مخالفت شجاعانه کشورهای خاورمیانه با قلدری آمریکا

تصمیم امارات متحده عربی به عنوان همپیمان سنتی ایالات متحده در خاورمیانه اقدامی بی‌سابقه در تاریخ روابط  دو کشور محسوب می‌شود. در واقع این یک تودهنی بزرگ برای آمریکایی محسوب می‌شود که دائما مسئله فروش تسلیحات خود را سیاسی کرده است.

طبق گزارش روزنامه «وال استریت ژورنال»، قرارداد فروش تسلیحات به ارزش 23 میلیارد دلار بین آمریکا و امارات که 50  جنگنده F-35، 18 پهپاد MQ-9 و سایر تجهیزات پیشرفته نظامی را شامل می‌شود،  در پایان دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا امضا شد. دولت بایدن پس از روی کار آمدن ابتدا تهدید کرد که مذاکرات فروش تسلیحات را به علت مسئله یمن متوقف خواهد کرد، سپس مسئله لغو قرارداد 5G شرکت «هواوی» که هیچ ربطی با آن ندارد را به عنوان پیش‌شرط این معامله مطرح کرد.

ایالات متحده ازامارات خواسته که تجهیزات 5G هواوی را که در این کشور نصب شده، ظرف 4 سال، یعنی قبل از تحویل اولین دسته از جنگنده ها، برچیند، این درحالیست که ایالات متحده هزینه های مربوطه را نمی‌پذیرد و تجهیزات جایگزین را نیز ارائه نمی‌دهد. به عبارت دیگر، امارات متحده عربی باید با هزینه خود از فناوری 5G به عصر 4G پسرفت کند، پس عجیب نیست که چنین درخواست  غیر منطق از سوی امارات رد می‌شود.

رسانه عرب زبان «میدان نیوز» روز 15دسامبر (24 آذر) در  تحلیلی نوشت،  امارات از شرایط بسیار سخت آمریکا خسته شده و نمی‌خواهد فناوری ارتباطات 5G و سرمایه گذاری چین را از دست بدهد. برخی تحلیلگران معتقدند که این اقدام امارات یک استراتژی مذاکره است که برای پیشرفت عقب‌نشینی می‌کند؛ تسلیحات امارات عمدتاً ساخت ایالات متحده است و تغییر به منابع دیگر آسان نیست. اما این در واقع نشان دهنده نگرش کلی کشورهای خاورمیانه کنونی است، یعنی آنها حاضر به تسلیم شدن در برابر فشارهای ایالات متحده نیستند، تمایلی به انتخاب میان چین و ایالات متحده ندارند و نمی خواهند قربانی بازی قدرت‌های بزرگ شوند.

در حال حاضر، ایالات متحده سرعت انقباض استراتژیک خود از خاورمیانه را افزایش می دهد. اما آمریکا می خواهد برود و هم  بماند، حاضر نیست به سرمایه گذاری در خاورمیانه ادامه دهد، اما می خواهد نفوذ خود را در خاورمیانه حفظ کند. بنابراین، ایالات متحده چین را دشمن خیالی خود در خاورمیانه می داند و به شدت مقابل «جایگزینی» چین ایستادگی می‌کند. همکاری چین و اعراب در سال های اخیر در چارچوب ابتکار «کمربند و جاده» در زمینه‌های مختلف نتایج مثمر ثمری داشته است. امارات متحده عربی دومین شریک تجاری چین، بزرگترین بازار صادراتی و مهمترین منبع سرمایه گذاری خارجی در خاور میانه است. روابط پرجنب و جوش بین چین و امارات متحده عربی  باعث حسادت آمریکا شده است. از این رو امارات نیز به کشوری خاورمیانه ای تبدیل شده  که به دلیل همکاری‌های نزدیک با چین، بیشترین فشار را از سوی آمریکا متحمل شده است.

با این حال، مهم نیست که چقدر از سوی ایالات متحده فشار وارد می شود، کشورهای خاورمیانه مانند امارات نمی توانند بین چین و ایالات متحده «یکی» را انتخاب کنند. مجموعه ای از رویدادها مانند جنبش بهار عربی و تغییرات در افغانستان به کشورهای خاورمیانه ثابت کرده که ایالات متحده دیگر متحد قابل اعتمادی نیست. «دیپلماسی ارزشی» دولت بایدن، کشورهای خاورمیانه را تحت فشار قرار داده است، آمریکا اجلاسی به اصطلاح «اجلاس سران کشورهای دموکراتیک» را برگزار کرد و از جمع کشورهای عربی فقط عراق دعوت شد. آنچه جدی تر است این است که ایالات متحده اکنون صادرکننده بزرگ انرژی است و به رقیب کشورهای تولیدکننده نفت در خاورمیانه تبدیل شده است. بنابراین، کشورهای خاورمیانه بدون توجه به منافع خود یا قضاوتشان درباره وضعیت آینده بین الملل، دیگر بی قید و شرط و کورکورانه از آمریکا پیروی نخواهند کرد.

بهترین مثال این است که در سال‌های اخیر، کشورهای غربی به سرکردگی آمریکا  دروغ بزرگ به اصطلاح نسل‌کشی مسلمانان اویغوری در «شین جیانگ» چین را پخش می‌کنند، اما کشورهای اسلامی خاورمیانه با وجود فشار غرب، شجاعانه و عادلانه حمایت خود را از چین اعلام می‌کنند.  

یکی دیگر از دلایل مهمی که امارات جرأت کرد به آمریکا «نه» بگوید، این است که دوران انحصار فناوری آمریکا گذشته و امارات می‌تواند تسلیحات مشابه و فناوری‌های پیشرفته را از کشورهای دیگر تهیه کند. چندی پیش، امارات متحده عربی قرارداد بزرگ خرید تسلیحات را با فرانسه امضا کرد و قصد دارد 80 نسخه F-4 از جت‌های جنگنده «رافال» و 12 بالگرد تهاجمی را خریداری کند. اگرچه امارات ادعا می کند که این دو معامله مستقل از یکدیگر هستند، اما معلوم است که به دلیل وجود گزینه‌های جایگزین، امارات شهامت مقاومت در برابر قلدری و گرانفروشی ایالات متحده را پیدا کرده است.

جهان دستخوش تغییرات بزرگی است که در یک قرن گذشته دیده نشده است. بعضی از سیاستمداران آمریکایی همچنان رویاهای قدیمی جنگ سرد را در خواب می‌بینند و نسبت به تغییرات در شرایط کنونی بی‌تفاوت هستند.

اقدام امارات متحده عربی برای تعلیق مذاکرات خرید تسلیحات، ایالات متحده را عمیقا شگفت زده کرده است. بدیهی است که رویکرد سختگیرانه طرف آمریکایی پس از برخورد با سختی‌ دوره جدید تا حدی نرم شده است.

در واقع باید گفت این اقدام امارات متحده عربی همچنین به سایر کشورها یادآوری کرده که در مقابل قلدری آمریکا، «نه» گفتن شجاعانه برای دفاع از منافع ملی بهتر از گوش فرا دادن به فرمان دیگران و از دست رفتن حق حاکمیت ملی خواهد بود.