دانستنی هایی درباره بیماری «دست، پا و دهان»/ نامی چند بخشی برای یک بیماری

بیماری دست، پا و دهان یک عفونت ویروسی خفیف و مسری شایع در کودکان خردسال است. از جمله علائم این بیماری می توان به زخم های دهان و بثورات پوستی روی دست ها و پاها اشاره کرد. بیماری دست، پا و دهان به طور معمول توسط ویروس کوکساکی (Coxsackievirus) ایجاد می شود.

هیچ درمان خاصی برای بیماری دست، پا و دهان وجود ندارد. شستن مکرر دست ها و پرهیز از تماس نزدیک با افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، می تواند به کاهش خطر ابتلای کودک شما به عفونت کمک کند.

علائم

بیماری دست، پا و دهان ممکن است موجب بروز تمام یا برخی از علائم زیر شود:

تب

گلودرد

احساس ناخوشی

ضایعات تاول مانند دردناک روی زبان، لثه ها و داخل گونه ها

بثورات پوستی روی کف دست ها، کف پاها و گاهی اوقات باسن. این بثورات خارش ندارند، اما گاهی اوقات دارای تاول هستند. بسته به رنگ پوست، بثورات ممکن است قرمز، سفید، خاکستری یا فقط به صورت برجستگی های کوچک ظاهر شوند.

بی قراری در نوزادان و کودکان نوپا

از دست دادن اشتها

یک یا دو روز پس از آغاز تب، ممکن است زخم های دردناکی در جلوی دهان یا گلو ایجاد شوند. همچنین ممکن است بثوراتی روی دست ها و پاها و گاهی اوقات روی باسن ظاهر شود.

زخم هایی که در پشت دهان و گلو ایجاد می شوند، ممکن است نشان دهنده یک بیماری ویروسی مرتبط به نام هرپانژین باشند. دیگر ویژگی های هرپانژین شامل تب بالا ناگهانی و در برخی موارد تشنج است. در موارد نادر، زخم هایی روی دست ها، پاها یا دیگر قسمت های بدن ایجاد می شوند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم

بیماری دست، پا و دهان به طور معمول یک بیماری جزئی است. این بیماری به طور معمول فقط برای چند روز موجب تب و علائم خفیف می شود. اگر کودک شما کمتر از شش ماه سن دارد، سیستم ایمنی ضعیفی دارد یا زخم های دهان یا گلو درد دارد که نوشیدن مایعات را برای او دردناک می کند، با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین، اگر علائم کودک شما پس از 10 روز بهبود نیافت، با پزشک خود تماس بگیرید.

دلایل

شایع ترین دلیل بیماری دست، پا و دهان، عفونت ناشی از کوکساکی ویروس ای16 است. این ویروس کوکساکی متعلق به گروهی از ویروس ها به نام انتروویروس های غیر فلج اطفال است. دیگر انواع انتروویروس ها نیز ممکن است موجب بیماری دست، پا و دهان شوند.

بیشتر افراد از طریق دهان به عفونت ویروس کوکساکی و بیماری دست، پا و دهان مبتلا می شوند. این بیماری از طریق تماس بین افراد با موارد زیر فرد آلوده منتقل می شود:

ترشحات بینی یا گلو

بزاق

مایع حاصل از تاول ها

مدفوع

قطرات تنفسی پاشیده شده در هوا پس از سرفه یا عطسه

شایع در مراکز مراقبت از کودکان

بیماری دست، پا و دهان در کودکان حاضر در مراکز مراقبت از کودکان مانند مهدکودک ها شایع تر است. به این دلیل که کودکان خردسال به تعویض مکرر پوشک و کمک برای استفاده از توالت نیاز دارند. همچنین آنها تمایل دارند دست های خود را در دهانشان بگذارند.

کودک شما در هفته اول ابتلا به بیماری دست، پا و دهان بیشترین میزان سرایت را دارد. اما این ویروس می تواند هفته ها پس از برطرف شدن علائم نیز در بدن باقی بماند. این بدان معناست که کودک شما هنوز هم می تواند دیگران را آلوده کند.

برخی افراد، به ویژه بزرگسالان، می توانند ویروس را بدون بروز علائم بیماری منتقل کنند.

شیوع این بیماری در تابستان و اوایل پاییز در آمریکا بیشتر است. در مناطق گرمسیری، شیوع در طول فصل بارندگی رخ می دهد.

