سر دارکوب؛ چکش یا کلاه ایمنی؟
پژوهشگران بلژیکی با انجام مطالعاتی روی دارکوب‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که واردشدن ضربه‌های متناوب در هنگام نوک‌زدن، هیچ آسیبی به این پرندگان وارد نمی‌کند؛ زیرا سر آن‌ها به چکش شباهت دارد.
به گزارش پایگاه خبری سایِنس دِیلی (Science Daily)، دانشمندان مدت‌ها در پی آن بودند که بفهمند چگونه ممکن است دارکوب بارها و بارها سر خود را به تنه درختان بکوبد؛ بدون آنکه به مغزش صدمه‌ای برسد؛ این مساله باعث شد این فکر به ذهن آن‌ها برسد که جمجمه دارکوب مانند کلاه ایمنی عمل می‌کند.
پژوهشگران در مجله کِرنت بایالاجی (Current Biology) با چاپ مقاله‌ای، این تصور را رد و اظهار کرده‌اند که سر دارکوب بیشتر شبیه به چکش عمل می‌کند. در واقع، محاسبات آن‌ها نشان می‌دهد وجود هرگونه ضربه‌گیر مانع از توانایی نوک‌زدن دارکوب‌ها می‌شود.
پژوهشگران دانشگاه آنتورپ بلژیک با بررسی ویدئوهای گرفته‌شده از سه گونه دارکوب متوجه شدند هنگامی که این پرنده به درخت ضربه می‌زند، ضربه‌ها روی او تأثیری نمی‌گذارد. پژوهشگران ابتدا کاهش سرعت ضربه در هنگام نوک‌زدن دارکوب را در این سه گونه اندازه‌گیری و سپس، از این داده‌ها برای ساختن مدل‌های بیومکانیکی استفاده کردند که آن‌ها را به این نتیجه رساند هر نوع جذب ضربه برای جمجمه پرندگان مضر است.
برای آن‌ها این سؤال مطرح شد که اگر جمجمه دارکوب‌ها مانند ضربه‌گیر عمل نکند، ممکن است نوک‌زدن‌های پی‌درپی مغز آن‌ها را به خطر نیاندازد؟ شوک کاهش سرعت در هر بار نوک‌زدن از آستانه شناخته‌شده برای ضربه مغزی در میمون‌ها و انسان‌ها فراتر می‌رود اما مغز دارکوب‌ها که کوچک‌تر است می‌تواند این شوک را تحمل کند.
به نظر پژوهشگران احتمال دارد که دارکوب‌ها اشتباه کنند؛ مثلاً اگر با تمام قدرت به فلزات نوک بزنند اما نوک‌زدن معمولی آن‌ها به تنه درختان معمولاً بسیار زیر آستانه است و باعث ضربه مغزی نمی‌شود و نیازی نیست که جمجمه آن‌ها مانند کلاه ایمنی عمل کند.
تجزیه و تحلیل‌ها نشان داد که حتی شوک‌های بسیار قوی ناشی از بیشتر از صد بار نوک‌زدن نیز برای مغز دارکوب‌ها بی‌خطر هستند.
یافته‌های جدید پژوهشگران، نظریه قدیمی جذب شوک را که در رسانه‌ها و کتاب‌ها و باغ وحش‌ها رایج شده است، رد می‌کند. یکی از پژوهشگران می‌گوید: هنگام فیلم‌برداری از دارکوب‌ها در باغ وحش، متوجه شدم که والدین برای فرزندانشان توضیح می‌دهند که دارکوب‌ها سردرد نمی‌گیرند؛ چون در سر آن‌ها ضربه‌گیر وجود دارد. اکنون، یافته‌های ما افسانه وجود ضربه‌گیر را در دارکوب‌ها رد کرده است.
از نقطه‌نظر تکاملی، یافته‌ها نشان می دهد چرا دارکوب‌هایی با سر و عضلات گردن بسیار بزرگ‌تر وجود ندارند؛ دارکوب‌های بزرگ‌تر نوک‌های قوی‌تری می‌زنند و ضربه‌های مغزی احتمالاً مشکلات بزرگی برای آن‌ها ایجاد می‌کند.
قبلاً، مهندسان از آناتومی اسکلت جمجمه دارکوب به عنوان منبع الهام برای طراحی مواد جاذب ضربه و کلاه ایمنی استفاده کرده‌اند اما یافته‌های جدید نشان می‌دهد که این فکر چندان خوبی نیست.
یکی دیگر از یافته‌های اخیر این پژوهشگران نشان داد که نوک دارکوب‌ها اغلب در تنه درختان گیر می‌کند، اما این پرندگان می‌توانند با حرکات متناوب نیمه بالایی و پایینی منقار خودشان را به سرعت آزاد کنند. آن‌ها اکنون در حال مطالعه چگونگی انطباق شکل منقار این پرندگان برای نوک‌زدن هستند.
همه ی اینها از عجایب مخلوقات خداست.