چگونه آلودگی هوا می‌تواند منجر به سرطان ریه در افراد غیر سیگاری شود؟
دانشمندان بریتانیایی می‌گویند بالاخره متوجه شدند که چگونه آلودگی هوا می‌تواند باعث ایجاد سرطان ریه در افراد غیر سیگاری شود. آنها از تحقیقات جدیدی رونمایی کردند که می‌تواند به تشخیص زودهنگام سرطان و پیشگیری از ابتلا به این بیماری خطرناک کمک کند.
یافته‌های علمی این پژوهش که شنبه گذشته در کنفرانس سالانه «انجمن اروپایی آنکولوژی پزشکی» در پاریس ارائه شد، علت ابتلای به سرطان ریه در افراد غیرسیگاری را تشریح و راه‌های پیشگیری و مقابله با آن را مطرح می‌کند. یافته‌های متخصصان نشان می‌دهد که ذرات آلاینده ریز معلق در هوا که در عمدتا درنتیجه احتراق سوخت موتورها و اتومبیل‌ها به‌وجود می‌آیند در ابتلای به سرطان ریه، جهش ژنتیکی و همچنین توسعه تومورهای ریوی تاثیر دارند.
چارلز سوانتون، استاد کالج لندن و محقق موسسه فرانسین کریک که این پژوهش زیر نظر او انجام شده می‌گوید: «سلول‌های سرطانی که موجب جهش می‌شوند معمولا با افزایش سن انباشته می‌شوند ولی عمدتا غیرفعال هستند. ما شاهد این هستیم که آلودگی هوا موجب بیدارشدن این سلول‌های خفته در ریه‌ها می‌شود و آنها را تشویق می‌کند تا رشد کنند و به طور بالقوه تومور ایجاد کنند.»
این محقق در ادامه می‌گوید: «مکانیسمی که طراحی کردیم می‌تواند در نهایت به‌ما کمک کند تا راه‌های مناسب‌تری برای پیشگیری و همچنین درمان ریه‌های افراد غیرسیگاری داشته باشیم. ما حتی می‌توانیم جلوی رشد این سلول‌ها را در زمان آلودگی هوا بگیریم و خطر ابتلای به سرطان ریه را کاهش دهیم.»
دانشمندان می‌گویند در مکان‌هایی با سطح بالای ذرات ریز نه تنها میزان ابتلا به سرطان ریه بالاست که میزان ابتلا به انواع دیگر سرطان هم بالاست. آنها بر این باورند که آلودگی هوا می‌تواند در رشد سلول‌هایی که باعث جهش منجر به سرطان در نقاط دیگر بدن می‌شوند، موثر باشد.
بودجه این تحقیق از سوی مرکز تحقیات سرطان بریتانیا تامین شده است که هدف اصلی آن تجزیه و تحلیل چرایی آغاز و مراحل رشد سرطان ریه با این امید است که راهی جدید برای درمان آن پیدا شود.
با وجودی که استعمال دخانیات همچنان مهمترین عامل ابتلای به سرطان ریه محسوب می‌شود دلیل مرگ دستکم ۳۰۰ هزار بیمار مبتلا به این نوع سرطان در سال ۲۰۱۹ این اعلام شد که آنها در معرض ذرات آلاینده ریزی بوده‌اند که از اگزور خودروها خارج می‌شود.
این درحالیست که نام آلودگی هوا همزمان با بیماری‌های مهم دیگری نظیر آسم، تنگی‌نفس، انسداد ریوی، مشکلات قلبی و عروقی و حتی زوال عقل عجین شده است. اما ابتلای افرادی که در زندگی‌شان یک نخ هم سیگار نکشیده‌اند به این نوع سرطان برای مدت‌های طولانی یک معما بود.
واقعیت این است که آلودگی هوا تاثیر به مراتب منفی‌تری بر «امید به زندگی» در مقایسه با سیگاری بودن یا زندگی در مناطق جنگی می‌گذارد. مطالعات جدید نشان می‌دهند که حتی التهابات مغزی ناشی از آلودگی هوا تعداد اسپرم‌ها را کاهش و از قدرت باروی می‌کاهد.
پژوهشگران در بریتانیا با آزمایش رابطه بین ذرات ریز، التهاب ریه‌ها و متعاقب آن بیدار شدن سلول‌های خفته به این نتیجه رسیدند که جهش در «گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی» (EGFR) می‌تواند باعث بروز سرطان ریه در افرادی شود که در زندگی خود حتی یک‌بار هم سیگار نکشیده‌اند. پژوهشگران در این تحقیق داده‌ها و نمونه‌های مربوط به ۴۰۰ هزار نفر را در بریتانیا، کره‌جنوبی و تایوان با میزان آلودگی هوای متفاوت، مورد سنجش قرار داده‌اند.
افرادی که جفرافیای محل سکونتشان آلودگی هوای بالاتری دارد، بیشتر در معرض این نوع سرطان قرار دارند. دانشمندان در ادامه موش‌های آزمایشگاهی که گیرنده‌های فاکتور رشد اپیدرمی‌شان دچار جهش شده بود را در معرض هوای آلوده شهرها (به میزان نرمال) قرار دادند. نتایج نشان داد که موش‌هایی که در معرض آلودگی هوا قرارداده شده بودند در مقایسه با سایرین بیشتر در معرض ابتلای به سرطان قرار داشتند.
اما قسمت جالب این نتایج این بود که دانشمندان دریافتند با بلوکه کردن یک مولکول به‌نام اینترلوکین ۱ بتا IL-1β (interleukin-1β) که معمولا به‌عنوان عامل تورم و در واکنش به قرارگرفتن در معرض ذرات ریز کوچک‌تر از ۲.۵میکرون، آزاد می‌شود می‌توان مانع رشد سرطان در موش‌های آزمایشگاهی شد.
تونی ماک، استاد دانشگاه چینی هنگ‌کنگ که در این تحقیق مشارک نداشته کسب چنین نتایجی را جذاب و هیجان‌انگیز توصیف کرد. او با انتشار بیانیه‌ای ابراز امیدواری کرد که با توسعه این شیوه بشر بتواند در آینده از اسکن ریه برای جستجوی ضایعات پیش سرطانی و تلاش برای معکوس کردن آنها با تجویز داروهایی مانند مهارکننده‌های اینترلوکین 1β استفاده کند.
تیم تحقیقاتی با تاکید بر اینکه نیاز به آزمایش‌های تکمیلی دیگری تا به‌نتیجه رسیدن قطعی این شیوه وجود دارد بر لزوم کاهش آلودگی هوا تاکید کرد. به‌زعم دانشمندان این پژوهش درست است که احتمال ابتلای به سرطان ریه از طریق هوای آلوده در مقایسه با استعمال دخانیات کمتر است ولی از این حیث که بشر کنترلی بر هوایی که تنفس می‌کند ندارد، اهمیت دارد.
