سیل اخیر زاهدان به حدود 300 تن برنج خسارت زد/ گمرک: شرکت انبارهای عمومی به 3 اخطار پی در پی توجه نکرد
مدیرکل گمرک زاهدان با بیان اینکه برخی صاحبان کالا اقدام به ویرایش ثبت سفارش محموله برنج خود کردند اما این موارد تایید نشده و محموله‌ها در محوطه گمرک دپو شده است، گفت: ۲۰ روز قبل از بارش‌ها هشدارهای لازم به شرکت انبارهای عمومی داده شد.
محمدعلی خاشی، در پاسخ به سوالی در خصوص علت دپو کالاهای اساسی به ویژه برنج در زاهدان گفت: چهار عامل سبب انباشت کالا در گمرک زاهدان شد. اولین عامل مصوبه 13 دی ماه سال گذشته در خصوص مالیات بر ارزش افزوده بود.
وی افزود: به این دلیل که زمزمه‌های ابلاغ قانون جدید ارزش افزوده که در آن مالیات بر ارزش افزوده واردات کالاهای اساسی از 9 درصد به یک درصد کاهش می‌یافت، وجود داشت از چند ماه قبل یعنی از آبان ماه وارد کنندگانی که فرجه زمانی نیز داشتند نسبت به ترخیص کالاهای خود اقدام نمی‌کردند. این اتفاق شروع تجمع کالا در گمرک زاهدان بود.
ناظر گمرکات سیستان و بلوچستان تاکید کرد: واردات کالاهای اساسی از مناطق آزاد تا پیش از این مصوبه معاف از مالیات بر ارزش افزوده بود، اما با اجرای قانون جدید ارزش افزوده معافیت مناطق آزاد نیز حذف شد. این موضوع سبب شد تا افرادی که کالاهای خود را از میرجاوه به منطقه آزاد چابهار ترانزیت می‌کردند تا از معافیت ارزش افزوده استفاده کنند، دیگر این کار را انجام ندهند و کالاهای خود را از طریق گمرک زاهدان وارد کشور کنند که این موضوع خود عامل دیگری بود که باعث افزایش حجم کالا در زاهدان شد.
وی با بیان اینکه در ابتدای سال جاری نیز حقوق ورودی کالاهای اساسی به یک درصد کاهش یافت، گفت: این موضوع هم باعث شد تا حجم بیشتری از کالاهای اساسی وارد کشور شود. البته نرخ محاسباتی ارز در گمرک نیز به نرخ ETS افزایش پیدا کرد.
خاشی گفت: مورد دیگر این بود که معمولا هر ساله از اول مرداد ماه تا اول دی ماه ممنوعیت واردات برنج خارجی را به سبب حمایت از تولید داخل شاهد بودیم، اما از حدود یک ماه قبل زمزمه اینکه امسال این ممنوعیت اعمال نخواهد شد، وجود داشت در نتیجه حجم سفارشات برای واردات افزایش قابل توجهی داشت.
مدیرکل گمرک زاهدان اظهار کرد: تا سال گذشته ورود کالا با ناوگان ریلی حجم کمی داشت اما تغییرات مقرراتی باعث شد تا ورود کالا از طریق زمینی و ریلی به شدت افزایش پیدا کند. بنابراین در حال حاضر حجم بسیار زیادی برنج به گمرک رسید. امروز که صحبت می‌کنیم، حدود چهار برابر سال گذشته شاهد ورود کالا هستیم.
وی با اشاره به اینکه در سال 1399 کل واردات برنج انجام شده از طریق گمرک چابهار و زاهدان برابر با 150 هزار تن بوده است، گفت: طی سال گذشته مجموع واردات برنج از طریق گمرکات استان برابر با 400 هزار تن بوده است و این در حالی است که ظرف چهار ماهه امسال، 150 هزار تن برنج تنها وارد گمرک زاهدان شده است. این عدد جدای از سایر گمرکات استان است.
این حجم برای گمرک زاهدان بسیار سنگین است. انبارهای مسقف ما 14 هزار و 400 متر مربع است که ظرفیت استاندارد آن حدود 20 هزار تن است. انبارها نیز از شهریور سال 1399 تحویل شرکت انبارهای عمومی شده است. پیش از آن نیز در اختیار تعاونی گمرک بوده است. در حقیقت حدود 6 سال است که مسئولیت انبارها دیگر با گمرک نیست.
خاشی در خصوص عدم امکان ویرایش ثبت سفارش‌ها گفت: در برخی موارد گفته شد که بخشی از محموله‌های برنج ثبت سفارش نداشته‌اند اما کالاهایی که ثبت سفارش نداشته باشد امکان ورود از مرز را نخواهند داشت. در واقع واردکنندگان ابتدا باید ثبت سفارش خود را در نقطه صفر مرزی ارائه کنند تا بتوانند کالا را وارد کشور کنند.
