به نظر شما منشأ گرد و خاک دو سه روز اخیر تهران چیست؟
این گرد و خاک ها دو منشأ دارد که یکی از آنها داخلی است. چرای بیش از حد و خشکسالی باعث می شود که خاک عریان شود و ذرات خاک با یک طوفان حرکت کند و به فضا بیاید و به تهران برسد و این بساط را درست کند.
یعنی سدّسازی های داخل کشور و همچنین کشورهای همسایه تأثیری نداشته است؟
عرض کردم دو علت دارد و از سدّسازی هم صحبت نکردم. چرای دام مهمتر از سدّسازی است. علت دوم کاری است که دیگران کرده اند؛ دیگران مثل ترکیه که روی تمام دجله و فرات سدّ بسته و بنده 11 سدّ دیده ام. سدّ می بندند و دست پایین رود را عریان می کنند. همان کاری که ما بر اثر چرای دام با خاک کرده ایم، آنها با سدّسازی می کنند؛ لذا به هر جهتی که باد بوزد این خاک عریان حرکت می کند.
کشورهای سوریه، ترکیه، عراق و ایران از نظر فرسایش خاک در جهان اول هستند؛ و نتیجه اش همین می شود که عرض کردم. یعنی در خارج ترکیه دست درازی داشته و در داخل هم خود ما با سدّسازی، چرای بی رویه و منحرف کردن مسیر رودخانه ها باعث ایجاد این شرایط شده ایم.
از سوی دیگر شهرداری می گوید در ارتفاع بالای 1400 متر ساخت و ساز نکنید. مسأله این است که اگر ساخت و ساز داشته باشیم، نمی گذارد که آنجا «کمربند سبز» رشد کند و در نتیجه گرد و خاک از آن ارتفاعات عبور می کنند و راحت به تهران می آیند. در حالی که ما اگر آنجا را ساخت و ساز نکنیم و کمربند سبز داشته باشیم، هر هکتار از این کمربند سبز یا جنگل می تواند 7.5 تن ذرات را جذب کند تا به تهران نرسد. آن وقت دانشگاه آزاد، علوم و تحقیقات را می سازد و بروید و ببینید چه کرده است. یعنی دانشگاه آزاد تمام قوانین را زیر پا می گذارد و بالای 1400 متر ساخت و ساز می کند.
در نتیجه اینها دست در دست می دهند و تهران در معرض گرد و خاک قرار می گیرد؛ کما اینکه می بینید.
چه آینده ای برای این گرد و خاک تهران متصور است؟
آینده بدتر از این می شود و ذرات معلق در متر مکعب بیشتر و بیشتر می شود. تعداد روزهای آلوده سال افزایش پیدا می کند تا اینکه جای تنفس و زندگی در تهران نمی ماند. الآن ذرات معلق در هر متر مکعب به 500 رسیده که در جهان رکورد است. ولی این باز هم افزایش پیدا می کند و دیگر جای تنفس نمی ماند و تعداد کسانی که از بیماری های ریوی رنج می برند بیشتر می شود.
راهکار کوتاه مدت مدنظر شما برای این قضیه چیست؟
راهکار کوتاه مدت نداریم؛ مردم ماسک بزنند، بیرون نروند و خانم های حامله از خانه بیرون نروند. بالأخره در و پنجره و دیوار خانه افراد را حفظ می کند. دو سال پیش شهر پاریس، که می گویند عروس شهرهای دنیا است، زوج و فرد اعلام کرد؛ بنابر این اگر ما این کار را بکنیم چیز عجیبی نیست. باید این اقدامات را انجام داد تا هوا یک خرده پاک تر شود.
در بلند مدت باید چه کار کرد؟
در بلند مدت آرام آرام باید خودروهای شخصی را حذف کرد و به سیستم های حمل و نقل عمومی مثل قطار زیر زمینی و اتوبوس روی آورد؛ و بعد هم کاشت گیاه و ایجاد کمربند سبز برای شهرها تنها راه هایی است که در میان مدت و طولانی مدت حدود 10 سال می تواند پاسخگو باشد.
ابن مرتیکه با خزعبلات خود باعث خشک شدن دریاچه ارومیه شد