ارقام نهایی بودجه 1402؛ اختلاف اصلی قوای مجریه و مقننه بر سر بودجه کجاست؟

تغییرات کلان بودجه

یکی از مهم ترین حساسیت ها درباره بودجه، تغییرات سقف آن است؛چرا که کار دولت را برای تامین منابع یا انجام تعهدات، دشوار و زمینه را برای تعمیق کسری بودجه فراهم می کند. در این زمینه رهبر معظم انقلاب نیز در بخشی از بیانات خود در 10 بهمن امسال به لزوم پرهیز مجلس از تحمیل تعهد به دولت بدون وجود منابع مالی مطمئن تاکید کرده بودند.

افزایش 80 هزار میلیارد تومانی سقف بودجه

با این حال، گزارش ایرنا نشان می دهد که این مسئله، همچنان در خروجی مصوبات بودجه 1402 مجلس تا این مرحله دیده می شود به طوری که سقف بودجه عمومی با رشد 80 هزار میلیارد تومانی به 2243 هزار میلیارد تومان رسیده است. این گزارش، البته می افزاید افزایش هزینه های بودجه تنها اقدام نمایندگان در جریان اعمال تغییرات در لایحه بودجه نبوده و کاهش منابع پایدار دولت نیز در این میان رخ داده است. این افزایش هزینه ها در کنار کاهش درآمدها، عملاً بیش از 100 هزار میلیارد تومان ناترازی را برای دولت به بار می آورد. موضوعی که یکی از مهم ترین عوامل رشد پایه پولی و ماندگاری تورم در ارقام بیش از 40 درصد در سال های اخیر بوده است.

گزارش مذکور می افزاید: مجلس در بخش هایی، منابع جدید درآمدی که از نگاه کارشناسی تحقق پذیر نیست، با هزینه های قطعی تعیین کرده است.

افزایش تعهدات دولت

طبق گزارش مذکور، نمایندگان مجلس در سویی دیگر تعهدات دولت را به خصوص در بخش فروش اوراق مالی افزایش داده‌اند، در حالی که بازپرداخت آن در توان مالی دولت نیست. به عنوان مثال، مجوز انتشار اوراق مالی به مبلغ ۵۰ هزار میلیارد تومان به بانک‌های دولتی در حالی به تصویب مجلس رسیده که دولت برای فروش اوراق مالی خود نیز با مشکل مواجه است. ضمن آن که دولت در سال آینده باید ۱۲ هزار میلیارد تومان سود اوراق به فروش رسیده در دولت قبل را علاوه بر اصل آن، تسویه کند در حالی که منبعی برای آن پیش‌بینی ‌نشده است. همچنین تعهد دیگری که مجلس برای دولت ایجاد کرده افزایش حداقل ۷۰ هزار میلیارد تومانی از محل تهاتر نفت یا واگذاری سهام یا انتشار اوراق برای تادیه بدهی‌های سازمان تامین اجتماعی است. طبق مصوبه دیگر مجلس، با تغییر نحوه محاسبه نرخ سود ساده مربوط به بدهی‌های بانکی، تقریبا ۲۰۰ هزار میلیارد تومان بدهی‌های دولت به بانک‌ها و تامین اجتماعی افزایش یافته است. نمایندگان مجلس همچنین ۱۰۰ هزار میلیارد تومان به تسهیلات تکلیفی بانک‌ها افزوده‌اند که احتمالاً به اضافه برداشت بانک‌ها و افزایش چاپ پول تورم‌زا منجر خواهد شد.

