مصائب معلمی در پساکرونا؛ امسال، سالِ سخت معلمان

بنابر اعلام وزیر آموزش‌وپرورش، «جامعه معلمین رسمی و پیمانی این وزارتخانه حدود ۹۷۰ هزار نفر است. علاوه بر آن حدود ۲۰ هزار خرید خدمات و سایر وجود دارد و مجموع آمار پرسنل به حدود یک میلیون نفر می‌رسد که البته این آمار به جز مدارس غیردولتی است. پیش‌بینی می‌شود در مدارس غیردولتی حدود ۲۰۰ هزار نفر مشغول خدمت و تدریس باشند. در دوره پیش از دبستان و مهدکودک‌ها نیز تعدادی از همکاران مشغول به کار هستند.»  

معلمان ایران اسلامی همواره و طی سالیان گذشته، با ایثار و از خودگذشتگی که از خود به نمایش گذاشتند، شناخته شده‌اند؛ این ایثار و از خودگذشتگی در دوران کرونا نمود بیشتری پیدا کرد. دوره شیوع کرونا را در واقع باید دوره کار مضاعف معلمان نامید. معلمانی که بدون حمایت و پشتیبانی مالی آموزش و آموزش و صرفاً با امکانات و وسایل شخصی و بدون بهره مندی مناسب از آموزش های مورد نیاز دست به کار شده و آموزش مجازی را با حداقل امکانات آغاز کردند.

اکنون که وارد دوران پساکرونا شده‌ایم، مسئولیت‌های جدیدی بر دوش معلمان گذاشته شده‌است. آنها با چالش‌های جدیدی مواجه شده‌اند و مواجهه با این چالش‌ها به توان، انگیزه و صبوری دوچندانی نیاز دارد. 

پنجم اکتبر، مقارن با سیزدهم مهرماه به عنوان «روز جهانی معلم» نامگذاری شده است. به بهانه روز جهانی معلم، مروری بر مشکلات معلمان در دوران پساکرونا داشتیم. مریم رنگ‌آمیز طوسی، عضو شورای عالی آموزش‌وپرورش با اشاره به فرارسیدن ۱۳مهر، روز جهانی معلم و تبریک آن به همه معلمان، فعالان و کنشگران عرصه تعلیم‌وتربیت اظهار کرد: معلمان ما در سه سال گذشته با تلاش و پشتکار، چهره‌های ماندگار و متفاوتی از خود به نمایش گذاشتند.

وی افزود: دوران همه‌گیری کرونا فصل جدیدی را در همه امور از جمله آموزش‌وپرورش کشورمان رقم زد. کرونا، علاوه بر آسیب‌ها و تهدیدهای جدی که در پی داشت، تحول عظیم و شگرفی در آموزش‌وپرورش کشورمان رقم زد.

این عضو شورای عالی آموزش‌وپرورش با بیان اینکه آموزش صرفاً مجازی، آموزش تلفیقی و ترکیبی از مهمترین دستاوردهای این دوران بودند گفت: علی‌رغم آمارها و تحلیل‌هایی که این روزها، بسیار دیده و شنیده می‌شود که همگی به اتفاق نشان از ضعف و ناکارآمدی حوزه آموزش در این سه سال دارد، با دیدی منصفانه و واقع‌بین می‌توان دریافت که با توجه به مقتضیات و شرایط موجود در جهان، این روش‌ها، بهترین و تنها راهِ ممکن ادامه فعالیت‌های آموزشی در این دورانِ نه چندان خوشایند بودند.

تلاش شبانه‌روزی معلمان با حداقل امکانات

طوسی افزود: معلمان با حداقل امکانات و زیرساخت‌ها و در نبود فضاها و تجهیزات جدید آموزشی، با وجود کمبودها و بدون توجه به ساعات مصوب کاری به طور شبانه‌روزی در تلاش بودند تا آموزش تعطیل نشده و ادامه یابد گفت: البته بماند که میزان بهره‌مندی دانش‌آموزان از این بستر ایجاد شده متفاوت بود.

وی با اشاره به اینکه دانش‌آموزان با توجه به روحیات، امکانات و استعدادهای ذاتی خود استفاده‌های متفاوتی از شرایط آموزشی جدید کردند و البته دانش‌آموزانی که همیشه از فرصت‌های طلایی بهره لازم را می‌برند از این فرصت ایجاد شده هم بهترین استفاده را کردند گفت: این دانش‌آموزان علاوه بر مطالعات خودخوان و مستمرشان از بهترین و با کیفیت‌ترین تدریس‌ها در فضای مجازی استفاده کردند.

