پایان نشست بین‌المللی جده درباره اوکراین بدون صدور بیانیه پایانی

نشست بین‌‌المللی جده با هدف گفت‌وگو درباره دستیابی به راه‌حلی مسالمت‌آمیز برای پایان دادن به جنگ اوکراین، روز شنبه (۵ آگوست) به میزبانی دولت عربستان سعودی در جده آغاز شد. 

خبرگزاری فرانسه نوشت: «عربستان سعودی در روز شنبه، در راستای تلاش سیاسی جدید  برای ایفای نقش دیپلماتیک در صحنه بین‌المللی، میزبان مذاکراتی درباره جنگ اوکراین بود که کی‌یف آن را با توجه به اختلافات میان کشورهای شرکت‌کننده، دشوار می‌دانست».

به گفته اوکراینی‌ها این نشست با حضور نمایندگانی از حدود ۴۰ کشور جهان در شهر ساحلی جده برگزار شد و به گفته شرکت‌کنندگان، پس از چند ساعت بحث و گفت‌وگو میان هیأت‌های شرکت‌کننده، شنبه شب به پایان رسید و همان‌طور که انتظار می‌رفت، بیانیه‌ پایانی نداشت. اما قرار است برخی هیأت‌های شرکت‌کننده در این نشست‌ در روز یکشنبه(امروز ۶ آگوست)، در نشست‌های دوگانه با یکدیگر دیدار کنند. 

پیشتر اعلام شده بود که در نشست‌های دو روزه جده، نماینده‌ای از روسیه حضور نخواهد داشت هرچند که کرملین اعلام کرده که این نشست را با دقت پیگیری می‌کند. «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین، نیز در این خصوص تصریح کرد: «هر تلاشی برای پیشبرد راه‌حلی مسالمت‌آمیز درخور ارزیابی، مثبت است».

«آندری یرماک» رئیس دفتر ریاست جمهوری اوکراین روز جمعه قبل از ورود به جده برای  گفت: «انتظار ندارم که مذاکرات آسان باشد. ما اختلافات زیادی داریم و در جریان مواضع دیگران هم هستیم اما مهم است که ما نظرات خود را به اشتراک بگذاریم. وظیفه ما متحد کردن جهان با اوکراین است».

اما پیشتر، رویترز تحلیل کرده بود که اوکراین و متحدانش امیدوارند در نشست بین‌المللی جده، بر سر «اصول کلیدی» درباره چگونگی پایان دادن به جنگ توافقی به‌دست آید.

دفتر «ولودیمیر زلنسکی» ریاست‌جمهوری اوکراین نیز ادعا کرد: «نشست‌های جده بر روی یک فرمول صلح ۱۰ ماده‌ای متمرکز خواهد بود که خواستار خروج کامل نیروهای روسیه از خاک اوکراین است».

زلنسکی همچنین خواستار بازگشت به مرزهای سابق اوکراین از جمله کریمه که روسیه از سال ۲۰۱۴ آن را به خاک خود ضمیمه کرده، شد. اما مسکو که در نشست‌های جده شرکت نمی‌کند، نیز اعلام کرد که هر گونه مذاکره باید «واقعیت های جدید منطقه‌ای» را در نظر بگیرد.

به نوشته روزنامه فرامنطقه‌ای «رأی الیوم»، مذاکرات جده در ادامه نشست‌های ژوئن گذشته در کپنهاگ در این خصوص است، که با حضور نمایندگانی از برزیل، هند، آفریقای جنوبی، چین و نیز «جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی آمریکا برگزار شد و بدون صدور بیانیه پایانی اعلام شد که تصمیم گرفته شده نشست دیگری برای بحث در مورد راه‌های حل و فصل بحران اوکراین برگزار شود.

در حالی که واشنگتن انتظار یک پیشرفت بزرگ یا صدور بیانیه‌های مشترک را نداشت، خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع دیپلماتیک نوشت که این نشست‌ها با هدف مشارکت گروهی از کشورها در بحث در مورد مسیر صلح با روسیه، به ویژه اعضای گروه «بریکس» است که بر خلاف قدرت‌های غربی، رویکرد بی‌طرف‌تری اتخاذ کرده است. جیک سالیوان در رأس هیأت آمریکایی در نشست جده نیز حضور یافته است.

از سوی دیگر، پکن نیز در مذاکرات جده با «لی هوی» دیپلمات ارشد دولت چین در امور اوراسیا شرکت داشت  وعزم خود را برای «ادامه نقش سازنده برای حل و فصل سیاسی بحران اوکراین» ابراز کرد. 

به اذعان مقامات و تحلیلگران غربی، تلاش‌های دیپلماتیک عربستان سعودی برای حضور و مشارکت هیأت نمایندگی چین در مذاکرات جده بسیار مهم است.

 هند و جنوب آفریقا نیز مقامات مسئول خود را عازم جده کردند و رسانه‌های برزیلی از شرکت «تسلسو آموریم» مشاور ویژه امور بین الملل رئیس جمهور «لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا» از طریق ویدئو کنفرانس در این نشست خبر دادند. 

چین و هند از جمله کشورهای بزرگی بودند که حاضر نشدند به قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل در محکومیت حمله نظامی روسیه به اوکراین، رای دهند.

«عمر کریم» کارشناس امور سیاسی عربستان سعودی در دانشگاه «بیرمنگام» می‌گوید: «ریاض "راهبرد موازنه کلاسیک" را اتخاذ کرده است. امری که می‌تواند هرگونه موضع منفی روسیه در قبال نشست‌های جده را کاهش دهد».

به نوشته رأی الیوم، عربستان سعودی، بزرگترین صادرکننده نفت خام در جهان، با تکیه بر روابط خود با اوکراین و روسیه، تلاش دارد نقش میانجی را در جنگی که اکنون نزدیک به یک سال و نیم از آن‌ می‌گذرد، ایفا کند. این امر، در راستای اقدامات دیپلماتیک منطقه‌ای ریاض است.همان‌طور که اخیرا در راستای رفع اختلافات با قطر و ترکیه،ایران و سوریه تلاش کرده است.