64 درصد معتادان کشور متاهل هستند/ دشواری های معیشتی، مهمترین ریشه اعتیاد افراد متاهل

وجود 2 میلیون و 816 هزار معتاد متاهل در ایران

با وجود این که هیچ گاه آمار دقیقی از تعداد معتادان متجاهر در کشورمان ارائه نشده است، اما بررسی های کارشناسان از افزایش آمار اعتیاد در سال های اخیر بخصوص در دوره شیوع کرونا حکایت دارد و اخیرا فاطمه رضوانی مدنی، رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی از رشد انواع آسیب های اجتماعی بخصوص افزایش آمار اعتیاد در کشورمان در دوره کرونایی کشور خبر داده است.

همچنین حمید صرامی، مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر آمار داده است که هم اکنون حدود 2 میلیون و 800 هزار نفر مصرف کننده مستمر و حدود یک میلیون و 600 هزار نفر مصرف کننده غیرمستمر مواد مخدر در ایران وجود دارد. بر این اساس می توان گفت که حدود 4 میلیون و 400 هزار نفر از ایرانیانی در بازه سنی 15 تا 64 سال قرار گرفته اند، دچار اعتیاد هستند.

البته باید توجه داشت که براساس آمارهای رضا تویسرکان منش، مدیرکل درمان و حمایت های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر، حدود 60 تا 80 هزار معتاد متجاهر در کشورمان وجود دارد. ضمن این که حدود 6 درصد از تمام معتادان کشور، زن هستند و براین اساس می توان گفت حدود 264 هزار زن مصرف کننده مستمر یا غیرمستمر مواد مخدر در ایران وجود دارد.

در این میان اما آنچه تا کنون کمتر به آن پرداخته شده، آمار معتادان متاهل است. آخرین آمارهای ستاد مبارزه با مواد مخدر از این حکایت دارد که 64 درصد معتادان کشور متاهل هستند و به عبارتی دیگر، می توان برآورد کرد که حدود 2 میلیون و 816 هزار نفر از مصرف کنندگان مستمر یا غیرمستمر مواد مخدر در ایران، متاهل هستند و با وجود این که زن یا شوهر و احتمالا فرزند هم دارند، وابستگی های خانوادگی نتواسته است آنها را از دامان اعتیاد رها کند.

4 دلیل اصلی معتاد شدن متاهل ها

دکتر سعید صفاتیان، پژوهشگر حوزه اعتیاد با اشاره به آخرین آمارهای ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره میزان اعتیاد متاهلین گفت: تازه ترین آمارها از این حکایت دارد که 64 درصد معتادان کشور متاهل هستند. البته لزوما شروع اعتیاد تمام این افراد در دوره تاهل قرار نداشته، بلکه اشخاص ممکن است در دوران مجردی خود، مصرف مواد مخدر را آغاز کرده باشند و در دوران پس از ازدواج نیز اعتیاد آنها ادامه یافته باشد.

بنابراین به گفته این تحلیلگر ارشد حوزه مبارزه با مواد مخدر، یکی از مهمترین نقص های گزارش ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره آمار اعتیاد متاهلین، این است که مشخص نیست سن شروع اعتیاد هر کدام از معتادان متاهل در چه بازه زمانی آغاز شده است و همین مساله می تواند کارشناسان را در تحلیل علت شروع اعتیاد در افراد مختلف دچار اشتباه کند.

با این وجود از نظر این پژوهشگر حوزه اعتیاد، بروز برخی مسائل در زمان تاهل اشخاص می تواند بیش از دوره مجردی آنها را به سمت اعتیاد سوق دهد. اساسا هم در تحلیل علت سوق یافتن برخی افراد متاهل به مصرف مواد مخدر، می توان دشواری های معیشتی، مشکلات جنسی، بیماری های زمینه ای و اختلالات روانی را به عنوان چهار دلیل اصلی دچار شدن افراد متاهل به اعتیاد دسته بندی کرد.

دشواری های معیشتی، مهمترین ریشه اعتیاد افراد متاهل

صفاتیان با بیان این که دشواری های معیشتی، مهمترین عاملی است که افراد متاهل را به سمت مصرف مواد مخدر سوق می دهد، عنوان کرد: اساسا با توجه به این که مشکلات اقتصادی، فشار بیشتری را به افراد متاهل نسبت به افراد مجرد وارد می کند، بنابراین این مشکلات بیشتر می تواند منجر به وارد شدن آسیب های روانی به متاهلین و گرایش دادن آنها به سمت اعتیاد شود.

وی افزود: افراد متاهل در برابر همسر و فرزندان خود مسئولیت دارند و اگر شرایط اقتصادی کشور به گونه ای پیش برود که افراد در تامین حداقل های معیشتی اعضای خانواده خود دچار مشکل شوند، احتمال سوق پیدا کردن آنها به مصرف مواد مخدر بیشتر می شود.

