مشکلات رایج در روزه داری و راهکارهای رفع آن

بنابراعلام دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، تغییر عادت غذایی در ماه مبارک رمضان، می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی شود که با اتخاذ راهکارهای تغذیه‌ای درست می‌توان جلوی بروز آنها را گرفت.

_ یبوست:

یبوست می‌تواند باعث هموروئید (بواسیر) و سوء هاضمه همراه با احساس پُری معده شود.

دلایل: مصرف زیاد غذاهای تصفیه شده مثل نان‌های تهیه شده از آرد سفید (نان لواش و فانتزی) و کاهش مصرف آب و غذاهای حاوی فیبر (میوه و سبزی)

درمان: پرهیز از مصرف زیاد غذاهای تصفیه شده مثل نان سفید، افزایش مصرف آب، استفاده از نانهای سبوس‌دار (نان سنگک و جو) به همراه مایعات، افزایش مصرف میوه‌ها به خصوص میوه‌های حاوی فیبر بالا مثل هندوانه و سبزی‌ها. مصرف خاک شیر و یا تخم شربتی با آب داغ در موقع خواب، آلو و انجیر خیس خورده در آب در هنگام خواب همراه با یک لیوان آب ولرم

_ سوء هاضمه و نفخ

دلایل: مصرف زیاد غذاهای چرب، سرخ کردنی و ادویه دار، غذاهایی مثل تخم مرغ، کلم، عدس، نوشابه های قندی گازدار مثل کولاها و یا حبوباتی که قبل از پخت در آب خیسانده نشده باشد ایجاد نفخ می‌کنند.

درمان: پرهیز از غذاهای چرب و نوشابه‌های گازدار و توصیه به مصرف غذاهای ساده و آب بجای نوشیدنی های گازدار، دراز نکشیدن تا یک ساعت بعد از وعده افطار و سحر

_ افت فشارخون

تعریق زیاد، ضعف، کاهش انرژی، سرگیجه، رنگ پریدگی و حالت غش که ممکن است هنگام بعداز ظهر در ماه مبارک رمضان اتفاق بیفتد از علائم افت فشارخون است.

دلایل: مصرف کم مایعات و نمک

درمان: خنک نگه داشتن فرد و افزایش مصرف مایعات و نمک (توجه به وضعیت بیماری قلبی –عروقی فرد)

_ سر درد

دلایل: به دلایل مختلف مانند عادت به کافئین و تنباکو و قطع آن، خستگی و عدم استراحت و خواب کافی به علت فعالیت زیاد، ازدست دادن آب بدن، گرسنگی و افت قند خون یا افت فشارخون پدید آید. سردردهای میگرنی نیز در این دوران تشدید می‌شوند زیرا کاهش قندخون و کم آبی باعث افرایش اسیدهای چرب آزاد خون شده و به طور مستقیم اثر شدیدی بر آزاد سازی کاتکولامین‌ها درموارد میگرن می‌شود. اما حتی این افراد نیز با راهنمایی و کمک پزشک معالج و ایجاد تغییرات مختصر در مصرف دارو می‌توانند روزه بگیرند.

درمان:

_ آب و مایعات کافی نوشیده شود.

_ مصرف سبزیجات در وعده سحری کمک کننده است.

_ در طول ماه مبارک رمضان برنامه خود را طوری تنظیم کنید که خواب و استراحت کافی داشته باشید.

_ در معرض نور خورشید قرار نگیرند و در صورت اجبار از عینک و کلاه استفاده شود.

_ فعالیت‌های بدنی و ورزش در معرض نور خورشید انجام نشود.

_ استعمال سیگار ۱ تا ۲ هفته قبل از ماه مبارک ترک و یا به حداقل رسانده شود.

_ مصرف قهوه و چای پررنگ قبل از ماه مبارک کم کم کاهش یابد.

_ گاهی مصرف یک قرص مسکن در وعده سحری می‌تواند کمک کننده باشد.

_ اگر سردرد به علت افت فشارخون بسیار جدی باشد باید روزه را شکست.

