موج جدید تعدیل نیرو با اعمال محدودیت اینترنت، اوج گرفت؟

در حالی که تصور می‌شد بعد از فروکش کردن چند دوره موج‌های خطرناک کرونا در ایران، قرار است صاحبان مشاغل که نان‌شان آجر شده بود، جان تازه‌ای بگیرند، حالا به دنبال اعمال محدودیت اینترنت و فیلترینگ عده‌ای خبر می‌دهند که مدیران برخی کسب و کارهای مجازی در حال تعدیل نیروی انسانی هستند. همزمان، این پرسش مهم مطرح می‌شود که آیا قرار است شاهد موج جدیدی از تعدیل نیرو در مشاغل خرد و متوسط باشیم؟

آژیر قرمز موتور اقتصاد جهانی با شیوع کرونا به صدا درآمد. حدود دو سالی که از شروع کرونا گذشت، ۶.۵ میلیون نفر جان خود را از دست دادند. در این بین، بیشتر از ۶۱۵ میلیون نفر به این بیماری مبتلا و صدها میلیون نفر دچار آسیب روانی، اقتصادی و اجتماعی شدند.

همچنین برخی منابع غیر رسمی در خردادماه امسال اعلام کردند که در اثر بیماری کرونا، ۴ تریلیون دلار تولید ناخالص جهان کاهش یافت. درباره ایران هم، ۶۵ درصد تولید داخل کم شد و رقمی بالغ بر ۱۰۳ هزار میلیارد تومان خسارت به اقتصاد تحمیل شد. نکته مهم این است که آمار شهریورماه ۹۹ نشان می‌دهد که ۷۰۰ هزار چک برگشت خورده است. اما این تنها ضرر فعالان اقتصادی در این سال نبود. در حالی‌که اصناف خودشان را برای شب عید آماده می‌کردند، به دنبال رکود ناشی از اوج گرفتن کرونا، ۷۰۰ هزار نفر بیکار و ۱.۵ میلیون واحد صنفی به‌صورت مستقیم آسیب دیدند.

آنچه بیش از هر موضوع دیگری نگران‌کننده است، این است که اشتغال زنان هم در نتیجه شیوع کرونا آسیب جدی دیده است. تازه‌ترین آمار نشان می‌دهد که میانگین جهانی مشارکت اقتصادی زنان (در سن کار) حدود ۵۰درصد است. با اینحال، در دو فصل ابتدایی سال جاری تنها ۱۳.۷ درصد از زنان بالای ۱۵ سال ایران مشارکت اقتصادی داشتند.

بعد از کرونا نوبت به حبس اینترنت رسید!

بعد از کرونا، حبس اینترنت پیامدهای منفی زیادی از افزایش خروج سرمایه تا پیش‌بینی افت رشد اقتصادی برای اقتصاد بیمار ایران به دنبال داشته است. در این مدت، فعالان اقتصادی بارها نگرانی خود را از بابت کاهش رشد اقتصادی ابراز کردند، چراکه معتقدند رشد ایده‌آل برنامه توسعه کشور یعنی همان رشد ۸ درصدی تنها به واسطه فروش نفت به دست نمی‌آید، بلکه باید جلوی مرگ کسب و کارها را هم گرفت.

یک آمار رسمی حکایت از این دارد که قطعی اینترنت در ایران ساعتی ۱.۵میلیون دلار معادل ۴۵ میلیارد تومان زیان به همراه داشته است. از سوی دیگر، اختلال گسترده در اینترنت، ادامه حیات فعالان اقتصادی را تهدید می‌کند و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند فرار سرمایه از حدود ۴۵ میلیارد دلار فعلی بسیار فراتر برود.

تعدیل نیرو افزایش یافت؟

حالا، داده‌های مرکز آمار به ما می‌گوید که نرخ بیکاری کماکان تک‌رقمی است؛ نرخ بیکاری تابستان ۸.۹ درصد. با اینحال کارشناسان حوزه کار نسبت به افزایش نرخ بیکاری به دنبال تحدید اینترنت هشدار می‌دهند و معتقدند نرخ واقعی بیکاری دورقمی است!

همزمان، عده‌ای خبر می‌دهند که به دنبال اعمال محدودیت اینترنت و فیلترینگ، مدیران برخی کسب و کارهای مجازی در حال تعدیل نیروی انسانی هستند. این در حالیست که پیشتر، کارشناسان طی اظهاراتی اعلام کرده بودند که با بازگشت کسب و کارها به چرخه فعالیت بعد از فروکش کردن چند دوره موج‌کرونا، بازار کار رونق گرفته و بسیاری از مشاغل در حوزه خدمات ایجاد شده است. گزارش اخیر مرکز آمار هم نشان می‌داد سطح اشتغال بخش خدمات به بیش از ۵۰ درصد رسیده بود که نشان از بهتر شدن اوضاع داشت. معاون وزیر کار هم اعلام کرد که بر اساس رصدهای هفتگی صورت گرفته درصد تعدیل نیروی کار نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۰ درصد کاهش داشته است. در حالی‌که اطلاعات منتشر شده در سال ۹۹ نشان می‌داد که ۳۰ درصد کسب‌و‌کار‌ها در اسفند و فروردین تعدیل نیرو داشتند.

 نرخ بیکاری ایران چگونه آب رفت؟

بر اساس این گزارش، در حالی‌که گفته‌ها و داده‌های آماری از بهتر شدن وضعیت اشتغال خبر می‌دادند حالا موجی از تعدیل نیرو اوج گرفته است. در عین حال، نرخ بیکاری جوانان در تابستان سال جاری، ۲۳ درصد اعلام شده که حکایت از این دارد که از هر ۴ جوان ایرانی یکی بیکار است؛ موضوعی که مهر تاییدی است بر اینکه نرخ اشتغال ناقص (دانشجویان بنا به شرایط خود در برخی موارد خواهان اشتغال موقت هستند) کاهش یافته و به ۹.۲ درصد رسیده است. با اینحال، فعالان اقتصادی چندان به بسته‌های حمایتی دولت دل خوش نکرده‌اند و معتقدند این دسته از کمک‌ها هم به مانند بسته‌های کرونایی، نوشدارویی هستند بعد از مرگ سهراب.