‌ونیم تا ۲ سال از برنامه عقب است؛ این دریاچه از اواسط دهه ۱۳۸۰ شروع به خشک شدن کرد و بنا بر آمار بین‌المللی تا سال ۲۰۱۵ میلادی حدود ۸۰ درصد از مساحت آن خشک شد.

با توجه به این اطلاعات و آمار، بخش زیادی از آب موجود در دریاچه ارومیه با بارش های مناسب، انتقال خوب این بارش ها با لایروبی رودخانه های اقماری، انتقال آب سدها، کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی بوده که انتقال آب حوضه به حوضه می تواند به کمک این تدابیر آمده و روزهای نویدبخشی را برای دریاچه ارومیه خبر بدهد.

منبع: ایرنا

68