هشدار به والدین درباره ورود زودهنگام کودکان به فضای مجازی

به گزارش خبر فوری به نقل از سلامت آنلاین، ۱۶ مهر (۸ اکتبر) روز جهانی کودک است که از سوی مجامع بین‌المللی گرامی داشته شده است. از آنجایی‌که کودکان، آسیب‌پذیرترین گروه در هر جامعه هستند، لازم است امروزه با آنچه که کودکانمان را مورد آسیب قرار می‌دهد، بیشتر آشنا شویم.محققان می‌گویند آسیب جدی برای کودکان دنیای امروز، بازی‌های رایانه‌ای و گشت و گذار بدون کنترل آنها در دنیای مجازی است.

امروزه کودکان و رایانه دو عضو جدایی‌ناپذیر شده اند. آنها با اشتیاق برای دانستن بیشتر از دنیای اطراف و اتصال به جهان دورتر و پی بردن به دانسته‌های روز در تبلت ها و رایانه ها غرق می شوند و از هر فرصتی استفاده می‌کنند تا خود را به محبوب‌ترین دوست خود که همان رایانه، لپ‌تاپ، تبلت‌ها و هر وسیله‌ای که راه اتصال آنان با دنیای مجازی را میسر می‌کند، برسانند.

انتقال فرهنگ از والدین به فرزندان

عضو هیئت علمی انجمن روانپزشکان ایران در گفتگو با سلامت آنلاین به نقش والدین در فرهنگسازی برای کودکان اشاره می‌کند و می‌گوید: کودکان همواره با مخاطرات و مشکلات روحی و روانی متعددی روبه‌رو هستند که فراتر از مخاطرات بزرگسالان است. مفهوم سبک زندگی خوب که همیشه تاکید می‌شود این است که والدین باید رفتارهای درستی در زندگی داشته باشند و آن را به فرزندان خود منتقل کنند، زیرا سبک زندگی پدر و مادر نقش عمده‌ای در سلامت جسمی و روانی کودک دارد. برای مثال، پدر و مادری که ورزش می‌کنند، ساعت خواب و بیداری مناسب دارند، عادت‌های خود را به فرزندانشان منتقل خواهند کرد.

دکتر فربد فدایی با بیان اینکه داشتن تفریحات و سرگرمی‌های مناسب از ویژگی‌های یک خانواده خوب است، می‌افزاید: خانواده وقتی معنا پیدا می‌کند که افراد به صورت فیزیکی دورهم جمع شوند و اوقات خود را باهم بگذرانند، فعالیت‌های گروهی داشته باشند، همزمان باهم غذا بخورند و حس خانواده بودن را بدین طریق در میان خود افزایش دهند.

او با اشاره به اینکه داشتن خانوده خوب، احساس امنیت می‌آورد، تصریح می‌کند: پدر و مادر خوب نسبت به رفتارها و رفت و آمد فرزند خود باید حساس باشند زیرا کودکان کم‌تجربه هستند و در معرض آسیب‌های فراوان قرار می‌گیرند اما حمایت خانواده می‌تواند آنها را از آسیب‌ها دور نگه دارد.

برنامه‌های ماهواره‌ای و اینترنتی نامناسب؛ مشکل جامعه امروز

بلوغ زودرس و دسترسی سریع به اطلاعات جنسی، از پیامدهای دسترسی کنترل نشده به ماهواره و اینترنت است. بلوغ زودرس، الگوگیری و تکرار اعمال مشاهده شده، یکی از نتایج منفی دسترسی آسان به رسانه‌های کنترل نشده است.

فدایی یکی از مشکلات جدید جامعه امروز را استفاده زودهنگام کودکان از رسانه‌های گروهی و فضای مجازی دانسته و ادامه می‌دهد: در شرایط امروز بسیاری از والدین مشغول کارهای خود هستند و فرزندان را به تلویزیون و اینترنت سپرده‌اند. بنابراین احتمال اینکه فرزند با برنامه‌های ماهواره‌ای و اینترنتی نامناسب روبه‌رو شود، زیاد است و در نتیجه آموزش مناسب حذف شده و بدآموزی جای آن را می‌گیرد.

