تفرج‌ های ناصرالدین‌ شاه قاجار؛ از هندوانه‌خوری تا کتاب‌خوانی!/ عکس

تفرج و گشت و گذار ظاهرا یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های ناصرالدین‌شاه در دوران سلطنتش بوده است! این واقعیتی است که سفرنامه‌های به جا مانده از خود شاه و برخی از اطرافیانش گواه آن هستند.

 اما غیر از سفرنامه‌ها، عکس‌هایی از این سفرها نیز ثبت شده که اغلب آن‌ها را آنتوان سوروگین از عکاسان معروف دوران قاجار گرفته است.

این عکس‌ها در اصل سیاه و سفید هستند و به وسیلۀ نرم‌افزار به صورت رنگی درآمده‌اند. کیفیت پایین رنگ در برخی از قسمت‌ها به همین دلیل است.

در عکس اول که مکان دقیق آن معلوم نیست و ممکن است محوطۀ یکی از کاخ‌ها یا یکی از تفرج‌گاه‌های خارج از شهر باشد، ناصرالدین‌شاه و درباریان در حالی در مقابل دوربین عکاس ژست گرفته‌اند که یک سینی خالی و چند نیمۀ هندوانه در مقابل آن‌ها بر روی چمن‌ها دیده می‌شود. خود شاه در این تصویر بر روی چهارپایۀ کوچکی نشسته که آن را معمولا در تفرجگاه‌ها به همراه داشته و در بعضی از عکس‌های دیگر نیز دیده می‌شود.

عکس دوم مربوط به مسیر سفر به دشت لار است. در این عکس شاه مانند همراهانش سوار بر اسب است و با چتری که بالای سر دارد از دیگران قابل تشخیص است. پسر نوجوانی که در سمت راست شاه سوار بر اسب سفید دیده می‌شود عزیز‌السلطان یا ملیجک دوم است که از خردسالی در نزد شاه بسیار محبوب بود. دشت لار از شکارگاه‌های همیشگی ناصرالدین شاه به شمار می‌آمد.

عکس سوم در دشت لار و به طور خاص در منطقۀ یورت خانلرخان گرفته شده. تاریخ این عکس به خرداد یا تیر سال ۱۲۶۹ شمسی برمی‌گردد؛ یعنی شش سال قبل از ترور ناصرالدین‌شاه. شاه در این تصویر در زیر سایبان و کنار رودخانه نشسته است. شخصی که در کنار شاه بر روی زمین نشسته عبدالعلی خان ادیب‌الملک است که در حال خواندن کتابی برای شاه به نظر می‌رسد.

چهارمین عکس مربوط به تفرج شاه و درباریان در منطقۀ شمیران است. آبشار شمیران یکی از مقاصد تفریحی محبوب ناصرالدین‌شاه بود. صندلی کوتاه و مخملی شاه در این عکس نیز دیده می‌شود.

عکس پنجم نیز در مقابل آبشار شمیران گرفته شده است. در این عکس شاه به همراه درباریان در مقابل دوربین عکاس ایستاده است. در این عکس در دست یکی از افرادی که در سمت راست شاه ایستاده یک دوربین شکاری زیبا دیده می‌شود. نفر دیگر هم چتر شاه را در دست دارد.