چگونه با یک فرد افسرده گفت‌وگو کنیم؟
اگر در مقابل فردی که افسردگی دارد مدام جملات انگیزشی استفاده کنید، انگار اندوه و درد او را دست‌کم گرفته‌اید.
مطمئناً دوروبرتان کسی را می‌شناسید که دچار افسردگی است؛ حتی ممکن است آن فرد افسرده خودتان باشید! واقعیت این است که درصد زیادی از افراد دچار افسردگی هستند یا زمانی در طول زندگی خود افسردگی را تجربه می‌کنند. اما اینکه بدانید کسی افسردگی دارد و اینکه بدانید چگونه با او حرف بزنید، تفاوت زیادی وجود دارد و این دو موضوع با هم متفاوتند، حتی اگر خودتان افسردگی را تجربه کرده باشید و بدانید افسردگی چیست.
شاید در لحظه برایتان سخت باشد که تصمیم بگیرید به فرد افسرده مقابلتان چه بگویید، بنابراین ایده خوبی است که یاد بگیرید چگونه با عزیزتان که درگیر افسردگی است حرف بزنید و طی لحظات سخت و تاریکی که دارد از او حمایت کنید.
چه چیز‌هایی نباید به فرد افسرده بگویید؟
خیلی از افراد با اینکه اصلاً قصد بدی ندارند و در واقع دوست دارند به فرد افسرده کمک کنند؛ اما نادانسته مرتکب اشتباهاتی می‌شوند.
پند و اندرز ندهید
بله درست است که شما می‌خواهید به فرد افسرده کمک کنید حال بهتری داشته باشد؛ اما قبل از اینکه به او توصیه کنید مدیتیشن و یوگا تمرین کند یا هر روز در دفترش بنویسد تا حالش بهتر شود، یک قدم به عقب بردارید، ساکت باشید و به او گوش دهید.
مسئله این نیست که نوشتن و... فایده‌ای ندارند، بلکه موضوع این است که افراد افسرده پیش از هر چیزی به همدلی و یک گوش شنوا نیاز دارند.
دلیل برای شاد بودن ارائه ندهید
وقتی کسی احساس افسردگی می‌کند، شاید وسوسه شوید به او تمام دلایلی را که می‌توانند باعث حال خوبش باشند یادآوری کنید. اما این راهکار هیچ‌وقت جواب نمی‌دهد. ضمناً خود فرد افسرده همه این‌ها را می‌داند؛ اما افسردگی منطق سرش نمی‌شود و یک بیماری است.
ضرب‌المثل‌ها و جملات انگیزشی ممنوع!
گاهی شاید بعضی از داستان‌ها و پند‌ها تا حدودی به کار بیایند؛ اما اگر در مقابل فردی که افسردگی دارد مدام جملات انگیزشی و ضرب‌المثل‌هایی مثل «آنچه تو را نکُشد قوی‌ترت می‌کند» یا «پایان شب سیه سفید است» استفاده کنید، انگار اندوه و درد فرد افسرده را دست‌کم گرفته‌اید.
چه چیز‌هایی باید به فرد افسرده بگویید؟
گفت‌وگو کردن اولین قدم مؤثری است که می‌توانید برای کمک به عزیزی که افسرده است بردارید. خیلی از افراد نمی‌دانند در چنین شرایطی چه بگویند، بنابراین در نهایت کمکی نمی‌کنند و حتی شاید به فرد افسرده احساس رنج و تنهایی بیشتری بدهند که می‌تواند علائم افسردگی را بدتر کند. ارتباط با فرد افسرده، بسیار مهم و مؤثر است؛ چه با دیدار رودررو، چه از طریق تماس تلفنی و چت و تماس تصویری.
نمی‌دانید چه باید بگویید؟ بسیار خب چند عبارت کارشناسانه و به‌درد بخور برایتان مثال می‌زنیم تا بدانید به کسی که افسردگی دارد چه باید بگویید:
«به تو فکر می‌کنم! حال و احوالت چطور است؟»
همین کلام ساده که «به تو فکر می‌کنم» به طرف مقابل این احساس خوب را می‌دهد که شما مراقبش هستید و به او اهمیت می‌دهید و این دارویی قدرتمند است؛ اما چیزی که اثرگذاری این جمله را تثبیت می‌کند این است که به او خوب گوش بدهید. افرادی که افسردگی دارند بیشتر از هر چیزی نیاز دارند شنیده و درک شوند. پس بدون اینکه کلامش را قطع کنید یا حوصله‌تان سر برود با جان‌ودل به حرفش گوش دهید.