او می‌گوید: اکثر سریال‌ها و برنامه‌های ماهواره‌ای به‌راحتی و بدون هیچ سانسوری، مسائل جنسی را مطرح می‌کنند و نمایش می‌دهند. این شیوه ارائه اطلاعات حتی در آگهی‌های بازرگانی ماهواره‌ای نیز به وفور دیده می‌شود. متاسفانه بارها مشاهده شده فرزندان کوچک خانواده نیز بدون هیچ محدودیتی و در کنار والدین خود به تماشای این صحنه‌ها می پردازند و این در حالی است که هیچگونه ظرفیتی برای پذیرش اینگونه اطلاعات ندارند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه بهزیستی و توانبخشی عنوان می‌کند: آسیبی که امروزه اهمیت فراوان پیدا کرده، استفاده از گوشی‌های هوشمند است. برخی والدین تصور می‌کنند اگر از سنین پایین، گوشی تلفن همراه با تمام امکانات در اختیار فرزند خود قرار دهند به آنها لطف کرده‌اند درحالی که تا قبل از دوره متوسطه، فرزند ما نیازی به داشتن تلفن همراه هوشمند ندارد.

غفلت والدین به مسئولیت‌های فرزند پروری

امروزه بی‌توجهی به مسئولیت‌های فرزند پروری در بین والدین به شدت دیده می‌شود. والدین با سرگرم کردن فرزند خود با تلفن همراه، برای خود وقت اضافی فراهم می‌کنند و به مسائلی که باید معطوف به فرزندشان شود نمی‌پردازند.

دکتر فدایی با انتقاد از این موضوع متذکر می‌شود: وقت گذراندن با موبایل، بچه‌ها را از رشد طبیعی روانی خود بازمی‌دارد و اجازه نمی‌دهد آنها ارتباط جمعی مناسب داشته باشند، منظور خود را به دیگران بفهمانند و فکر و اندیشه دیگران را دریابند. وقتی فرزند ما غرق در دنیای مجازی می‌شود کمتر می‌تواند دنیای حقیقی را درک کند و از ارتباط چهره به چهره، غافل شده و از اجتماع کناره می‌گیرد.

معضل کشورهای توسعه یافته

یکی از معضلاتی که در جوامع پیشرفته و درحال پیشرفت و حتی جوامع عقب مانده مطرح می‌شود، بحث سلامت کودکان و نوجوانان است. کشورهای کمتر توسعه یافته بیشتر درگیر مشکلات اقتصادی، جنگ، فقر و بیماری هستند و کشورهای پیشرفته تر، بحث فعالیت‌های اجتماعی کودکان و خطراتی که دنیای مدرن برایشان ایجاد می‌کند را معضل خود می‌دانند.

این را دکتر منصور رایگانی استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتگو با سلامت آنلاین، می‌گوید و باتوجه به وضعیت اجتماعی کشور، ایران را در گروه دوم قرار می‌دهد.

رئیس انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران می‌افزاید: مشکلات کودکان و نوجوانان ما از نوع مخاطرات دنیای مدرن است. البته مشکلات کودکان ما تنها محدود به فضای مجازی نمی‌شود و هنوز هم در برخی مناطق کشور و حاشیه شهرها با پدیده کودکان کار، عدم امکان استفاده از مدرسه و آموزش، سوء تغذیه، عدم صلاحیت والدین و غیره روبه‌رو هستیم.

