تنگه واشی برگی از ۶۰۰۰ سال تاریخ طبیعی ایران+ تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم فیروزکوه یکی از شهرستان‌های استان تهران در شرقی‌ترین بخش این استان واقع شده است. این منطقه با دارا بودن رودخانه‌های پر آب، دریاچه‌های آب شیرین و چشمه‌های آب معدنی متعدد از مناطق کوهستانی و ییلاقی استان تهران به شمار می‌آید. جاذبه‌های طبیعی شهرستان فیروزکوه، این منطقه را در زمره مناطق خوش آب و هوای استان تهران قرار داده که بخش قابل توجهی از جمعیت استان را به ویژه در فصول گرم سال به خود جذب می‌کند.

جاذبه‌های معماری و آثار تاریخی متعدد که اغلب به دوره قاجاریه تعلق دارد و کاروانسراها و قلعه‌های قدیمی، قبرستان‌های تاریخی کهن، غار و بقایای قلعه پشت تندیر به همراه بقعه‌های متعدد امامزاده‌ها، از جاذبه‌های این منطقه به شمار می‌آیند؛ اما در این میان یکی از معروف‌ترین و شلوغ‌ترین جاذبه‌های طبیعی، تنگه واشی و آبشار ساواشی به ارتفاع 8 متر است.

تنگه واشی (سوباشی یا ساواشی) یکی از مناطق زیبا و طبیعی تهران است که بعضی خانواده‌های تهرانی حتی اگر گردشگر حرفه‌ای هم نباشند، این منطقه را می‌شناسند و هر از گاهی با خانواده‌ خود به این منطقه سفر می‌کنند.

«ساواشی» در زبان آذری به معنی محل برخورد، رودررو شدن، نزاع و درگیری است. وجه تسمیه ساواشی را می‌توان در باریک بودن مسیر عبور از تنگه دانست، مکانی که در آن‌جا مردم هنگام عبور با یکدیگر رودررو شده و ممکن است به یکدیگر برخورد کنند و شاید یکی از جذاب‌ترین بخش‌های سفر به تنگه واشی، حرکت در این تنگه باشد که بین یک دره سنگی قرار دارد.

برای رفتن به تنگه ساواشی در کیلومتر 2 جاده فیروزکوه - تهران، پس از ورود به یک جاده فرعی و طی حدود 9 کیلومتر، روستای جلیزجند نمایان می‌شود. این روستا در حاشیه یک دشت سرسبز با مزارع گندم و سیب‌زمینی و باغات مختلف بنا شده، که بعد از عبور از روستا و طی حدود 4 کیلومتر در جاده‌ای باریک که میان دشت و در کنار جوی‌های پر آب زلال احداث شده، محل پیاده‌روی تنگه واشی شروع می‌شود. در این قسمت پارکینگ‌ها و فروشگاه‌هایی جهت خدمات‌دهی قرار دارند که نسبتاً گران هستند. بعد از حدود هزار متر پیاده‌روی وارد دره می‌شوید، باید گفت تقریباً تمام مسیر تا آبشار را درون رودخانه باید حرکت کرد که در گرمای تابستان و خنکای آب رود دلچسب است.

معمولاً بعضی از گردشگران در این معبر با کرایه‌ چهارپایان، مسیر جاده را تا رسیدن به انتهای تنگه اول و یا تا خود آبشار واشی حرکت می‌کنند؛ چرا که این تنگه با پوشش صخره‌هایی بزرگ و بلند دره‌های صعب‌العبوری را به وجود آورده است.

برای رسیدن به آبشار از دو تنگه باید بگذریم؛ تنگه اول یا همان « واشی» طولانی‌تر، باریک‌تر و عمیق‌تر است. به نظر می‌رسد تنگه اول در حدود 600 یا 700 متری باشد. عمق آب بعضی قسمت‌ها تا کمر یک فرد متوسط‌ قامت می‌رسد. پس از تنگه اول که کتیبه‌ای بر روی خود دارد و طی مسافتی در دشت با شیبی متوسط پس از نیم ساعت به تنگه دوم که معروف به «سا» است، می‌رسیم. عمق این تنگه کمی کمتر از تنگه اول و در حدود 400 تا 500 متر است. این تنگه، هم چشم‌نواز است و هم از دیواره‌های سنگی آن در نقاط مختلف، چشمه‌های آب زلال و خنک به سمت پایین روان است. در انتهای این تنگه نیز هیاهوی ریزش آب آبشاری زیبا با 15 متر ارتفاع، مسافران را به سمت خود می‌کشاند تا در زیر آبشار و در هوای گرم تابستانه تنی به آب بزنند.

در این تنگه بسیاری از جانوران و حیواناتی زندگی می‌کنند که حیات و زندگی‌شان با ورود گردشگران که اتفاقاً اغلب شکارچیان ماهری هم هستند، رو به نابودی گذاشته است، به طوری که اگر روزی به این منطقه سفر کنید، حتما با لاشه‌ یکی از این حیوانات مواجه می‌شوید.

