20 درصد بنزین کشور برای پایتخت

دولت از اجرای طرح افزایش قیمت بنزین سه هدف راهبردی را دنبال می‌کند، اول، توزیع عادلانه ثروت؛ دوم، توزیع عادلانه حامل‌های انرژی و سوم، تقویت قدرت معیشتی غالب افراد جامعه که به‌دلیل کاهش قدرت خرید نیازمند بهبود توان اقتصادی هستند.
داده‌های استانی نشان می‌دهد که استان تهران به‌عنوان پرجمعیت‌ترین استان کشور سهم بالایی از مصرف انرژی دارد؛ البته آمارهای سرانه مصرف بنزین به‌صورت استانی حکایت از این دارد که این استان الزاماً پرمصرف‌ترین نیست. بر همین اساس، طرح افزایش قیمت بنزین به نوعی تمرکززدایی هدایت یارانه از استان‌های پرمصرف به استان‌های کمتر مصرف و کم برخوردار از مصرف بنزین است که با پرداخت کمک معیشتی دولت شمار گسترده‌ای از افراد جامعه از منابع هدایت شده برخوردار می‌شوند، حتی ساکنان تهران که فاقد خودرو هستند. مصرف بنزین در کشور به روند صعودی در شش ماهه نخست سال‌جاری به 94.4 میلیون لیتر در روز رسیده است. این درحالی است که در مصرف این میزان سوخت که ارزش ریالی و دلاری قابل توجهی دارد، سهم افراد، خانوارها، دهک‌های درآمدی و استان‌ها به‌هیچ عنوان عادلانه نیست.
هم‌اکنون خانوارهای پردرآمد که بواسطه دارا بودن چند دستگاه خودرو که عموماً مصرف بالایی هم دارند، سهم بیشتری از مصرف بنزین و یارانه‌هایی که در آن پنهان است، می‌برند، بررسی میزان مصرف بنزین در استان‌های مختلف نیز نشان می‌دهد که استان‌هایی که جزو استان‌های برخوردارند، بخش عمده این سوخت استراتژیک را مصرف می‌کنند. به طوری که استان تهران با فاصله بسیار زیادی از سایر استان‌ها نزدیک به 20 درصد بنزین کشور را مصرف می‌کند. این در شرایطی است که استان‌های کمتر برخوردار در انتهای جدول رتبه‌بندی مصرف بنزین قرار گرفته‌اند و بدین ترتیب تبدیل بخشی از یارانه پنهان بنزین به یارانه نقدی که میان 60 میلیون نفر از ایرانی‌ها توزیع می‌شود به نفع شهرها و استان‌هایی است که مصرف کمتری دارند.
مصرف 8 میلیارد لیتر فرآورده
براســــاس آمارنامـــه مصـــــرف فرآورده‌های انرژی زا در ســال 1395 مجمــوع مصــرف چهــار فــرآورده اســتان تهران شــامل بنزیــن موتــور، نفــت ســفید، نفت گاز و نفت کـوره 8 میلیارد و 53 میلیـون لیتـر بـوده اسـت. ایـن میـزان مصـرف 12.3 درصـد مصـرف کل کشـور را شـامل می‌شود و اسـتان را در رتبـه یک قـرار داده اسـت.
از مجمـوع مصـرف چهـار فـرآورده اسـتان، 5 میلیارد و 448 میلیـون لیترمربوط به بنزیـن است که 19.9 درصـد مصرف کل کشـور را تشکیل می‌دهد. همچنین از این رقم 92 میلیـون لیتـر نفـت سـفید (3 درصـد کل کشـور)، 2 میلیارد و 373 میلیـون لیتـر گازوئیل (8.1 درصـد کل کشـور) و 110 میلیـون لیتـر نفت کـوره (2.1 درصـد کل کشـور) بـوده اسـت. براین اساس سـرانه مصـرف بنزیـن بـه ازای هـر تهرانی معـادل 429 لیتـر بـوده کـه از ایـن جهـت اسـتان در رتبـه شش قـرار گرفتـه اسـت.
2.1 میلیارد دلار ارزش بنزین مصرفی استان تهران
