دلایل تاخیر بایدن در توافق با ایران از منظر تحلیلگر آمریکایی؛ ضعف و ترس

"دیوید یعقوبیان" گفت: تحریم‌ های نفتی علیه ایران، ونزوئلا و روسیه نتیجه معکوس داشته است. بنابراین بازگشت به برجام، همانطور که بایدن به عنوان نامزد ریاست‌جمهوری وعده داده بود، به طور همزمان برای کاستن از دامنه بحران جهانی انرژی و بازگرداندن ایالات متحده به اجرای قوانین بین‌المللی موثر خواهد کرد.

این تحلیلگر ارشد مسائل بین المللی همچنین اظهار داشت: هم دولت اوباما و هم دولت ترامپ در توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ تقلب کردند که منطقاً نوعی تضمین در آینده را ضروری می کند. اگرچه بایدن واقعاً از این موضوع اجتناب می‌کند تا درها را برای خروج احتمالی ایالات متحده در آینده باز بگذارد، اما  مانع اصلی برای تضمین قابل دوام بیشتر، محصول «ناتوانی برای توافق» یک امپراتوری رو به افول با سیاست های بطور فزاینده جنون آمیز است که همیشه به دیکته کردن خواسته هایش به جهان عادت داشته است.

این استاد دانشگاه آمریکا همچنین درباره ادعای توافق بهتر و طولانی تر مقام های آمریکایی تصریح کرد: حتی سرسخت‌ترین چهره های امپریالیستی در آمریکا متوجه شده اند که تلاش‌هایشان برای پیوند دادن برجام به موضوع های دیگر و ایجاد «توافق بهتر و قوی‌تر» برای آمریکا مانند سیاست تحریم «فشار حداکثری» با شکست خفت باری روبرو شده است.

 دور جدید مذاکرات رفع تحریم‌های ایران پس از وقفه‌ای پنج‌ ماهه ۱۳ مردادماه در شهر وین آغاز شد و این مذاکرات پس از چهار روز  ۱۷ مرداد ماه با بازگشت هیات ها به پایتخت ها پایان یافت.

برگزاری این دور از مذاکرات در پی آن صورت گرفت که مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در روزنامه فایننشال‌تایمز ادعا کرد بسته پیشنهادی جدیدی روی میز گذاشته که شامل راهکارهای به روز درباره رفع تحریم‌ها و گام‌های هسته‌ای ایران است.

در پی پایان یافتن این دور از مذاکرات، مقامات  آمریکایی و اتحادیه اروپا ادعا کردند که متن نهایی به همه طرف‌ها ارائه شده که قابل تغییر نخواهد بود و بایستی یا پذیرفته شود و یا شکست مذاکرات اعلام شود که این این ادعا از سوی مقام وزارت خارجه ایران رد و اعلام شد که با توجه به ادامه بحث‌ها درباره چند موضوع مهم باقی‌مانده، هنوز در مرحله‌ای قرار نداریم که از نهایی شدن متن توافق در وین سخن بگوییم.

رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز اعلام کرد که توافقی (در مورد مذاکرات هسته‌ای) بدست نیامده است زیرا تا زمانی که در مورد همه مسائل توافق نشود، توافقی وجود نخواهد داشت.

پنج روز از ارائه پاسخ مکتوب ایران به متن پیشنهادی اتحادیه اروپا می‌گذرد و دولت جو بایدن به رغم ادعای رویکرد دیپلماسی در قبال ایران و تلاش برای بازگشت به برجام، همچنان سرگرم مطالعه نظرات مطرح شده است.گفت‌ وگوها در حالی به مراحل سرنوشت‌ساز رسیده که رسیدن به خط پایان و توافق نهایی معطل تصمیم‌های سیاسی غرب بویژه ایالات متحده آمریکا به عنوان طرف نقض کننده توافق سال ۹۴ است.