آثار تاریخی

تنگه واشی علاوه بر برخورداری از منابع زیبای طبیعی دارای چندین اثر تاریخی نیز هست. شاید برایتان جالب باشد که بدانید در همین تنگه باریک و صعب‌العبور 1 کتیبه از 3 کتیبه‌ معروف از دوران قاجار به یادگار مانده‌ است، که دو کتیبه دیگر در چشمه‌علی شهرری و تونل وانا در جاده هراز قرار دارند. هر سه این کتیبه‌ها به دستور فتحعلی شاه قاجار حکاکی شده‌اند.

کتیبه فتحعلی شاه

فتحعلی‌شاه که دوران پیش از پادشاهی خویش را در شیراز گذرانده بود، با دیدن نقش برجسته‌های دوره ساسانی در آن دیار، سه نفر به نام‌های حجارباشی، نقاش‌باشی و معمارباشی را مسئول ساخت این سه کتبیه در تهران کرد که نام هر سه تن در گوشه‌های کتیبه‌ها نمایان است.

کتیبه واقع در تنگه ساواشی دارای ابعاد شش در هفت متر است که وقایع زمان فتحعلی شاه دور تا دور کتیبه روایت شده ‌است. بزرگترین نقش برجسته این کتیبه‌ها، نقش شکارگاه با تصویر اسب، نیزه و شکارهایش است که در اطراف آن می‌توان عباس میرزا، علی‌قلی میرزا و علی‌نقی میرزا پسران فتحعلی شاه و همچنین نوادگانش را در حال شکار دید. این کتیبه که حدوداً 185 ساله‌ است هرچند به دلیل جانمایی مناسب آن برای در امان ماندن از تخریب‌های ناشی از بارش باران و تابش آفتاب در دل کوه قرار گرفته؛ اما متأسفانه از گزند گردشگران در امان نبوده و آسیب‌های بسیاری به آن وارد شده است.

غار طبیعی تنگه دوم

تنگه دوم همچون تنگه اول زیباست و مانند دالانی با دیواره‌های بلند و سر به فلک کشیده است. تماشای رنگ آبی آسمان از شکاف بالای سر و در ترکیب با رنگ قهوه‌ای صخره‌ها حس عجیبی آمیخته از سبکبالی و وجد را به آدمی القا می‌کند. این احساس وجد و نشاط زمانی که پای در آب سرد و جاری تنگه داشته باشید و ترنم ریزش آب، از شکاف صخره‌ها را به گوش بشنوید، دو چندان می‌شود. تنگه دوم کوتاه‌تر از تنگه اول است و در انتها با دیواره‌ای مرتفع بسته می‌شود. آبشار واشی از میان همین دیواره که حدود پانزده متر ارتفاع دارد به پایین می‌ریزد. در قسمت پایین آبشار، حوضچه‌ای به مساحت تقریبی پنجاه متر مربع و با عمق متوسط یک متر ایجاد شده است. درجه هوای این منطقه به طور متوسط بیست درجه کمتر از دمای هوای تهران است. بهار، تابستان و اوایل پاییز از زیباترین فصل‌های سفر به این منطقه است.

از چه مسیری به دیدن این تنگه برویم؟

تنگه واشی در 17 کیلومتری شهر فیروزکوه قرار دارد. در حرکت از سمت تهران به دماوند 17 کیلومتر بعد از فیروزکوه، خروجی به سمت چپ به سوی تنگه واشی است. در واقع بعد از خروج از شهر فیروزکوه و طی مسافت 2 کیلومتر به سمت تهران، راه آسفالت سمت راست جاده را به سمت تنگه طی کنند. تابلو تنگه ساواشی این راه فرعی را کاملاً مشخص کرده است. پس از طی 4.5 کیلومتر بعد از روستا به انتهای مسیر ماشین‌رو می‌رسید. در این محل می‌توانید اتومبیل خود را در پارکینگ پارک کرده و پیاده‌روی را آغاز کنید. از این مکان با طی مسافت تقریبی 1 کیلومتر به ابتدای تنگه اول می‌رسید. از ابتدای تنگه اول تا آبشار انتهای راه، مسیری چشم‌نواز و زیبا را در سه بخش پیش‌رو دارید.

سوغات ساواشی

یکی از سوغاتی‌های روستای جلیزجند یا همان ساواشی «دوغ پنج گیاه» است. این دوغ محلی حاوی گیاهان معطر آویشن، نعناع، کاکوتی، پونه صحرایی و پونه جنگلی است. رب آلوچه و لواشک ترش هم از دیگر سوغاتی‌هاست.

همچنین دمپایی‌های بنددار نیز برای راهپیمایی در آب از جمله مواردی است که در کمتر جای دیگری می‌توانید پیدا کنید.

اما نکته‌ای که قابل یادآوری است اینکه در تنگه واشی، گیاه کمیاب «باریچه» که مصارف مهّم صنعتی و دارویی دارد، می‌روید. اما لازم است بدانید که چیدن باریچه به دلیل کمیابی آن جرم است و پیگرد قانونی دارد، پس اگر می‌دانید که نمی‌توانید از چیدن این گیاه صرف‌نظر کنید، لطفاً نزدیک آن نشوید.

منبع: تسنیم

10