_ افت قند خون

ضعف، سرگیجه، خستگی، عدم تمرکز، تعریق، لرزش، کاهش فعالیت و قدرت جسمانی، سردرد، طپش قلب از علائم افت قند خون است.

دلایل (در افراد دیابتی): گاهی ممکن است بعلت عدم تنظیم داروهای فرد دیابتیک و از تنظیم خارج شدن قند خون، افت فند خون بطور ناگهانی حادث شده و فرد به کما برود.

دلایل (در افراد غیر دیابتی): مصرف زیاد قندهای ساده در وعده سحر چون این امر باعث ترشح زیاد انسولین و افت قند در طول روز می شود. همچنین عدم مصرف سحری می تواند سبب افت شدید قند خون و حتی عدم هوشیاری فرد در طول روز شود.

درمان: پرهیز از مصرف غذاها و نوشیدنی های حاوی قندهای ساده در وعده سحری، تنظیم مصرف داروهای کنترل کننده دیابت بر اساس توصیه های پزشک در افراد دیابتیک، مصرف وعده سحری با رژیم غذایی سالم

_ گرفتگی عضلات

دلایل: مصرف ناکافی غذاهای حاوی کلسیم، منیزیوم، سدیم و پتاسیم، مصرف غذاهای چرب در وعده شام یا افطار و یا کم آبی بدن

درمان: مصرف غذاهایی که منبع غنی از کلسیم، منیزیوم، سدیم و پتاسیم (سیب زمینی، موز، ملون ها، هندوانه، دوغ، سبزی های برگ سبز، آب پرتقال طبیعی، مغزها، گوجه فرنگی، خرما، حبوبات و ...)  و لبنیات (شیر، ماست، پنیرو کشک) ، گوشت و پرهیز از غذاهای پرچرب در آخر شب، نوشیدن مایعات (به ویژه آب) به میزان کافی در وعده های سحر، افطار، بین افطار و شام و از زمان شام تا سحر

_ زخم معده، سوزش سردل، ورم معده و ...

دلایل: افزایش اسید در معده خالی باعث این عوارض می‌شود. سوزش سردل ابتدا در قسمت فوقانی معده در بالای دنده‌ها شروع شده و تا ناحیه گلو گسترش می‌یابد. غذاهای ادویه‌دار، نوشابه‌های گازدار و قهوه این حالت‌ها را بدتر می‌کند.

درمان: درمان‌هایی برای کاهش سطح اسید معده موجود است

تذکر: افرادی که دچار زخم معده یا ناراحتی‌های گوارشی هستنند باید جهت روزه داری با پزشک معالج خود مشورت کنند.

_ سنگ کلیه

ممکن است در افرادی که مایعات کم مصرف می کنند اتفاق بیفتد و یا در افرادی که سابقه سنگ سازی کلیه دارند، سنگ کلیه به مرور ایجاد شود که ممکن است پس از ایام روزه داری خود را نشان دهد. بنابراین توصیه می‌شود که روزه گیران مایعات زیاد مصرف کنند.

_ درد مفاصل

دلایل: افزایش فشار در مفصل زانو هنگام نماز و یا بالا و پایین رفتن از پله‌ها مخصوصا" در افراد پیر و افرادی که دچار التهاب مفاصل هستند باعث درد، تورم و ناراحتی می‌شود. مصرف مایعات به میزان ناکافی نیز می‌تواند در بدتر شدن این وضعیت موثر باشد.

درمان: کم کردن وزن چون زانوها قادر به تحمل وزن اضافی نیستند. ورزش و حفظ تناسب اندام باعث کاهش درد می‌شود و باعث می‌شود که فرد راحت تر نماز خود را به جا بیاورد. مصرف منابع اسید چرب امگا-۳، میوه ها و سبزی‌ها، ادویه‌ها، حبوبات و غلات کامل و مصرف آب به میزان حداقل ۸ لیوان در کل وعده های سحری، افطار، شام و شب تا سحر می‌تواند در بهبود درد مفاصل کمک کننده باشد.