برنده و بازنده تجارت ماسک

کارنامه تجارت ماسک در سال1399 نشان می‌دهد ایران در این بازار هم برنده بوده و هم بازنده؛ از یک سو بخش زیادی از ماسک مصرفی در داخل کشور، تولید داخل بوده و در مقابل تنها 1.1میلیون دلار ماسک تولید ایران به 12کشور صادر شده است. نکته منفی در کارنامه تجارت ماسک این است که پارسال 34.8میلیون دلار ماسک وارد ایران شده که 79درصد آنها ساخت چین بوده است. آمارها نشان می‌دهد چین که منشاء ویروس کرونا بوده، حالا در تجارت ماسک، دست‌کم در بازار ایران، دست برتر را دارد.

نتیجه یک تحقیق اتاق تهران نشان می‌دهد: در سال1399 درمجموع ایران 63تن ماسک تنفسی را به ارزش تقریبی 1.1میلیون دلار به 12کشور، صادر کرده و در مقابل 485تن از این کالا به ارزش تقریبی 34.8میلیون دلار از 14کشور، وارد ایران شده است. به این ترتیب تراز بازرگانی ایران در تجارت ماسک تنفسی صورت در سال1399 با کسری 33.7میلیون دلاری مواجه شده است.

معمای افت صادرات ماسک

ایران که در مواجهه با ویروس کرونا خسارت‌های زیاد مالی و جانی را تحمل کرده، به سبب تحریم‌ها تلاش داشته تا بخش قابل توجه نیاز خود در جنگ با کووید-19 را داخلی‌سازی‌ کند در نتیجه در این دوره حتی از صادرات اقلام پیشگیری و درمان ویروس کرونا جلوگیری شده است. آمارها نشان می‌دهد: بیش از 99درصد از ارزش صادرات ماسک ایران تا تیرماه 1399صورت گرفته زیرا دولت در 20تیرماه پارسال صادرات ماسک را ممنوع اعلام کرد. نکته جالب اینکه با وجود ممنوعیت صادرات، در آمارهای رسمی میزان صادرات ماسک در طول دوره شهریور تا پایان دی‌99 بیش از 56.9هزار دلار ماسک ایرانی صادر شده است. راز این معما را باید در طبقه‌بندی تعرفه‌های گمرکی جست‌وجو کرد. ‌زیرا ماسک تحت کدهای 63079010 و 90200000 تعرفه در کتاب مقررات صادرات و واردات و تحت عناوین ماسک مخصوص جراحان و سایر وسایل تنفسی و ماسک گاز، طبقه‌بندی می‌شود که سهم تعرفه 63079010 در صادرات و واردات ماسک در سال1399 به‌ترتیب 57.2 و 48.3درصد و سهم تعرفه 90200000هم به‌ترتیب 42.8 و 51.7درصد برآورد شده است.

تاجران ماسک 99

در میان مقاصد صادرات ماسک ایرانی، بیشترین صادرات به 2کشور کویت و عراق با مجموع سهم از ارزش 82درصد و بیشترین واردات هم از کشور چین با سهم 79درصدی از ارزش واردات، صورت گرفته است. البته برخی کشورها مانند ارمنستان، ایتالیا و افغانستان هم جزو مبادی واردات و هم در فهرست مقاصد صادراتی ایران برای ماسک تنفسی قرار دارند. براساس اعلام اتاق تهران، ماسک تنفسی دارای پتانسیل ارزآوری بالایی است و میانگین قیمت صادرات ماسک تنفسی در سال گذشته 18دلار در هر کیلوگرم بوده که 59برابر میانگین قیمت صادرات بدون نفت خام ایران است. با این حال به‌دلیل ممنوعیت صادرات، امکان صادرات از تیرماه سال گذشته و امکان ارزآوری از محل صادرات ماسک به‌شدت افت کرده و به صفر رسیده است. میانگین قیمت صادرات ماسک تحت تعرفه فصل63 در سال گذشته 14دلار در هر کیلوگرم و تحت تعرفه فصل 90حدود 30دلار در هر کیلوگرم یعنی دوبرابر تعرفه مشابه در فصل63 برآورد می‌شود درحالی‌که میانگین قیمت واردات ماسک تنفسی در سال گذشته 72دلار در هر کیلوگرم بوده که تقریباً 4برابر میانگین صادرات ماسک ایران است.

بالاترین بهای ماسک وارداتی در سال1399 مربوط به ماسک‌های وارداتی از آلمان با قیمت250دلار در هر کیلوگرم و بالاترین بهای ماسک صادراتی ایران متعلق به صادرات به ایتالیا و با قیمت 75.3دلار در هر کیلوگرم بوده است. به‌نظر می‌رسد درصورت آزادسازی صادرات ماسک البته مشروط به توان مقابله با ویروس کرونا در داخل و فروکش کردن میزان مبتلایان، دولت می‌تواند مجوز لازم را بدهد که این مهم به ارز‌آوری کمک خواهد کرد.

منبع: همشهری

70