خودروهای داخلی که معرفی شدند اما هیچ‌گاه تولید نشدند / عکس
برخی از خودروسازان ایرانی خودروهایی را در دوران فعالیت خود معرفی کردند که هیچ‌وقت پای آنها به خط تولید نرسید.
در کارنامه خودروسازان داخلی مجموعه‌ای از خودروها وجود دارند که فقط در نمایشگاه‌ها و یا در بازدید اشخاص خاص از خطوط تولید در کارخانه‌ها به نمایش گذاشته شده‌اند. این خودروها با وجود هزینه‌های بالای تولید و طراحی ساخت ساخته شده‌اند، آن هم در شرایطی که کشور در سخت‌ترین بحران‌های اقتصادی و تحریمی قرار داشته است؛ اما این نمونه‌ها هیچ گاه از نمونه‌های کارخانه‌ای فراتر نرفته و هرگز تولید انبوه نشدند. در بین طرح‌های ارائه شده خودروهایی قرار دارند که مشخصات به نسبت خوبی را در کاتالوگ ثبت کرده بودند اما به دلایلی همانند هزینه‌های تولید، عدم دسترسی به فناوری‌های تولید انبوه، تغییرات مدیریتی و ساختاری پروژه آنها به فراموشی سپرده شد. در این مطلب به سراغ خودروهایی می‌رویم که خودروسازان داخلی آنها را معرفی کردند ولی هیچ‌گاه به تولید انبوه نرساندند.
پردیس
در اوایل دهه ۸۰ شمسی ایران خودرو بر روی غلتک توسعه و پیشرفت قرار داشت و مدیران این خودروساز داخلی رویای تبدیل شدن به خودروسازی در سطح جهانی را در فکر داشتند. در همین سال‌ها این خودروساز که سمند را به عنوان اولین خودرو ملی و توسعه یافته در ایران معرفی کرده بود قصد داشت که سمند را به خانواده محصولی با اشتراکات بالا تبدیل کند. در همین سال‌ها سمند پردیس معرفی شد. سمند پردیس نسخه‌ای لوکس‌تر از سمند بود که از چهره‌ای جدید و به‌روز در سال‌های معرفی شده بهره می‌برد. پردیس از ویژگی‌های همانند مانیتور مالتی مدیا، پروژکتور لنز چراغ‌ها، رینگ‌های اسپرت با طراحی اختصاصی و چندین ویژگی متمایزکننده در بین خودروهای آن سال‌ها بهره می‌برد. پردیس نسخه لوکس از سمند است که برای قشر مرفه جامعه توسعه یافته بود در نهایت هیچ‌گاه به تولید انبوه نرسید.
زانتیا ۲
زانتیا از محبوب‌ترین خودروهای فرانسوی در بازار ایران است که شرکت سایپا در دهه هشتاد با همکاری سیتروئن آن را در کارخانجات خود مونتاژ می‌کرد. بعد از عرضه موفق این خودرو با سایپا، این شرکت تصمیم گرفت آن را فیس لیفت کند که یکی از دلایل این کار چسباندن لوگوی خود بر روی این خودرو بود. سایپا اسم این خودرو را به زانتیا ۲ تغییر داد و با همین نام هم در نمایشگاه خودرو به نمایش گذاشت. زانتیا ۲ مورد انتقاد اکثر افراد قرار گرفت و هنوز هم این خودرو در نظر اکثر افراد به عنوان خودروی زشت، بد ترکیب و نا متقارن یاد می‌شود.
پیکا
در سال‌های ابتدای دهه ۸۰ ایران خودرو خودروی در کلاس هاچبک معرفی کرد که به عنوان یک خودروی بسیار اقتصادی در سبد محصولات خود داشته باشد. این خودرو با نام پیکا از آن رونمایی شد. پیکا در ابتدا قرار بود با پلتفرم یکی از محصولات شرکت ایتالیایی فیات تولید شود اما بعد از اینکه فیات به تعهدات خود عمل نکرد، ایران خودرو به سراغ پژو رفت؛ پژو نیز بعد صحت‌سنجی‌ها بازار از دادن امتیاز پلتفرم پژو ۱۰۶ به ایران خودرو خودداری کرد. در نهایت این پروژه به گوشه‌ای از پارکینگ مرکز تحقیقات ایران خودرو راه یافت.
تندر ۹۰ سایانا
تندر ۹۰ در دو شرکت ایران خودرو و سایپا به مونتاژ رسید. تندر ۹۰ از لحاظ ظاهری خودرو نه چندان جذاب است و همین موضوع این خودرو را مورد نقد بسیاری از خریداران قرار داد. ایران خودرو که در آن زمان آپکو، که مرکز تیونینگ خود بود را فعال کرده و مسئولیت ارتقاء تندر ۹۰ را به آن سپرد. آپکو با طراحی جلوپنجره، سپر جلو و عقب، چراغ‌های جدید این خودرو را تا حدودی به‌روزرسانی کرد. با وجود ارتقاء‌های آپکو تندر ۹۰ ارتقاء یافته یا همان سایانا هیچ‌گاه به تولید انبوه نرسید.