این عضو شورای عالی آموزش‌وپرورش افزود: حالا که پس از سه سال عبور از پیک‌های جدی کرونا تقریباً در فضای آرام‌تری قرار گرفتیم و امید است که با حضور دانش‌آموزان در کلاس درس، نقایص، کمبودها و افت ایجاد شده در این دو، سه سال جبران شود.

امسال، سالِ سخت معلمان

از ضعف آموزش تا مشکلات روحی و عاطفی دانش‌آموزان

طوسی با بیان اینکه امسال سال سختی برای همکارانم در حوزه آموزش‌وپرورش است، زیرا با دانش‌آموزانی روبه‌رو خواهند شد که سه سال در شرایط  سهل‌تری به یادگیری  پرداختند و اکنون در شرایط جدید، حضور در کلاس درس و تمرکز بر مطالب درسی برایشان مشکل خواهد بود گفت: از طرفی معلمان، امسال با یک چالش جدی مواجه هستند و باید علاوه بر تدریس مباحث پایه جدید به دانش‌آموزان ،به تقویت و رفع مشکلات سه سال گذشته و تعمیق و تثبیت مطالب پیش‌نیاز هم بپردازند که این موضوع  وقت و انرژی زیادی از آنان خواهد گرفت.

وی ادامه داد: علاوه بر مشکلات آموزشی، مشکلات روحی و روانی بچه‌ها و وابستگی آنها به فضای مجازی  را نیز باید اضافه کرد که این موارد از دیگر چالش‌های مهم پیش روی معلمان در سال جاری خواهد بود.

نیاز جدی به معلمان باانگیزه و باحوصله

این عضو شورای عالی آموزش‌وپرورش با اشاره به اینکه مشکلات روحی ایجاد شده در اثر فوت و بیماری نزدیکان و وابستگان، دوری از همسالان و همفکران و به دنبال آن انزوای دانش آموزان و پناه آوردن آنها به فضای مجازی و همچنین کاهش تاب‌آوری از مشکلاتی است که باید به طور جدی در دوران پساکرونا مورد توجه مشاوران، مدیران و معلمان  قرار بگیرد گفت: در ارتباط با موضوع تامین نیروی انسانی با توجه به بازنشسته شدن خیل عظیمی از معلمان و عدم تناسب بین خروجی‌های آموزش‌وپرورش و پذیرش دانشگاه فرهنگیان و کمبود نیروی متخصص و کارآمد در آموزش‌وپرورش احتمالاً بخشی از این مشکلات  که نیاز به حضور فعالانه معلمان با تجربه و کارآمد و البته باحوصله دارد، مرتفع نشود.

طوسی افزود: به نظر می‌رسد در این فضا و با راهکارهای موجود به‌راحتی نتوان مشکلات پیش آمده را حل‌وفصل و مدیریت کرد. این یک هشدار جدی است که باید از سوی مسئولان مورد توجه قرار بگیرد.

وی با بیان اینکه با توجه به شرایط موجود در دوران پساکرونا، حضور معلمان با حوصله، کارآمد، متخصص، جوان و باانگیزه در حوزه آموزش‌وپرورش بسیار ضروری است تا بتوان با یاری ومدد آنها به دانش‌آموزان این فرصت را داد که اعتماد به نفس،تمرکز و تاب‌آوری از دست رفته خود را بازیابی وتقویت کنند و دوباره شور، نشاط و زندگی را در رگ‌های آموزش‌وپرورش به جریان درآورند گفت: به طور قطع، نقش مسئولین در تامین چنین نیروهای کارآمد و باانگیزه‌ای بسیار پررنگ خواهد بود.

ضرورت پیگیری مطالبات فرهنگیان

این عضو شورای عالی آموزش‌وپرورش ادامه داد: رفع مشکلات معیشتی معلمان، توجه به رفع نیاز و مشکلات نیروهای بازنشسته و ایجاد انگیزه از طریق پیگیری مطالبات فرهنگیان به عنوان مهمترین رکن آموزش و یادگیری، می‌تواند یکی از موارد موثر در انجام این مقوله مهم باشد.

طوسی با تاکید بر اینکه فراموش نکنیم ترمیم آسیب‌های دوران کرونا نیازمند اقدام سریع و صرف هزینه، انرژی، فکر و خلاقیت در حوزه‌های تاثیرگذار فرآیند آموزش‌وپرورش است اظهار کرد: اگر این ترمیم و تصحیح، به‌موقع و به‌جا صورت نگیرد، درسال‌های آتی اثرات بسیار مخرب‌تری را در حوزه‌های مختلف کشورمان، شاهد خواهیم بود.

وی افزود: در این صورت، در جبران این آسیب‌ها باید هزینه‌های چند برابری پرداخت کرد در حالی که با توجه به گذشت زمان و تبدیل این زخم‌ها به جراحت‌ها نمی‌توان امید و اطمینانی برای بهبود و رفع این آسیب‌ها داشت.