مشروح مصاحبه با دکتر "دیوید یعقوبیان" استاد تاریخ دانشگاه ایالتی کالیفرنیا به شرح زیر است:

چرا آمریکا تا امروز در برابر بازگشت به توافق هسته‌ای در برابر رفع کامل تحریمها و ارایه تضمین به ایران مقاومت کرده است؟

استاد دانشگاه ایالتی کالیفرنیا: در حالی که سیستم سیاسی داخلی ایالات متحده به طور فزاینده‌ای تحت تاثیر درگیری‌های حزبی فلج شده است، سیاست خارجی این کشور در غرب آسیا بر اساس منافع دولت آپارتاید اسرائیل و لابی آن هدایت می‌شود.

بنابراین، دولت بایدن از لحاظ داخلی برای عمل به وعده های تبلیغاتی خود در مورد بازگشت سریع به برجام (و همچنین پایان دادن به جنگ و نسل کشی علیه مردم یمن) ضعیف ظاهر شده  و خلاقیت و اراده سیاسی برای رسیدن به توافق را نشان نداده است. از جمله سازوکارهایی که به موجب آن ایالات متحده می تواند تضمین کند که پایبند به تعهدات خود بر اساس برجام و قوانین بین المللی بماند، ارائه نداده است.

 ایران از زمان امضای توافقنامه در سال ۲۰۱۵ در حفظ تعهدات خود در برجام ثابت قدم مانده است و در عین حال از حاکمیت ملی و حقوق خود بر اساس قوانین بین‌المللی دفاع کرده است

 مسایل داخلی آمریکا و اختلافات با کنگره تا چه حد بر رویکرد دولت بایدن در مذاکرات تاثیر گذاشته است؟

استاد تاریخ دانشگاه ایالتی کالیفرنیا: بایدن در وضعیتی شکننده به ریاست جمهوری رسید که نتیجه انتخابات و اتهام های پیاپی درباره تقلب در آن و همچنین هیاهوی شورش‌های ۶ ژانویه ۲۰۲۱ و پیامدهای آن، بود.

 این عوامل او را در موقعیت ضعیف داخلی قرار داد. ترکیبی از ضعف سیاسی دولت او، ترس از برچسب "کوتاه آمدن علیه ایران" توسط جنگ‌افروزان مداخله گر نومحافظه‌کار و لیبرال ها که هم در حزب جمهوری‌خواه و هم حزب دموکرات حضور دارند، به این ضعف دامن زد. همچنین در کنار آنها، نفوذ روزافزون لابی اسرائیل در تعیین سیاست ایالات متحده در غرب آسیا هم مطرح است.

 از نظر شما آیا ضعف بایدن در داخل و ترس او از واکنش جمهوری‌خواهان به ایران، عوامل مهم تاخیر انداختن بازگشت آمریکا به برجام بوده است؟

دیوید یعقوبیان: ضعف داخلی بایدن و ترس از واکنش جمهوری خواهان و همچنین دموکرات ها در مورد توافق با ایران عوامل بسیار مهمی در به تاخیر انداختن بازگشت آمریکا به توافق بوده است. با توجه به حجم بی‌سابقه‌ برنامه ریزی دولت ترامپ برای از بین بردن برجام و خدمت وی به منافع استعماری دولت آپارتاید اسرائیل که بدون هیچ منفعتی برای ایالات متحده بوده است، همچنین وجود تعداد زیاد تندروهای امپریالیست در داخل حزب خود بایدن، او همچنان نگران پیامدهای سیاسی داخلی تبعیت از قوانین بین المللی و حفظ توافقی است که دولت اوباما-بایدن ایجاد کننده آن بودند.