وی افزود: نکته این است که از حدود 25 روز قبل تغییر ارزشی در خصوص ثبت سفارش برنج توسط وزارتخانه مربوطه رخ داده است. براین اساس ارزش برنج در ثبت سفارش از 1000 دلار به 1300 دلار افزایش یافته است. این اتفاق سبب شده تا برخی واردکنندگان که ثبت سفارش 1000 دلاری دریافت کردند و باید بارهای خود را با همان 1000 دلار ترخیص می‌کردند، برای کسب منفعت بیشتر، به سامانه ثبت سفارش مراجعه کنند و ویرایش ثبت سفارش را انجام دهند.
این مقام مسئول گمرک با بیان اینکه در حال حاضر این ویرایش‌ها در انتظار تایید هستند و با وجود گذشته زمان طولانی همچنان تایید نشدند، گفت: تا زمانی تایید ثبت سفارش‌ها انجام نشود امکان طی تشریفات گمرکی نیز وجود نخواهد داشت و این موضوع خود به عامل دیگری برای افزایش برنج‌های دپو شده تبدیل شد.
وی تاکید کرد: البته حدود 10 تا 15 واردکننده داریم که با چنین مشکلی مواجه هستند و این افراد بین 300 تا 1000 تن محموله دارند که حجم زیادی نیست. در همین رابطه کتبا به انبارهای عمومی اعلام کردیم که در مقابل کالاهایی که از انبارها بارگیری می‌شود، کالاهایی که در فضای باز قرار دارد و امکان ترخیص آنها در حال حاضر وجود ندارد را به انبارهای مسقف منتقل کنند.
از سوی دیگر حدود 600 کامیون که در صف تخلیه بودند که در این مورد نیز با هماهنگی‌های انجام شده پنج انبار مسقف را در اختیار گرفتیم. حدود سه انبار تا به این لحظه تکمیل شده‌اند و در دو انبار دیگر نیز در حال تخلیه برنج‌ها هستیم.
ناظر گمرکات سیستان و بلوچستان گفت: سرعت ترخیص و تشریفات را نیز افزایش دادیم و تا زمانی که کامیون خالی وجود داشته باشد تشریفات مربوط به ترخیص کالا انجام می‌شود، با وجود این، تلاش‌های تمام‌وقت همکاران، حجم ورودی کالا علی‌الخصوص محموله‌های برنج بیشتر از کالاهای خروجی از این گمرک است، برای مثال در یک روز 1500 تن کالاهای مختلف که مهمترین آن برنج است وارد گمرک زاهدان می‌شود اما با وجود تمام تمهیدات به‌دلیل نبود کامیون و... حدود 900 تن برنج ترخیص می‌شود. در حقیقت معمولا بیش از 100 کامیون در روز وجود ندارد که بخواهیم کالای بیشتری بارگیری کنیم.
ترخیص بخش زیادی از برنج‌های دپو شده در فضای باز
خاشی با تاکید بر اینکه بخش اعظم برنج‌هایی که در محوطه گمرک بوده است بارگیری و ترخیص شده است، گفت: بخشی هم که به دلیل بحث تغییر ویرایش باقی مانده بود را به انبارها منتقل کردیم. البته همچنان بخشی از کالاها در فضای باز باقی مانده است. این افراد قبض انبار دریافت کرده‌اند و به این دلیل که جزو موجودی انبار انبارهای عمومی محسوب می‌شوند، براساس قاعده نباید بدون تشریفات از انبار خارج شوند،
اما برای آنکه این مشکل حل شود ما به صاحبان کالا اعلام کردیم که بروند فضایی را خارج از گمرک پیدا کنند، سپس این انبار بازرسی خواهد شد و بعد از انتقال محموله انبار مربوطه پلمپ می‌شود.
خسارت 300 تا 500 تن برنج دپو شده در محوطه انبارهای زاهدان
وی در پاسخ به سوالی در خصوص برآورد خسارت رسیده به محموله‌های برنج گفت: تمام بارهایی که در محوطه گمرک بوده در معرض آب قرار نگرته است چرا که بخشی از محموله‌های برنج تحت پوشش سایه‌بان‌ها و بر روی سکوی انبارها قرار داشتند که به آنها آسیبی نرسیده است،
اما در خصوص کالاهایی که در کف محوطه گمرک قرار داشتند برآورد، اولیه حاکی از این است که یک یا دو ردیف آب دیده است. براین اساس احتمال می‌رود که بین 300 تا 500 تن برنج از این محل خسارت دیده باشند. ضمن اینکه در استانداری ابلاغ شده است که متولی که شرکت‌های انبارهای دولتی است برای بحث پرداخت خسارت مسئول است.
