تهران چگونه با فوران دماوند نابود می‌شود؟ تحلیل استاد دانشگاه دنیسون اوهایو درباره آتشفشان دماوند

به گزارش خبر فوری پس از شایعاتی که در مورد فعالیت مجدد دماوند و فوران آن در بین مردم پخش شد، نگرانی و اضطراب به بسیاری از مردم هجوم آورد و بساط شایعات را نیز داغ تر کرد. ماجرا از زمانی آغاز شد که سخنگوی سابق سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور وقوع سیل در گزنک را حاصل گرم شدن بدنه قله دماوند و آب شدن یخ‌برف‌ها دانسته و تاکید کرد که مدل‌های نقشه‌برداری که از آتشفشان دماوند توسط تصاویر ماهواره‌ای دریافت شده، تغییر شکل‌های دائمی را از سال‌ها قبل در قله دماوند نشان داده است و این تغییر شکل در نهایت روزی به انفجار و آتشفشان منجر خواهد شد.

با این حال، پس از پخش این شایعه بسیاری به تکذیب این اتفاق پرداختند. فرماندار دماوند یکی از این اشخاص بود. مجید صفری در گفتگو با مهر در خصوص انتشار مطالبی در فضای مجازی مبنی بر احتمال فوران آتشفشان دماوند اظهار داشت: این مطلب به طور کلی تکذیب می شود. وی افزود: بررسی های علمی انجام شده توسط ما و نیز استعلامی که از ستاد مدیریت بحران استانداری تهران انجام شده احتمال فوران آتشفشان دماوند را به طور کلی رد می‌کند. فرماندار دماوند ادامه داد: مردم نگران نباشند و این اطمینان را می‌دهیم که تمامی تحرکات این آتشفشان به دقت رصد می شود و خطری مردم منطقه را تهدید نمی کند.

در همین رابطه خبرنگار خبر فوری گفتگویی را با یکی از زمین شناسان غربی داشته است. دکتر اریک کلمتی(ERIK W. KLEMETTI) استاد دانشگاه دنیسون اوهایو آمریکا است. او از سال 2009 تا کنون در این دانشگاه تدریس می‌کرده است. زمینه تخصصی او کوههای آتشفشانی فعال در اروپا و آسیا بوده است.

از دکتر کِلمِتی درباره فعالیت آتشفشانی دماوند پرسیدیم و اینکه اولا آیا واقعا دماوند فعال شده است یا نه و در صورت منفی بودن پاسخ، چقدر احتمال دارد فعال شود؟ ثانیا دماوند و سایر کوههای آتش فشانی غیر فعال چگونه فعال می‌شوند؟ و ثالثا، یک کوه آتشفشانی در صورت فوران کردن چه آسیبهایی را به یک منطقه می‌زند؟

دکتر کلمتی در پاسخ تاکید کرد که خیلی ایده و نظر مشخصی درباره فعالیت های آتشفشانی دماوند وجود ندارد. او گفت: " در مورد فعالیتهای دماوند ابهامات بسیاری وجود دارد چرا که کار کمی در مورد آن انجام شده است و بسیاری از تحقیقات به دوران گذاشته باز می‌گردد. این بدان معنی است که مشخص نیست دماوند دقیقا تا چه زمانی فعال بوده است و چه زمانی خاموش گردیده است. سازمانهای جهانی و تحقیقاتی آتش فشانها می‌گویند که احتمالا آخرین فورانهای جدی دماوند به چند هزار سال قبل باز می‌گردد. اگر چنین باشد، می‌توان به طور نسبی نتیجه گرفت که فعالیت مجدد آتشفشان دماوند به زودی رخ خواهد داد و در حقیقت این کوه قابلیت دوباره فعال شدن را دارد."

این استاد دانشگاه ادامه داد: " کارشناسان همچنین معتقدند که آتشفشان دماوند دارای چشمه های گرم و نیز دریچه های گاز است که هم اکنون فعال تر شده اند و این نشان می‌دهد که به احتمال بسیار زیاد مواد مذاب و گرما از سطح های زیرین به سطح بالاتر دماوند رسیده است. البته این در مورد بسیاری از کوههای آتشفشانی غیر فعال هم صادق است و لزوما چیزی را مشخص نمی‌کند."

دکتر کلمتی سپس در مورد دماوند کمی دقیقتر سخن گفت: "من در تحقیقات و مطالعاتم هیچ چیز مشکوکی را در مورد ناآرامی و فعالیت آتشفشانی جدید در دماوند ندیده ام. سیلها لزوما به علت آتشفشان به وجود نمی‌آیند. سیل می‌تواند حاصل فرونشست یا تغییر لایه های زمین باشد و لزوما از طریق فوران آتشفشانی به وجود نمی‌آید. در واشنگتن، به دلیل ذوب شدن یخچالهای طبیعی و گرم شدن هوا سلیهای بسیاری در اطراف کوههای راینر به وجود آمد که هیچ ربطی به فعالیتهای آتشفشانی هم نداشت. حتی یک افزایش کوچک دما و تغییر در فعالیت چشمه های گرم یا دریچه های گاز می‌تواند یخ و برف کوهستانی را آب کرده و منجر به سیلاب گردد و این لزوما ربطی به آتشفشان و فعال شدن آن ندارد. در حقیقت، هیچکدام از اینها نشان نمی‌دهد که آتشفشان دوباره فوران خواهد کرد."

دکتر کلمتی سپس به نشانه های فعال شدن آتشفشان پرداخت و گفت: "آنچه که در آتشفشان دیده می شود، افزایش در زمین لرزه‌ها است. ایجاد ترک در زمین یکی دیگر از نشانه های آن است. خروج خاکستر و بخار از دهانه کوه و روزنه های دیگر نشانه دیگر فعال شدن کوه آتشفشانی است. بنابراین، اگر چنین عوارض و نشانه هایی دیده شد، می‌توان نتیجه گرفت( یا احتمال داد) که کوه آتشفشانی فعال شده است."

این استاد دانشگاه دنیسون در پایان به نتیجه گیری بحث خود پرداخت و تاکید کرد که با توجه به نشانه های موجود، احتمالا فعالیت آتشفشانی جدی در دماوند رخ نداده است هرچند مشاهدات در این زمینه هنوز کافی نیست و باید مدارک و آزمایش های بیشتری در این زمینه انجام شود.

38