بسیاری در ایران بر این باورند که ایالات متحده در زمان رئیس جمهوری سابق دست به تقلب در توافق هسته ای زد. به همین دلیل است که ایران خواستار تضمین آمریکا در مورد این توافق است. آیا اینکه دولت بایدن از دادن تضمین پرهیز می کند، برای آن است که می خواهد راه را برای خروج احتمالی آمریکا در آینده باز بگذارد؟

تحلیلگر ارشد مسایل بین المللی آمریکایی: من معتقدم که هم دولت اوباما و هم دولت ترامپ در توافق تقلب کردند که به طور منطقی نوعی ارائه تضمین در آینده را ضروری می کند. اگرچه بایدن واقعاً از این موضوع اجتناب می‌کند تا درها را برای خروج احتمالی ایالات متحده در آینده باز بگذارد، اما  معتقدم که مانع اصلی برای تضمین قابل دوام بیشتر، محصول «ناتوانی برای توافق» یک امپراتوری رو به افول با سیاست های بطور فزاینده جنون آمیز است که همیشه به دیکته کردن خواسته هایش به جهان عادت داشته است.

این وضعیت به دلیل شرایط رقابت داخلی حزبی و«اجماع واشنگتن» در دو حزب بر اولویت منافع و امنیت آپارتاید اسرائیل (که مهمتر از ثبات، صلح و پایبندی به قوانین بین المللی است) تشدید شده است.

 بحران انرژی در اروپا بر رویکرد بایدن برای احیای برجام چه تاثیری خواهد گذاشت؟

استاد دانشگاه ایالتی کالیفرنیا: بحران انرژی در اروپا و  همچنین قیمت بالای سوخت در ایالات متحده نتیجه مستقیم تصمیم سیاسی برای اعمال دوباره تحریم‌های غیرقانونی در راستای دستیابی به یک هدف سیاسی است. تحریم‌ های نفتی علیه ایران، ونزوئلا و روسیه نتیجه معکوس داشته است. بنابراین بازگشت به برجام، همانطور که بایدن به عنوان نامزد ریاست‌جمهوری وعده داده بود، به طور همزمان برای کاستن از دامنه بحران جهانی انرژی و بازگرداندن ایالات متحده به اجرای قوانین بین‌المللی موثر خواهد کرد.

 مقام های آمریکایی پیشتر از توافق بهتر و قوی تر با ایران صحبت می کردند، اما اکنون به ندرت چنین اظهاراتی شنیده می شود.این چشم پوشی ناشی از چیست؟

 تحلیلگر ارشد آمریکایی:  ایران از زمان امضای توافقنامه در سال ۲۰۱۵ در حفظ تعهدات خود در برجام ثابت قدم مانده است و در عین حال از حاکمیت ملی و حقوق خود بر اساس قوانین بین‌المللی دفاع کرده است. ترکیبی از ثبات، قانونمندی و توانایی دفاع از خود در برابر حمله، تلاش‌های آمریکا برای فشار بر ایران از طریق تحریم، قلدری و تهدید را شکست داده است.

 حتی سرسخت‌ترین چهره های امپریالیستی در آمریکا نیز در نهایت متوجه شده اند که تلاش‌هایشان برای پیوند دادن برجام به موضوعات دیگر و ایجاد «توافق بهتر و قوی‌تر» برای آمریکا به مانند سیاست تحریم «فشار حداکثری» با شکست خفت باری روبرو شده است.

تاثیر توافق یا عدم توافق با ایران را در سیاست داخلی آمریکا چگونه ارزیابی می‌کنید؟

دیوید یعقوبیان: بازگشت به برجام یکی از وعده های اصلی مبارزات انتخاباتی جو بایدن بود. با توجه به فهرست بلندبالایی از ابتکارات سیاست داخلی و خارجی که وی قول داده بود در مبارزات انتخاباتی دنبال کند و متعاقباً نتوانست به آن عمل کند، بازگشت به برجام مهم خواهد بود. بازگشت به برجام برای صلح و ثبات منطقه در غرب آسیا و همچنین برای بحران انرژی و اقتصاد جهانی مهم خواهد بود و می تواند جایگاه داخلی بایدن را بهبود ببخشد.