ضرورت توجه به آسیب‌های اجتماعی در محیط کار/ توصیه به کارفرمایان
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفت: یکی از عمده‌ترین مسائلی که در رابطه با نیروی انسانی و محیط کار مطرح است، مفهوم آسیب های اجتماعی در محیط کار است.
سید حسن موسوی چلک ضمن تبریک روز جهانی کارگر به کارگران و دست اندرکاران جامعه کار و تولید کشور، افزود: امروزه یکی از نگرانی‌های جدی در کشور گسترش و تنوع مسائل و آسیب‌های اجتماعی است که هیچ محیطی در این زمینه مستثنی نیست. گرچه ممکن است از نظر نوع و فراوانی تفاوت‌هایی در محیط‌های مختلف باشد.
وی ادامه داد: جامعه کار و تولید یکی از این محیط‌ها است که با احتساب اعضای خانواده‌های آنها تقریباً نیمی از جمعیت کشور را شامل می‌شوند که این عدد نشان می‌دهد چرا توجه به این محیط برای کاهش آسیب‌های اجتماعی و ارتقا سلامت اجتماعی مهم است.
موسوی چلک گفت: سلامت اجتماعی در محیط کار سالم ایجاد می‌شود و در حقیقت ابعاد مختلف سلامت از جمله فردی و سلامت اجتماعی به هم مرتبط هستند و تغییر نسبتاً پایدار در یک بعد می‌تواند تغییر همسو را در سایر ابعاد به بار بیاورد. بنابراین برای بالاتر بردن سطح سلامت اجتماعی باید سلامت جسمانی، روانی، عاطفی، اخلاقی و معنوی را گسترش داد که توسعه خدمات حمایتی مانند ایجاد واحد مددکاری اجتماعی و تقویت پرسنل تخصصی مرتبط با آسیب‌های اجتماعی در در محیط‌های کاری می‌تواند در این راستا باشد.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی در ادامه به برخی از مسائل و آسیب‌های اجتماعی مرتبط با جامعه کار و تولید اشاره کرد و افزود: اعتیاد، خشونت، آسیب‌های فضای مجازی، طلاق، کودکان کار، اختلالات سلامت روان، اقدام به خودکشی و…، از جمله آنها هستند. این بدان معنا نیست که آسیب‌های اجتماعی دیگری در محیط‌های کاری وجود ندارد بلکه اینها برخی از مواردی هستند که در برخی مطالعات انجام شده به آنها اشاره شده است. البته شدت و ضعف آنها در محیط‌های کاری مختلف می‌تواند متفاوت باشد. ولی باید بپذیریم که انسان موجودی با نیروهای متنوع زیستی، روانی و اجتماعی با سطوح و درجات مختلف نیاز است. ارضاء و تأمین این نیازها تنها با کار و کوشش میسر است. تأمین و کشف نیازها و خواسته‌های زندگی عامل مهمی در رضایت شغلی، انگیزه و وجدان کار، احساس امنیت، آرامش، وفاق و هم‌نوائی با محیط کار است.
وی تاکید کرد: از طرف دیگر، یکی از عمده‌ترین مسائلی که در رابطه با نیروی انسانی و محیط کار مطرح است، مفهوم آسیب‌های اجتماعی در محیط کار است. با توجه به اینکه نیروی انسانی گران بهاترین منبع محیط کار برای شکوفاسازی استعدادها و دستیابی مستمر به عملکرد عالی محسوب می‌شود، کارفرمایان پیشرو در مواجهه با فشارهای محیط رقابتی جدید می‌کوشند تا حتی‌المقدور استعداد نیروهای انسانی خود را به طور کامل شکوفا سازند. بازتاب این تلاش گسترده در شعارهایی نظیر «نیروی انسانی مهم‌ترین سرمایه محیط کار است» و «کارکنان ما، مهم‌ترین وجه تمایز این محیط کار از سایر محیط کارها به شمار می‌آیند» در روزنامه‌ها، تبلیغات تصویری، گزارش‌های سالانه، ملاحظه می‌شود.
عضو هیأت رئیسه منطقه آسیا و اقیانوسیه فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی افزود: نیروی انسانی به عنوان یکی از عوامل تولید، با اهمیت ترین و با ارزش‌ترین عنصر یک جامعه و یک محیط کار به شمار می‌آید. نقش اساسی در فرایند انجام دادن عملیات محیط کارها بسیار کلیدی و مهم است. به همین دلیل، در شکل‌گیری تغییرات مختلف محیط کاری، نیروی انسانی به شکل فزاینده‌ای ایفای نقش می‌کند. لذا کارکنان شرکت‌ها و محیط کارها در دهه‌های اخیر از یک عامل تولید صرف مانند سایر عوامل تولید پا را فراتر گذاشته و نقش محوری مهمی به خود گرفته‌اند و توجه به آسیب‌های اجتماعی در محیط کار نیز برای محیط کار اهمیت بیشتر یافته است.
وی ادامه داد: تجربه ثابت کرده یکی از دلایل عدم موفقیت بسیاری از محیط‌های کار، نهادها و دستگاه‌های تولیدی، اداری یا اجرایی در جلوگیری از وقوع جرایم، آسیب‌ها و تهدیدات فرهنگی عدم ریشه یابی و شناسایی علل و آسیب شناسی این آسیب‌ها در محیط کار و میان کارکنان محیط کار و ارائه راهکارها و عوامل وقوع آنها است. در بسیاری از موارد مسئولین امور توجه خود را بیشتر به درمان موقت و راهکار غلطی به نام مجازات معطوف کرده‌اند و این در حالی است که تحقیقات و مطالعات مختلف به عواقب و پیامدهای منفی این نوع درمان پرداخته و ناکارا بودن آن را گوشزد کرده‌اند. اصولاً پیشگیری باید با دانش و اطلاعات کافی نسبت به علل ایجاد کننده هر دردی باشد و سپس مداوا در پی تشخیص درد صورت پذیرد. چراکه اگر تشخیص درست باشد، درمان نیز آسان و سریع خواهد بود.
موسوی چلک افزود: با توجه به در دسترس بودن جامعه کار و تولید و خانواده‌های آنان که بیش از نیمی از جمعیت کشور را شامل می‌شوند یکی از بهترین بسترها برای افزایش دانش و مهارت کارگران و کارکنان (جامعه کار و تولید) با محوریت پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی است. ارتقا سلامت اجتماعی در جامعه کار و تولید با اهداف کلی شناسایی به موقع افراد در معرض آسیب‌های اجتماعی و ارائه خدمات تخصصی به آنها، بهبود کیفیت زندگی کارگران و خانواده‌های آنها، اتخاذ تدابیر لازم برای حمایت‌های اجتماعی در زمینه توانمندسازی روانی و اجتماعی برای افراد نیازمند به بازتوانی و خانواده‌های آنان، فراهم کردن هماهنگی لازم بین سازمان‌های ارائه کننده خدمات در سطوح مختلف پیشگیری در زمینه آسیب‌های اجتماعی، شناسایی عوامل خطر و محافظ و انجام مداخلات مناسب با رویکرد علمی، افزایش مهارت تاب آوری اجتماعی، افزایش مهارت خودمراقبتی، افزایش مهارت گفتگو و حل تعارض، شناخت و بهره گیری از منابع اجتماعی، افزایش احساس تعلق سازمانی، افزایش بهره وری، افزایش نشاط اجتماعی و…، می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد که امیدوارم کارفرمایان اهتمام بیشتری داشته باشد.
منبع: مهر
70
