خروج ارز از ایران چند برابر شده است/ آیا اقتصاد ایران به سمت نابودی پیش می‌رود؟

یک مرکز تحقیقاتی وابسته به مجلس شورای اسلامی ایران اعلام کرد که در طول دو سال گذشته، بیش از 59 میلیارد دلار از طریق ارز از ایران خارج شده است. در این میان، محمود احمدی نژاد ، رئیس جمهور پیشین، حسن روحانی ، رئیس جمهور فعلی را متهم به اعطای امتیازات به قدرت های بزرگ و تضعیف کشور به بهانه توافق هسته ای کرده و این کمبود ارز را متوجه دولت فعلی می‌داند.

بر اساس گزارش این مرکز تحقیقاتی، خروج 59 میلیارد دلار از ایران، عددی بزرگ در مقیاس با وضعیت مالی ایران است و احتمالا بعد از اینکه ایالات متحده از توافق هسته ای کنار رفت، میلیاردها دلار بیشتر شده است. فقط در طول 12 ماه گذشته، حدود 39 میلیارد دلار از ایران خارج شده است. مبلغی که معادل 83 درصد درآمد سالانه کشور از صادرات غیر نفتی است.

این گزارش اعلام کرده است که همچنین در سال 2016 مبلغی حدود 20.2 میلیارد دلار از ایران خارج شده است و با وجود عواملی مانند «عدم توانایی پیش بینی وضعیت سیاسی و اقتصادی» و «خطرات سرمایه گذاری بالا» این امر باعث ظهور مشکلاتی در اجرای عملیات اقتصادی شده است.

بر اساس این گزارش، اکثر کسانی که پول خود را از ایران خارج می‌کنند با هدف خرید املاک از جمله مسکن و سرمایه گذاری در بانک ها و نیز خرید بورس اوراق بهادار در خارج از کشور این اقدام را انجام می‌دهند. این گزارش همچنین در مورد کاهش ذخایر ارز در ایران هشدار داد که احتمالا به 16.3 میلیارد دلار کاهش پیدا کرده است به خصوص اینکه پس از اعتراضات ماه دسامبر و ژانویه که بیشتر در اعتراض به وضعیت اقتصادی صورت گرفت، فرارهای مالیاتی و خروج ارز از کشور بیشتر و بیشتر شده است.

نمایندگان و مقامات فعلی ایران البته مشکل را به دوش دولت قبلی انداخته اند. آنها دولت احمدی نژاد را به جهت خروج ارز از کشور و فرستادنش به ترکیه به بهانه تثبیت نرخ ارز متهم کرده اند. همچنین بسیاری معتقدند که نیروهای نظامی ایران میلیاردها دلار از بودجه کشور را به بهانه آمادگی برای جنگ احتمالی با آمریکا یا اسرائیل یا تحریم های شدید آمریکا در تهران به خود اختصاص داده است و این منجر به کاهش نقدینگی کشور شده است.

در مقابل، احمدی نژاد معتقد است که سیاست خارجی روحانی منجر به خروج ارز از کشور و بلوکه شدن اموال ایران پس از خروج آمریکا از برجام شده است. احمدی نژاد که توسط بسیاری به علت عدم انعقاد توافق هسته ای در دولتش مورد انتقاد قرار گرفته است، معتقد است که وی فقط در سال های اول دولت خود «مسئول پرونده هسته ای» بوده است و این ماموریت پس از آن به رئیس شورای عالی امنیت ملی محول شد.

احمدی نژاد دولت روحانی را متهم به "امتیاز دادن" به قدرت های بزرگ و تضعیف کشور دانست و تاکید کرد که روحانی عدم توانایی خود را پشت برجام پنهان کرده و تقریبا هر چیزی را به توافق هسته ای پیوند می‌دهد.

اما اگر خروج آمریکا از برجام، علت تضعیف بودجه کشور و کمبود نقدینگی داخلی باشد، باید پرسید که عاقبت این توافقنامه چیست؟ در حوزه خارجی دو جبهه متفاوت در مورد برجام وجود دارد. از طرفی، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در یک فیلم 80 ثانيه ای که اخیرا منتشر کرده است، ضمن نام بردن از تعدادی از شرکت های مهم ایالات متحده که توسط ایرانی ها تأسیس شده اند، ايرانيان را به عنوان "با استعداد ترین و موفق ترین" مردم جهان شناخت و از اینکه ایرانیان با وجود این همه استعداد، فقیر هستند، تعجب کرد. نتانیاهو مسئول این وضع را دولت و حکومت جمهوری اسلامی دانست. او از این طریق سعی کرد با فشار آوردن بر حکومت ایران، دنیا را در مورد خروج آمریکا از برجام توجیه کند.

در مقابل اما، اما فدریکا موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی، بر اهمیت پیاده سازی توافق هسته ای و تعهداتش تاکید کرد. او تاکید کرد که هیچ توافقی کامل نیست و هیچ کس قادر نیست که تمام موارد را حل کند.

ژان لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه هم در مورد ادامه برجام گفت که وی با استیون منوچین، وزیر خزانه داری ایالات متحده، در مورد عواقب بازگشت تحریم های اعمال شده علیه تهران، گفتگو کرده است و از او خواسته است تا جای ممکن برخی شرکت ها را از آن معاف کند.

دیپلمات های غربی در این مورد تاکید کرده اند که پنج کشور باقی مانده در معاهده هسته ای به ایالات متحده آمریکا هشدار داده اند که خروج آن از تلاش برای محدود کردن توانایی ایران در توسعه سلاح های هسته ای را بی اثر کرده است.

با تمام این تفاسیر باید دید که سرانجام برجام ایران و اروپا و نیز تاثیرات خروج آمریکا بر اقتصاد ایران چه خواهد شد؟ آیا ایران می‌تواند بودجه کشور را به حالت اولیه خود بازگرداند یا همانطور که منتقدان دولت می‌گویند اقتصاد کشور به سمت فروپاشی پیش می‌رود؟

منابع: الحیات . خبر فوری

38