پاسخ رسانه مجلس به ادعای افزایش سقف بودجه رسانه دولت

شایان ذکر است که در مقابل ادعای رسانه های دولت مبنی بر افزایش سقف بودجه، خبرگزاری خانه ملت به این ادعاها تاکنون واکنش نشان داده است. نکته مهمی که در این پاسخ دیده می شود، این است که تغییرات انجام شده نسبت به سقف بودجه زیاد نیست. به گزارش خراسان، به عنوان مثال در گزارش ایرنا که به آن اشاره کردیم، می توان مشاهده کرد که جمع تغییرات سقف بودجه به 4 درصد سقف بودجه عمومی نمی رسد. گزارش 11 اسفند تسنیم در این خصوص به نقل از خانه ملت همچنین نشان می دهد که تغییرات انجام شده با هدف رفع نقایص بودجه، جلوگیری از افزایش ناترازی هزینه های واقعی در برابر درآمدهای غیر واقعی و نیز اصلاح ساختار بودجه انجام شده است. در این توضیحات تاکید شده است که با نهایی شدن مصوبات در مجلس، در گزارشی دقیق، میزان افزایش سقف بودجه ارائه خواهد شد.

مهم ترین مصوبات بودجه ای مجلس

گذشته از آمار و ارقام فوق، مهم ترین مصوبات بودجه ای مجلس را می توان به صورت خلاصه زیر بیان کرد:

* اختصاص سهام عدالت به کلیه جاماندگان مشمول

* سازمان هدفمندسازی یارانه ها و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف هستند نسبت به ثبت نام افراد جدید متقاضی یارانه طبق ضوابط و مقررات اقدام کنند.

* مجوز به وزارت صمت برای واردات خودروهای کارکرده با عمر کمتر از ۵ سال

* وزارت صمت مکلف شد در صورت درخواست وزارت دفاع برای تولید انبوه انواع خودروهای سبک و سنگین و خودروهای با کاربری خاص مجوزهای لازم را صادر کند.

* بند مربوط به عرضه خودرو در بورس کالا از متن لایحه حذف شد. بر این اساس فرایند عرضه خودرو از طریق دولت و شورای رقابت اعمال می شود.

* افزایش ۲۰ درصدی حقوق کارکنان، بازنشستگان و مستمری بگیران؛ حداقل حقوق 7 میلیون و 920 هزار تومان شد.

* سقف خالص پرداختی متوسط ماهانه در سال از محل حقوق و مزایای مستمر و غیرمستمر و سایر پرداختی‌ها از هر محل و تحت هر عنوان در سال 1402 در کلیه مناطق کشور 55 میلیون تومان تعیین شد.

* سنوات خدمت مورد قبول برای بازنشستگی تمام مستخدمین مرد و زن دارای حداقل مدرک کارشناسی معتبر در مشاغل اختصاصی در تمام صندوق‌های بازنشستگی اعم از لشکری و کشوری که در سال 1402 بازنشسته می‌شوند، در ‌صورت اعلام نیاز دستگاه و رضایت مستخدم بدون رعایت شرط سنی به مدت دو سال افزایش می‌یابد.

* معافیت مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی تحت عنوان حقوق و مزایا تا سقف ۱۰ میلیون تومان

* به دولت اجازه داده شد به منظور جبران کاهش قدرت خرید دهک‌های پایین درآمدی علاوه بر یارانه نقدی و معیشتی، کالابرگ الکترونیکی به مشمولان اختصاص دهد.

* سوخت خودروهای بنزین سوز و گازسوز صرفا از طریق کارت سوخت شخصی ارائه خواهد شد. در این خصوص وزارت نفت مکلف شد تدبیری اتخاذ کند که تا پایان شش ماه ابتدایی سال، حداقل 90 درصد خودروهای بنزین سوز و 95 درصد خودروهای نفت گاز سوز صرفاً از کارت های سوخت مختص خودرو استفاده کنند.

* پرداخت یارانه بنزین به خانواده‌های فاقد خودرو منتفی شد.

* تخفیف مالیاتی ۱۵ درصدی به خانواده ها برای تولد فرزند سوم به بعد

* اختصاص ۲ میلیون تومان سهام به ازای تولد هر فرزند از سال ۱۴۰۲

* اختصاص یک قطعه زمین یا واحد مسکونی رایگان به خانواده‌های دارای ۴ فرزند و بیشتر که سن فرزندان آن ها زیر ۲۰ سال باشد.

* ارائه تسهیلات ۲۰۰ میلیونی قرض الحسنه ودیعه یا خرید مسکن به خانواده های فاقد مسکن دارای فرزند سوم یا بیشتر