او با تاکید براینکه عدم توانایی برای انجام فعالیت‌های اجتماعی یک پدیده نوظهور است، تصریح می‌کند: در سال‌های نه چندان دور، کودکان در خانواده نقش حمایت‌گری داشتند اما اکنون تبدیل به افرادی شده‌اند که فقط خدمات می‌گیرند. علت اصلی آن، گسترش بی‌رویه، کنترل نشده و غیرعلمی فضاهای مجازی و تکنولوژی است که سبب شده یک نوجوان به دنیای بی‌حد و مرز و ناشناخته‌ای ورود پیدا کند.

بازی‌های چاق کننده

جذابیت دنیای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای برای کودکان پایان‌ناپذیر است و اگر نظارت مناسب والدین وجود نداشته باشد شاید کودک با ناآگاهی خود مدت زمان نامناسبی را وقف این فضا کرده که هم به خواب و خوراک وی صدمه زده و هم درس خواندن وی را تحت شعاع قرار ‌دهد، این درحالی است که صدمات جسمی استفاده بیش ازحد از رایانه یا طولانی شدن بازی‌های رایانه‌ای به کودک، بسیار خطرناک تشخیص داده شده است.

برای سرگرم شدن با بازی‌های رایانه‌ای یا استفاده از دنیای اینترنتی باید یک گوشه نشست و از حرکت و تحرک فاصله گرفت، حضور طولانی مدت در دنیای بازی‌های رایانه‌ای و فضای اینترنتی کم‌کم موجب معضل چاقی می‌شود.

رئیس انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران هم به عواقب ورود کنترل نشده نوجوانان به فضای مجازی اشاره و اظهار می‌کند: وقت نوجوان که باید صرف گسترش روابط اجتماعی، چگونگی مباشرت با والدین و سایرین شود از دست می‌رود، زمان لازم برای آموزش، صرف دنیای مجازی می‌شود، ورود به حیطه‌هایی که متناسب با نیاز نوجوان نیست و یا تخریب‌گر است ممکن می‌شود، ایستایی فرد و عدم وجود هیچ گونه تحرکی که لازمه استفاده از دنیای مجازی است بیشتر می‌شود و این مساوی با افزایش وزن، عدم رشد متناسب اندام‌های نوجوان درحال رشد و ابتلا به عارضه‌های اسکلتی-عضلانی، قوز پشت و کمردرد می‌شود.

رایگانی خانواده و سیستم‌های حکومتی را در این باره مسئول دانسته و تاکید می‌کند: نباید اجازه داد کودک وارد دنیایی شود که برای پذیرش آن آماده نیست و قدرت تحلیل و تفسیرش را ندارد. البته فضای مجازی برای هر سنی، جذابیت‌های خاص خود را دارد از بازی‌های اینترنتی گرفته تا جاذبه‌های جنسی، اقتصادی و غیره.

آماده‌سازی فرزندان برای آینده

مهم ترین خطری که کودکان و نوجوانان ما را تهدید می‌کند و در سطح کلان کشور نادیده گرفته شده این است که خانواده‌ها کودکان خود را برای فردا آماده نمی کنند. آمادگی برای فردا، یعنی خمیرمایه وجود بچه باید با نگاه به آینده عمل بیاید و درحال حاضر هم از امکانات فعلی استفاده کند.

این نکته مهمی است که دکتر رایگانی می‌گوید و تاکید دارد: باید آنچه برای دورنمای کشورمان موردنظر قرار داده‌ایم ، امروز به فرزندان خود آموزش دهیم و همچنین در عین اینکه احترام به همه افراد و ملیت‌ها را به آنها یاد می‌دهیم، باید هویت ملی، ساختاری و مذهبی خود را تقویت کرده تا کودک در بزرگسالی با یک شخصیت هویت دار وارد جامعه شود و وقتی به کشور دیگری مهاجرت می‌کند بداند دارای چه عقبه‌ای است. بنابراین با شناخت هرچه بیشتر فضاهای مجازی، آسیب‎‌های اجتماعی ناشی از استفاده نادرست از این فضا را باید شناسایی و از پیامدهای منفی آن جلوگیری کرد.

35