وزن ما در مورد سلامتی‌مان چه می‌گوید؟

جامعه پزشکی در نحوه مواجهه با این مسئله دودسته شده بود؛ آیا ما باید با انگ‌زنی‌‌ها در جوامع علیه انسان‌های دارای اضافه وزن مقابله کنیم و به این افراد بگوییم که نباید از بدنشان متنفر باشند؟ یا اینکه با اضافه وزن به عنوان یک معضل نیازمند درمان برخورد کنیم؟ 

این بحث در حالی هنوز ادامه دارد که اقبال عمومی به داروهای ویژه کاهش وزن سرعت بیشتری گرفته است. برآوردهای یک مطالعه نشان می‌دهد که تقریباً از هر ۱۰ نوجوان در سراسر جهان ۱ نفر از محصولات کاهش وزن بی‌اثر و بالقوه مضر استفاده کرده است.

کارشناسان می‌گویند تنها در آمریکا در حد فاصل سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۲ میلادی میزان ۴.۵ تریلیون دلار خرج مراقبت‌های بهداشتی شده است که بخش قابل توجهی از آن برای معالجه بیماری‌های ناشی از اضافه‌وزن یا مقابله با آن بوده است. برای مثال تنها برای بهبود «شاخص توده بدنی» بالا ۲۳۸.۵ میلیارد دلار صرف شده است.

فراتر از این هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی برای جامعه، هزینه‌های جسمی و روانی نیز برای افراد وجود دارد و این چیزی است که به راحتی نمی‌توان روی آن قیمت گذاشت.

تقریباً از هر ۴ آمریکایی بالاتر از ۲۰ سال، ۳ نفر به عنوان دارای اضافه‌وزن یا چاق طبقه‌بندی می‌شوند. اما انگ‌زنی و نگاه منفی به چاقی هنوز به صورتی فراگیر دیده می‌شود و فرهنگ جوامع در مورد وزن معمولا مملو از سرزنش فرد دارای اضافه‌وزن و دادن احساس شرم به او است.

صدها میلیون نفر زیر این فشار بی‌امان به منظور لاغری، ورزش بیشتر و تطبیق دادن خود با استانداردهای زیبایی خاص هزینه‌ می‌کنند به نحوی که تخمین زدن آن برای بسیاری دشوار است. به آنها توصیه می‌شود «سالم شوند»، عبارتی که اغلب اسم رمز «کاهش وزن» است.

با این حال این واقعیت در نظر گرفته نمی‌شود که سیستمی که ما برای دسته‌بندی وزن افراد استفاده می‌کنیم، یعنی شاخص توده بدنی، در وهله اول ناقص است.

زمانی که ریاضیدان بلژیکی، آدولف کوتله، فرمول این شاخص را که عبارت بود از «وزن بر حسب کیلوگرم تقسیم بر قد بر حسب متر به توان ۲» (BMI) در سال ۱۸۳۰ ابداع کرد در واقع از نظر آماری سعی داشت اندازه یک «مرد متوسط» را دریابد، آن هم یک مرد متوسط اروپایی میانه آن قرن را.

فشار جامعه بر افراد دارای اضافه‌وزن باعث شده است تا بسیاری رو به داروهای لاغری نظیر اوزمپیک بیاورندعکس: آسوشیتد پرس

فاطیما کودی استنفورد، متخصص طب چاقی در بیمارستان عمومی ماساچوست و دانشیار دانشکده پزشکی هاروارد، در این باره می‌گوید: «من نمی‌توانم کتاب را فقط از روی جلد آن قضاوت کنم و فرض کنم که فردی که درشت‌تر است ناسالم است و کسی که لاغر است سالم است. این فرضی است که مردم می‌کنند و من آن را طبابت گوشه خیابانی می‌نامم.»

او اضافه کرد: «من به شاخص‌های واقعی سلامت آنها، مانند خون‌رسانی و توانایی عملکردی نگاه می‌کنم زیرا فردی که لاغر است ممکن است بسیار ناسالم باشد و فردی که وزن بیشتری دارد ممکن است سالم‌تر باشد.»

این رویکرد، راه حد وسطی را برای بخشی از پزشکان باز کرده است و بیش از پیش معتقدانی پیدا می‌شوند که می‌گویند مهم نیست وزن‌تان چقدر است، مهم این است که فاکتورهای سلامتی‌تان خوب باشند. اما آیا داشتن اضافه وزن به معنای این نیست که احتمالا یک یا چند فاکتور سلامتی هم مشکل دارند؟

در میانه این بحث‌ها داروهای قدرتمند و موثر مبتنی بر «سماگلوتاید»، با اسامی تجاری «اوزمپیک» یا «وگووی»، ظهور کرده‌اند که انسان‌ها را به هدف کاهش وزن رسانده‌اند. این داروها با کند کردن پروسه هضم غذا در بدن یا ارسال سیگنال سیری به مغز کار می‌کنند.

امروزه برای ۱.۷ درصد از جمعیت ایالات متحده جهت دیابت یا کاهش وزن سماگلوتاید تجویز می‌شود. با این حال انتظار می‌رود این رقم افزایش یابد و طبق پیش‌بینی‌ها تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۹ درصد از جمعیت کشور معادل ۳۰ میلیون نفر از این داروها استفاده خواهند کرد.

این در حالی است که داروسازان سخت در حال تولید داروهای قوی‌تر هستند. هرچند نتایج نشان داده است که وقتی داروها قطع می‌شوند، وزن اغلب برمی‌گردد و همین باعث می‌شود این داروها مادام‌العمر باشند.

در همین حال این ایده نیز در میان پزشکان پرطرفدار شده است که چاقی نباید به عنوان یک بیماری در نظر گرفته شود، بلکه چاقی در واقع چندین بیماری است و زیرگروه‌های آن علت یکسانی ندارند و نمی‌توان برای آن درمان‌های مشابه در نظر گرفت.

نکته‌ای که در پایان نباید از یاد برد این است که درمان‌های جدید هرچند به کاهش وزن بسیاری از افراد کمک کرده‌اند، با این حال کارشناسان می‌گویند با تغییر نگرش‌های جدید در مورد اضافه وزن و ورود داروهای تازه جهت مقابله با آن، انگ‌ها و شرم‌های جدیدی ظاهر شده‌اند که باید برای آنها فکر تازه‌ای کرد. مانند اینکه بسیاری از افراد، مصرف داروهای لاغری را عیب می‌دانند و آن را مخفی می‌کنند.