وضعیت پرفراز و نشیب نفت ایران در سال جاری/آیا ایران از پس تحریم های نفتی برمی‌آید؟

به گزارش خبر فوری ، صنعت نفت ایران پس از تحریم‌های نفتی آمریکا تا کنون فراز و فرود بسیاری داشته است. طبق گزارش ایرنا، تازه ترین آمارها از وضعیت بودجه دولت در سال 97 نشان می دهد که قوه مجریه از محل «واگذاری دارایی های سرمایه ای» در 9 ماهه امسال 896 هزار و 700 میلیارد ریال درآمد داشته که از رقم مصوب مورد نظر در بودجه برای دوره مذکور 83 هزار و 400 میلیارد ریال بیشتر است.

آنگونه که بانک مرکزی از درآمدهای نفتی دولت گزارش کرده، بخش اعظمی از درآمدهای ردیف «واگذاری دارایی های سرمایه ای» از محل «منابع حاصل از نفت و فرآورده های نفتی» است که برابر 894 هزار و 200 میلیارد ریال اعلام شده است؛ از این رقم 724 هزار میلیارد ریال به ارزش نفت خام اختصاص دارد و 47 هزار و 700 میلیارد ریال نیز مربوط به «منابع حاصل از صادرات فرآورده های نفتی و میعانات گازی» است.

مقایسه این دو ردیف با ارقام مربوط به 9 ماهه سال گذشته نشان می دهد که ارزش فروش نفت خام 48.9 درصد بیشتر شده اما در حوزه صادرات فرآورده های نفتی و میعانات گازی شاهد 59.2 درصد کاهش را شاهد هستیم زیرا در 9 ماهه سال 96 ایران توانسته بود 117 هزار میلیارد ریال از محل درآمد داشته باشد اما اکنون این رقم به 47 هزار و 700 میلیارد ریال تقلیل یافته است.

روز گذشته رویترز طی گزارشی با اشاره به این اعداد و ارقام گفت که این عدد در حالی که آمریکا با شدت تمام ایران را تحریم نفتی کرده است، بسیار به چشم می‌آید. آمریکا البته پس از تحریم ایران، هشت کشور را از تحریم نفتی ایران معاف کرد که این معافیت، بزرگترین خریداران نفت ایران از جمله کره جنوبی، ژاپن، هند و چین را هم شامل می‌شود.

دوره‌ سخت پساتحریم

با این حال، نباید فراموش کرد که اکثر این کشورها بلافاصله بعد از تحریم های نفتی آمریکا علیه کشورمان، خرید نفت ایران را به شدت کم کردند. سایت اوبل پرایس در گزارش خود در آذر ماه سال 1397 به نقل از رویترز اعلام کرد که میزان صادرات نفت ایران به کشورهای آسیایی در ماه اکتبر به 762,000 بشکه در روز کاهش یافته است. این میزان فروش نفت، کم ترین مقدار صادرات به کشورهای آسیایی در پنج سال اخیر بوده است( اینجا بخوانید ).

در آن زمان و طبق آن گزارش، هند و چین خرید نفت خام خود را از ایران کاهش داده و ژاپن و کره جنوبی هم تقریبا به صفر رساندند. با این حال، اتفاقاتی افتاد که مسیر نفتی ایران را دگرگون ساخت. در تاریخ 19 آذر 1397 اپک طی جلسه ای در مورد کاهش تولید نفت برای متعادل کردن بازار به توافق رسیدند. طبق این توافق، جمهوری اسلامی ایران از این کاهش تولید معاف شد.

این توافق باعث شد ایران به سرعت قیمت نفت خود را پایین تر آورد تا بتواند نفت خود را بیشتر بفروشد. این سیاست جواب داد و فروشندگان نفت ایران ترغیب به بازگشت به سمت ایران شدند( اینجا بخوانید ).

علاوه بر این، ایران در ماههای اخیر با افزایش ظرفیت تولید ملی خود در زمینه گازوئیل توانست به بیش از 100 میلیون لیتر گازوئیل در روز و به مرحله خودکفایی در این محصول نزدیک و نزدیکتر شود.

این افزایش تولید، حاصل افزایش ظرفیت پالایشگاه ستاره خلیج فارس است که از میادین نفتی عظیم پارس جنوبی (که محل همکاری و شراکت ایران و قطر هم است) تامین می‌شود.

بازگشت خریداران اصلی نفت

همچنین تجارت نفتی ایران و هند طبق مذاکرات مقامات سیاسی و اقتصادی دو کشور به سمت و سوی منسبی پیش رفت. و هندوستان مجددا خرید نفت ایران را آغاز کرد. بعد از تصمیم اپک، ایران برای فروش نفت خود به خریداران آسیایی از تخفیف‌های مختلفی استفاده کرد که این امر باعث کاهش قیمت نفت ایران نسبت به همسایگان عربش شد و البته همین اتفاق فروش نفت ایران به هند را بیشتر کرد. در کنار این، انتقال پول و نفت بین دو کشور هند و ایران طی توافقاتی از حالت بین المللی به حالت بومی درآمده و دو کشور در آن زمان تصمیم گرفتند که مثلا به جای دلار از روپیه استفاده کرده و یا از کشتیهای ایرانی برای حمل و نقل استفاده کنند. رویترز در آن زمان طی گزارشی از منابع رسمی دولتی خبر داد که واردات نفت هند از ایران در سال پیش رو احتمالا به ۴۵۲ هزار بشکه در روز برسد( اینجا بخوانید ).

در مورد کره هم اتفاقات مثبتی رخ داد. مقامات اقتصادی کره جنوبی و از جمله مدیر بزرگترین پالایشگاههای این کشور چند ماه قبل اعلام کردند که در ماههای آتی سال جاری مجددا نفت خام ایران را خریداری خواهند کرد.

اویل پرایس به نقل از مدیر اجرایی شرکت نفت ملی کره جنوبی یعنی کیم جون گفت:"همانطور که می‌دانید کره جنوبی از معافیت تحریمها در رابطه با خرید نفت ایران برخوردار است بنابراین طبق مذاکرات انجام شده با طرف ایرانی به نظر می رسد (نفت ایران) بتواند در اواخر ژانویه یا اوایل فوریه به کره وارد شود و رابطه تجاری ایران و کره در زمینه نفت مجددا برقرار گردد".( اینجا بخوانید ).

با افزایش واردات نفت توسط هند و کره جنوبی، ژاپن هم که پس از تحریم های آمریکا ورود نفت ایران به کشور خود را متوقف کرده بود تصمیم گرفت که مجددا نفت ایران را بخرد. طبق گزارش رسانه های ژاپنی در ابتدای بهمن ماه، کازمو اویل بارگیری اولین محموله نفت خام ایران را آغاز کرده است. این جدید ترین پالایشگاه ژاپن است که پس از دو ماه از دریافت معافیت از آمریکا واردات نفت از ایران را از سر می‌گیرد( اینجا بخوانید ).

بنابراین، اگرچه صنعت نفت ایران در سال جدید فراز و فرود بسیاری را تجربه کرد اما نهایتا نفت ایران توانست راه خود را ادامه دهد و حداقل در برخی زمینه ها رشد و صادرات بیشتری داشته باشد.

اکنون باید صبر کرد و دید که در آینده چه اتفاقی برای صنعت نفت ایران می‌افتد و آیا با افزایش فشار آمریکا باز ایران قدرت صادرات نفت خود را خواهد داشت یا خیر؟

38