«دوستت دارم و همیشه کنارت هستم!»
یکی از سخت‌ترین قسمت‌های افسردگی به‌عنوان یک اختلال روحی و روانی این است که اغلب فرد مبتلا را متقاعد می‌کند که کسی دوستش ندارد؛ اما شما می‌توانید نشانش دهید که این‌طور نیست. لزومی ندارد سر این مسئله با فرد افسرده بحث کنید تا به او بقبولانید دوستش دارید: «تو واقعاً من را دوست نداری!»، «نه این‌طور نیست من دوستت دارم!». شما با خود فرد افسرده بحث نمی‌کنید؛ بلکه با بیماری روحی که دارد بحث و جدل می‌کنید. پس فقط کافی است به زبان بیاورید که دوستش دارید و این علاقه را با رفتارهایتان نشان دهید.
«امروزت چطور بود؟ دیداری که با رئیست داشتی چطور بود؟»
حال و احوال کردن‌های مکرر با فردی که با افسردگی دست‌وپنجه نرم می‌کند می‌تواند راه نفس‌کشیدن او باشد! خصوصاً اگر به‌جای اینکه کلاً بپرسید: «همه چیز روبه‌راه است؟»، در مورد جزئیات زندگی‌اش از او سؤال کنید. در مورد کارش، جریانات خانوادگی‌اش و هر چیزی که می‌دانید برایش مهم است.
«شاید نتوانم مشکلت را حل کنم؛ اما کمکت می‌کنم از پس آن بر بیایی، بگو چطور می‌توانم کمکت کنم؟»
وقتی مطمئن نیستید چه بگویید، همین که خیالش را راحت کنید حامی‌اش هستید بسیار عالی است. حتی می‌توانید پیشنهاد‌هایی که فکر می‌کنید مفید است بدهید، مثلاً او را با اتومبیل خودتان سر قرارش برسانید، با هم به پیاده‌روی بروید یا غذایی برایش درست کنید و ببرید. ضمناً مطمئن باشید این حمایت‌ها و کمک‌های مهربانانه حالش را هم بهتر می‌کنند.
«متوجه شدم چقدر ناراحتی و احساسات تو کاملاً قابل‌درک است»
افسردگی می‌تواند باعث شود فرد احساس کند آدم عجیب‌وغریبی است، خصوصاً اگر احساس کند دلیل کافی برای افسرده بودن ندارد. اما افسردگی بیشتر به مواد شیمیایی مغز مربوط است تا موقعیت (هر چند این دو می‌توانند بر هم اثر بگذارند). پس به احساسات فرد افسرده احترام بگذارید و بگذارید بداند در نظر شما عجیب‌وغریب نیست.
«اگر دوست داری حرف بزنی من سراپاگوشم، چای می‌خوری یا قهوه؟»
افرادی که درگیر افسردگی هستند اغلب احساس می‌کنند خودشان یا احساساتشان برای دیگران دردسر است؛ بنابراین احتمالاً منتظرند شما اجازه بدهید یا دعوتشان کنید به گفت‌وگو. به فرد افسرده بگویید که نه‌تن‌ها آمادهٔ شنیدن حرف‌هایش هستید؛ بلکه واقعاً دوست دارید به او گوش بدهید و بدین ترتیب سر صحبت را به‌خوبی باز کنید. متوقف نشوید! زمان یا مکانی را برای نشستن و حرف‌زدن پیشنهاد بدهید تا بداند شما جدی هستید و تعارف نمی‌کنید.
«نمی‌دانم دقیقاً چه حسی داری، اما می‌توانم با تو همدردی کنم، در مورد احساساتی که تجربه می‌کنی با من حرف بزن»
اگر افسردگی را تجربه کرده باشید، پس شاید حالا تصور کنید تجربه همه افراد از افسردگی مثل شماست، اما در واقع این‌طور نیست. از طرف مقابلتان سؤال بپرسید و با ربط‌دادن جواب او به تجربیات خودتان همدردی‌تان را ابراز کنید. محور صحبت خودتان نباشید، بلکه گاهی احساسات مشابهی که داشته‌اید را ابراز کنید تا فرد افسرده مقابلتان کمتر پیش خودش احساس تنهایی و عجیب بودن کند.