مجمـوع ارزش دلاری چهـار فـرآورده عمـده اسـتان تهران در سـال 1395 بالـغ بـر3 میلیارد و 189 میلیـون دلار معـادل 102 هزار و 531 میلیـارد ریـال بـوده اسـت کـه از ایـن میـزان سـهم بنزیـن موتـور2 میلیارد و 176 میلیـون دلار (19.9 درصـد کل کشـور)، نفـت سـفید 36 میلیـون دلار(3 درصـد کل کشـور)، گازوئیل 944 میلیـون دلار(8.1 درصـد کل کشـور) و نفت کـوره 32 میلیـون دلار(2.1 درصـد کل کشـور) بـوده اسـت. سرانه یارانه بنزین موتور به ازای هر تهرانی یک میلیون و 591 هزارریال است که از این حیث استان تهران در رتبه شش قرارگرفته است.
استان تهران 20 درصد بنزین را می‌بلعد
براساس آمارهای رسمی در سال 1395 استان تهران با مصرف 5 میلیارد و 448 میلیون لیتر دراین سال 19.9 درصد از کل بنزین کشور را مصرف کرده است. درمیان استان‌های پرمصرف کشور، اصفهان نیز با یک میلیارد و 983 میلیون لیتر در رتبه دوم قرار گرفته که 7.3 درصد از کل مصرف کشور را به خود اختصاص می‌دهد. خراسان رضوی به‌عنوان سومین استان پرمصرف نیز که سهم 6.8 درصدی از مصرف کل را دراختیار دارد یک میلیارد و 852 میلیون لیتر مصرف کرده است. همچنین استان فارس با یک میلیارد و 786 میلیون لیتر و سهم 6.5 درصدی و استان مازندران با یک میلیارد و 493 میلیون لیتر و 5.5 درصد از مصرف کل پنج استانی هستند که در صدر جدول قرار دارند.
این درحالی است که در انتهای جدول میزان مصرف و سهم از کل کشور نام استان ایلام دیده می‌شود که تنها 7 دهم درصد از کل مصرف کشور را دراختیار دارد. دراین سال کل مصرف این استان 178 میلیون لیتر بوده که تفاوت نجومی با استان تهران دارد. همچنین استان خراسان شمالی با 187 میلیون لیتر مصرف 7 دهم درصد از کل کشور سهم دارد. کهگیلویه و بویراحمد نیز که دراین سال 200 میلیون لیتر بنزین مصرف کرده 7 دهم درصد سهم از کل دارد. همچنین خراسان جنوبی با 9 دهم درصد 248 میلیون لیتر مصرف بنزین داشته است. استان چهارمحال و بختیاری نیز که سهم یک درصدی از کل کشور دارد دراین سال 263 میلیون لیتر بنزین مصرف کرده است.
استان تهران اندازه 16 استان بنزین مصرف می‌کند
براساس داده‌های آماری سال 1395 استان تهران به اندازه 16 استان کشور بنزین مصرف می‌کند. برهمین اساس مصرف بنزین استان تهران دراین سال بیش از 30 برابر استان ایلام بوده است. اختلافی که برای استان خراسان شمالی به 29 برابر، برای کهگیلویه و بویراحمد به 27 برابر، برای خراسان جنوبی به 22 برابر و برای استان چهارمحال و بختیاری به بیش از 20 برابر می‌رسد.
بررسی میزان مصرف بنزین در میان استان‌های مختلف نشان می‌دهد که استان‌های کمتر برخوردار به‌دلیل خودرو کمتر مصرف بنزین کمتری نیز دارند و به‌همین دلیل کمتر از یارانه‌های پنهان این سوخت بهره‌مند می‌شوند. اما زمانی که یارانه‌هایی که تا پیش از این در باک خودروها ریخته می‌شد به‌صورت پول نقد در حساب 60 میلیون ایرانی واریز شود عدالت بیشتری اجرا می‌شود. بدین ترتیب دیگر داشتن خودرو و سوختگیری ملاک بهره‌مندی از یارانه بنزین نیست و حتی خانوارهای بدون خودرو نیز می‌توانند مانند ساکنان استان تهران از آن برخوردار شوند.

منبع: روزنامه ایران

66