این پژوهشگر حوزه اعتیاد ادامه داد: آمارهای رسمی کشور حاکی از آن است در شرایطی که متوسط درآمد خانوارهای شهری حدود 9 میلیون تومان در ماه است، خط فقر به حدود 12 میلیون تومان در ماه رسیده و این یعنی بخش زیادی از ایرانیان زیر خط فقر هستند و طبیعتا این مساله می تواند آمار مصرف مواد مخدر را در میان افراد متاهلی که از پس هزینه های زندگی خود برنمی‌آیند، افزایش دهد.

نقش مشکلات جنسی و بیماری های زمینه ای در معتاد شدن متاهلین

صفاتیان، مشکلات جنسی را به عنوان دومین عامل سوق یافتن برخی افراد متاهل به سمت اعتیاد دانست و تاکید کرد: مشکلات جنسی که به‌ویژه در آقایان وجود دارد، از جمله عواملی است که افراد را به سمت مصرف مواد مخدر سوق می دهد، زیرا برخی مردان به جای این که برای رفع مشکلات جنسی خود به پزشک مراجعه کنند و داروهای مخصوص رفع این مشکلات را مصرف کنند، به مصرف مواد مخدر روی می آورند و از این طریق می خواهند قدرت جنسی خود را افزایش دهند.

این پژوهشگر حوزه اعتیاد، بیماری های زمینه ای را نیز به عنوان یکی دیگر از عوامل دچار شدن متاهلین به دامان اعتیاد توصیف کرد و گفت: برخی افراد که به بیماری های زمینه ای از جمله دیابت یا فشار خون مبتلا هستند، به جای این که با مراجعه به پزشک و یافتن راهکارهای علمی، خودشان را تحت درمان قرار دهند، به اشتباه به مصرف مواد مخدر روی می آورند.

البته به گفته این تحلیلگر ارشد حوزه مبارزه با مواد مخدر، اعتیاد افراد مبتلا به بیماری های زمینه ای، بیشتر در میان میانسالان و اشخاص مسن رخ می دهد و کمتر پیش می آید که جوانان به صرف راهنمایی نادرست دیگران، برای درمان یا کاهش درد خود به مصرف مواد مخدر روی آورند، اما برخی افراد میانسال و مسن، نه تنها به دنبال درمان دردهای خود با استفاده از مصرف مواد مخدر هستند، بلکه حتی برای رفع یا پوشاندن ضعف های جسمی خود نیز به سوء استفاده از این مواد روی می آورند.

افزایش آمار معتادان متاهل با تشدید آسیب های روانی

صفاتیان، تشدید اختلالات روانی در میان آحاد جامعه در چند سال گذشته را نیز از دیگر عوامل افزایش آمار معتادان متاهل دانست و اظهار داشت: مشکلات روانی عمدتا در سنین بالاتر افراد را به سمت مصرف مواد مخدر سوق می دهد و این مساله هم از جمله علل روی آوردن افراد متاهل به اعتیاد است. در واقع، اکنون شرایط جامعه به جایی رسیده است که براساس آمارهای وزارت بهداشت، حدود یک چهارم ایرانیان مبتلا به اختلالات روانی هستند و متاسفانه برخی افراد متاهل برای این که از فشارهای ناشی از اختلالات روانی خود فرار کنند، به دامان مواد مخدر پناه می برند.

البته به گفته این پژوهشگر اعتیاد، ممکن است برخی افراد متاهل هم به علت دچار بودن به اعتیاد به اختلالات روانی دچار شوند، اما در هر صورت، افسردگی و سایر آسیب های روانی از جمله مسائلی است که می تواند متاهلین را به اعتیاد سوق دهد.

از نظر این تحلیلگر ارشد حوزه مبارزه با مواد مخدر، افراد متاهل بخصوص به مصرف مواد روانگردان روی می آورند و بعضی از این افراد برای کنترل اضطراب، بی خوابی یا پرخاشگری های خود یا به دست آوردن حس بی خیالی نسبت به مشکلات به مصرف قرص های خاصی روی می آورند.

خانواده، کارکردهای امن خود را از دست داده است

صفاتیان در بخش دیگری از صحبت های خود تاکید کرد: متاسفانه در سال های اخیر نهاد خانواده کارکردهای امن خود را از دست داده و در شرایطی که انتظار این است که کانون خانواده افراد را از اعتیاد دور کند، اما اکنون متاهل بودن هم به یکی از ریشه های اعتیاد تبدیل شده است؛ چراکه اساسا وقتی تمام شرایط اقتصادی و اجتماعی به هم ریخته می شود و بسیاری از افراد امید خود به آینده را از دست می دهند، بنابراین خانواده نیز دیگر نمی تواند کار کرد دور کردن افراد از آسیب های اجتماعی را به همراه داشته باشد.

وی در پایان تصریح کرد: اکنون شرایط بسیاری از خانواده ها به جایی رسیده است که زوجین برای این که بتوانند حداقل نیازهای معیشتی خود را برطرف کنند باید صبح تا شب کار کنند. طبیعتا بالا بودن ساعت های کاری و دور بودن افراد از محیط خانواده نیز در آنها تنش ایجاد می کند و این تنش ها رفته رفته برخی افراد متاهل بخصوص آقایان را به سمت مصرف مواد مخدر سوق می دهد.