پژو پارس فیس لیفت
پژو پارس در ابتدای سال ۱۴۰۳ بعد از دو دهه تولید و پاس نکردن استانداردهای ۸۵ گانه با ضرب العجلی که به ایران خودرو داده شد توقف تولید شد. ایران خودرو در مدتی که صحبت از توقف تولید پژو پارس می‌شد سعی در به‌روزرسانی این خودرو کرد. فیس‌لیفت ایران خودرو با استفاده از مجموعه‌ای از قطعات وانت آریسان بود. این خودرو هیچ‌گاه در هیچ نمایشگاهی به بازدید عمومی در نیامد و فقط عکس‌های تایید شده از آن در خطوط تولید منتشر شد.
پیکان فیس لیفت
در سال‌های پایانی تولید پیکان ایران خودرو با همکاری موسسه‌ای ایتالیایی دست به فیس‌لیفت پیکان زد. پیکان فیس‌لیفت را می‌توان ناهمگون ترین طرح خودرویی در ایران خواند. خوشبختانه پیکان فیس‌لیفت هیچ‌گاه به تولید انبوه نرسید.
رانا هاچبک
رانا سدان از سری محصولات ایران خودرو است که بر روی پلتفرم پژو ۲۰۶ توسعه یافته. بسیاری انتظار داشتند که بعد از رانا سدان نسخه هاچ بک آن نیز تولید شود زیرا از پلتفرم و قالب‌های مشترکی با هاچبک پژو ۲۰۶ بهره می‌برد. در ایران خودرو چنین پروژه‌ای در اجرا بود اما به دلایل نامشخصی رانا هاچبک تولید نشد. رانا هاچبک برخلاف دیگر سری خودروهای وابسته به ۲۰۶ از موتوری کاملا متفاوت بهره می‌برد. موتور که در نسخه آزمایشی رانا بر روی این خودرو قرار داشت موتور ملی EF۷ بود.
سمند وانت
از پروژه‌های ایران خودرو در زمینه وانت‌های تجاری سمند وانت بود. سمند کار و تجاری از موتور پژو پارس ELX که ۱۶ سوپاپ (XU۷-AL۴) بهتره می‌برد که بازدهی بالایی داشت. این وانت از نمونه‌های آزمایشی پیش‌تر نرفت که پروژه آن به نفع آریسان کنار گذاشته شد. در صورت تولید این وانت می‌توانست بازار نسبتا گسترده‌ای را ازآن خود کند.
زوبین
زوبین نسخه از سمند بود که با خطوط طراحی پردیس طراحی شده است. کارشناسان ایران خودرو زوبین را برای قشر جوان جامعه توسعه داده بودند و در انتخاب قوای فنی آن این موضوع را نیز در نظر داشتند. تولید خودروی با طراحی نسبتا اسپرت و موتوری توربوشارژر با نام زوبین از برنامه‌های ایران خودرو بود. این پروژه در نهایت به دلیل محدودیت‌های تکنولوژی در ایران لغو شد.
پروژه TF۲۱
در مهر سال ۱۴۰۲ ایران خودرو از خودروی جدید به نام TF۲۱ رونمایی کرد. این خودرو یک هاچ بک کوچک بود که قرار شد در دسته خودرو های اقتصادی قرار گیرد. در نهایت با تغیرات مدیریتی و تغیرات راهبردی این پروژه به ثمر نرسید.
دنا با موتور XUM
موتور XUM یک موتور ۱۹۰۰ سی سی هشت سوپاپ است که بر اساس موتور XU۷ توسعه یافته. این موتور بر روی پژو پارس نصب شد که در طول چندین سال گذشته توانست امتحان خود را پس دهد و برخلاف موتور XU۷ به دلیل تغییرات که داشت موتور کم دردسر باشد. در نهایت به دلیل پاس نکردن استانداردهای آلایندگی این موتور از خط تولید خارج شد. در نمونه‌هایی از دنا با موتور XUM به صورت آزمایشی تولید شدند.
سمند دیزل
سمند دیزل از پروژه‌های ایران خودرو بود که مدتی دنبال می‌شد. مهندسان ایپکو موتور EF۷ دیزل را توسعه دادند که توان گشتاوری در حد موتور EF۷ توربو را تولید می‌کرد. این پروژه بعد از تغییر رویه دولت به سمت گاز سوز کردن هر چیزی که با سوخت فسیلی کار می‌کند کنار گذاشته شد.