عدم توجه شرکت انبارهای عمومی به 3 اخطار پی در پی گمرک
این مقام مسئول گمرک در پاسخ به سوالی در مورد علت آبگرفتگی محموله‌های برنج گفت: اولین اخطار هواشناسی را ما 16 تیر ماه دریافت کردیم. یعنی 20 روز پیش از بارندگی‌ها ما مستقیم هشدارهای لازم را به نماینده شرکت انبارهای عمومی اعلام کردیم. هشدارهای دیگری نیز در تاریخ 28 تیر ماه و یک روز هم پیش از بارندگی اخطارها اعلام شده است.
وی ادامه داد: از اسفند سال گذشته نیز پی در پی به شرکت‌های انبارهای عمومی اعلام کردیم که انبارها کافی نیست. ضمن اینکه اسفند ماه سال گذشته درخواست کردیم که دیگر ثبت سفارش برای گمرک زاهدان داده نشود اما این موضوع مورد تایید مسئولین استانی قرار نگرفت.
امکان انتقال کالا به گمرکات مقصد وجود داشت
خاشی در مورد پیشنهاد ارائه شده از سوی گمرک برای جلوگیری از خسارت به محموله‌های برنج گفت: پیشنهاد ما این بود که صاحبان کالا، به جای گمرک زاهدان کالای خود را به گمرکات مقصد و یا مسیر مقصد کالا ببرند چرا که حدود 95 درصد برنج‌هایی که به زاهدان می‌آید مقصدشان تهران، مشهد و یا سایر شهر‌ها است. در نتیجه هزینه حمل و نقل اضافی به صاحبان کالا تحمیل نمی‌شد.
از روزی که این اتفاق رخ داده است نیز بسیاری از واردکنندگان کالاهای خود را از مرز میرجاوه به گمرک مقصد منتقل می‌کنند. این امکان وجود داشت که پیش از این اتفاق این کار انجام شود که متاسفانه این اقدام انجام نشد.
وی افزود: پیش از بارندگی‌هایی که اتفاق افتاد برخی صاحبان کالا اصرار داشتند که با وجود تکمیل شدن ظرفیت انبارها با ارائه تعهد محموله آنها در محوطه تخلیه شود و اگر خسارتی وارد شد مسئولیت به عهده خودشان باشد. مستندات تعهداتی که ارائه کردند نیز موجود است. اما در حال حاضر که خسارت‌هایی وارد شده و جوی نیز در کشور به وجود آمده این افراد نیز به دنبال دریافت خسارت هستند.
عدم پذیرش انتقال محموله‌های برنج به شهرهای دیگر به دلیل احتمال طولانی شدن فرایند ترخیص
مدیر کل گمرک زاهدان در خصوص علت عدم پذیرش انتقال محموله‌ها به گمرکات مقصد از سوی صاحبان کالا گفت: البته باید توجه داشت که در زاهدان ترخیص برنج یک رویه بسیار متداول است. در حقیقت کار تخصصی در زاهدان مربوط به فرآیند ترخیص برنج است. فرآیند دریافت استاندارد و بهداشت آن نیز در سریع‌ترین زمان ممکن جواب می‌دهند. دغدغه‌ای که صاحبان کالا داشتند این بود که پاسخ مجوز بهداشت محموله‌های برنج در زاهدان یک روزه و مجوز استاندارد نیز 5 تا 6 روزه صادر می‌شود،
اما این فرآیند در شهرهای دیگر ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشد اما در برای انجام آزمایشات تجهیزات پیشرفته وجود دارد و رویه نیز مشخص است. در نتیجه صاحبان کالا به این نتیجه رسیدند که اگر در محوطه محموله خود را تخلیه کنند بهتر است تا اینکه بخواهند آن را به شهر دیگری منتقل کنند و تصور این حجم آب را نمی‌کردند.
ناظر گمرکات سیستان و بلوچستان با بیان اینکه باید از نظر زیرساختی به گمرکاتی مانند زاهدان رسیدگی شود، گفت: گمرک زاهدان در سال 1372 ساخته شده است و پس از آن هیچ اقدامی در حوزه زیر ساخت‌ها صورت نگرفته است. پس از گذشت 30 سال به دنبال این هستیم تا زیرساخت‌های جدید ایجاد شود اما محدودیت‌های اعتباری وجود دارد.
وی تاکید کرد: این اتفاق تلنگری می‌شود تا به گمرکات مرزی توجه بیشتری شود. این گمرکات مبدا واردات هستند و باید بهترین زیر ساخت‌ها را داشته باشند. در صورتی که بتوانیم 20 هزار متر انبار دیگر در زاهدان بسازیم، برای مدت‌های زیادی گمرک زاهدان بیمه خواهد شد.
در گمرک زاهدان تخلیه و بارگیری برنج کاملا به صورت دستی صورت می‌گیرد و تجهیزات موجود برای کالاهای مخصوص به خود استفاده می‌شود و تجهیزات کافی برای استفاده در تمامی موارد وجود ندارد. بنابراین در این حوزه نیز نیاز به تامین تجهیزات داریم.