متفاوت از بیماری پا و دهان

بیماری دست، پا و دهان با بیماری پا و دهان (تب برفکی) ارتباطی ندارد. تب برفکی یک بیماری ویروسی عفونی است که در حیوانات مزرعه یافت می شود. شما نمی توانید بیماری دست، پا و دهان را از حیوانات خانگی یا دیگر حیوانات بگیرید و نمی توانید این بیماری را به آنها منتقل کنید.

عوامل خطر

سن اصلی ترین عامل خطر برای بیماری دست، پا و دهان است. این بیماری بیشتر کودکان زیر 5 تا 7 سال را تحت تاثیر قرار می دهد. به ویژه، کودکان حاضر در مراکز مراقبت از کودک آسیب پذیر هستند زیرا عفونت از طریق تماس بین افراد گسترش می یابد.

بیماری دست، پا و دهان به طور معمول کودکان خردسال را تحت تاثیر قرار می دهد، اما هر کسی می تواند به آن مبتلا شود.

تصور می شود کودکان بزرگتر و بزرگسالان در برابر بیماری دست، پا و دهان مصونیت دارند. آنها اغلب پس از تماس با ویروس های عامل این بیماری، پادتن تولید می کنند. اما نوجوانان و بزرگسالان گاهی اوقات به بیماری دست، پا و دهان مبتلا می شوند.

عوارض

شایع ترین عارضه بیماری دست، پا و دهان، کم آبی بدن است. این بیماری می تواند موجب ایجاد زخم هایی در دهان و گلو شود و بلع را دردناک کند.

کودک خود را تشویق کنید تا در طول بیماری مایعات زیادی بنوشد. اگر کودکان بیش از حد دچار کم آبی بدن شوند، ممکن است به تزریق درون وریدی مایعات در بیمارستان نیاز داشته باشند.

بیماری دست، پا و دهان به طور معمول یک بیماری جزئی است. این بیماری به طور معمول فقط موجب تب و علائم خفیف برای چند روز می شود.

گاهی اوقات، انتروویروسی که موجب بیماری دست، پا و دهان می شود وارد مغز شده و عوارض جدی به همراه دارد:

مننژیت ویروسی. این یک عفونت و التهاب نادر غشاها (مننژ) و مایع مغزی نخاعی اطراف مغز و نخاع است.

آنسفالیت. این بیماری شدید و بالقوه تهدید کننده زندگی شامل التهاب مغز است. آنسفالیت نادر است.

پیشگیری

شما می توانید خطر ابتلای کودک خود به بیماری دست، پا و دهان را به روش های مختلف کاهش دهید:

شستشوی منظم دست ها. دست های خود را حداقل به مدت 20 ثانیه بشویید. دست های خود را پس از استفاده از توالت یا تعویض پوشک بشویید. همچنین، پیش از تهیه یا خوردن غذا و بعد از عطسه یا سرفه دست های خود را بشویید. هنگامی که صابون و آب در دسترس نیست، از ضدعفونی کننده دست استفاده کنید.

آموزش رعایت بهداشت. به کودکان خود نحوه شستن دست ها را نشان دهید و به آنها کمک کنید تا اغلب این کار را انجام دهند. به آنها نشان دهید که چگونه بهداشت عمومی را رعایت کنند. به آنها توضیح دهید که چرا بهتر است انگشتان، دست ها یا هر چیز دیگری را در دهان خود نگذارند.

ضد عفونی مناطق مشترک. ابتدا مناطق و سطوح پر استفاده را با آب و صابون تمیز کنید. سپس با محلول رقیق شده مایع سفید کننده و آب تمیز کنید. اگر در یک مرکز مراقبت از کودکان هستید، از یک برنامه زمانی دقیق برای تمیز کردن و ضد عفونی کردن پیروی کنید. این ویروس می تواند در مناطق مشترک روزها روی سطوح، از جمله روی دستگیره درها و وسایل مشترک مانند اسباب بازی ها زنده بماند.

پرهیز از تماس نزدیک. از آنجایی که بیماری دست، پا و دهان بسیار مسری است، افرادی که به این بیماری مبتلا هستند باید در حالی که علائم دارند، تماس خود را با دیگران محدود کنند. کودکان مبتلا به بیماری دست، پا و دهان را تا زمانی که تب از بین رفته و زخم های دهان بهبود یابند، از مرکز مراقبت از کودکان یا مدرسه دور نگه دارید. اگر به این بیماری مبتلا هستید، به محل کار خود نروید.