مغز چگونه زبان اشاره را پردازش می‌کند؟

توانایی صحبت کردن یکی از ویژگی‌های اصلی است که انسان را از حیوان متمایز می‌کند. بیشتر مردم گفتار را با زبان یکی می‌دانند اما مطالعات شناختی بر روی زبان اشاره از سال ۱۹۶۰ تصویری متفاوت ترسیم می‌کند: امروزه مشخص است که زبان‌های اشاره زبان‌هایی کاملا مستقل هستند که در سطوح زبانی مثل دستور زبان و معنا ساختارهای پیچیده‌ای دارند.

مطالعات قبلی بر روی نحوه‌ی پردازش زبان اشاره در مغز شباهت‌ها و تفاوت‌هایی بین زبان اشاره و سخن گفتن نشان داده است. با این حال تاکنون یافتن تصویری درست از نحوه‌ی پردازش هر دو شکل زبان در مغز مشکل بوده است.

محققان موسسه‌ی مکس پلانک (MPI CBS) اکنون می‌خواهند بدانند کدام قسمت‌های مغز در پردازش زبان اشاره دخیل هستند و فعالیت کدام مناطق از مغز در افرادی که از زبان اشاره استفاده می‌کنند و آن دسته از افراد که از طریق زبان گفتاری صحبت می‌کنند همپوشانی دارد.

در یک فراپژوهش که اخیرا در مجله‌ی"Human Brain Mapping" منتشر شده محققان داده‌های آزمایش‌های پردازش زبان اشاره در سراسر جهان را جمع‌آوری و ادغام کردند.

امیلیانو زاکارلا (Emiliano Zaccarella) آخرین نویسنده‌ی مقاله و رهبر گروه در دپارتمان عصب‌روان‌شناسی در موسسه‌ی مکس پلانک می‌گوید: فراپژوهش به ما این فرصت را می‌دهد تا تصویری کلی از پایه عصبی زبان اشاره به دست آوریم. بنابراین برای اولین بار توانستیم از نظر آماری و به طور دقیق مناطقی از مغز که در پردازش زبان اشاره نقش دارند بیابیم.

محققان دریافتند که ناحیه‌ی بروکا (Broca) در لوب پیشانی نیمکره‌ی چپ مغز یکی از مناطقی است که در پردازش زبان اشاره نقش دارد و این موضوع در تقریبا تمامی مطالعات دیده شد.

این منطقه از مغز مدت‌هاست به عنوان بخشی که در گفتار نقش دارد شناخته شده است و برای دستور زبان و معنا استفاده می‌شود.

دانشمندان برای طبقه‌بندی بهتر نتایج این فراپژوهش، یافته‌هایشان را با داده‌های یک مرکز داده حاوی اطلاعات چندین هزار تحقیق بوسیله‌ی اسکن مغز مقایسه کردند.

محققان لایپزیگ (Leipzig) در واقع توانستند تایید کنند که در ناحیه‌ی بروکای مغز در پردازش زبان گفتار و زبان اشاره همپوشانی وجود دارد. آن‌ها همچنین موفق شدند نقشی که لوب پیشانی در نیمکره‌ی راست مغز ایفا می‌کند را نشان دهند. این بخش نیز در بسیاری از مطالعات مربوط به زبان اشاره دیده شد زیرا در جنبه‌های غیر زبانی مانند اطلاعات مکانی یا اجتماعی همتای خود یعنی بروکا در نیمکره‌ی چپ نقش دارد.

این بدان معناست که اصولاً حرکات دست‌ها، صورت و بدن که نشانه‌ها از آن‌ها تشکیل شده است به طور مشابه توسط افراد ناشنوا و شنوا مورد پردازش قرار می‌گیرد و درک می‌شود. با این حال، فقط افراد ناشنوا علاوه بر این بخش، شبکه زبانی را در نیمکره چپ مغز جایی که ناحیه بروکا قرار دارد نیز فعال می‌کنند. بنابراین آن‌ها این حرکات را به عنوان حرکاتی با معنای زبانی درک می‌کنند.

نتایج نشان می‌دهد که ناحیه بروکا در نیمکره چپ مغز گره عصبی اصلی در شبکه‌ی عصبی زبانی مغز انسان است و بسته به اینکه افراد از زبان به شکل زبان اشاره، گفتار یا نوشتار استفاده می‌کنند، با سایر شبکه‌های عصبی کار می‌کند. بنابراین منطقه بروکا نه تنها زبان گفتاری و نوشتاری را که می‌دانستیم پردازش می کند، بلکه اطلاعات زبانی انتزاعی را در هر شکلی از زبان به طور کلی پردازش می‌کند.

پاتریک سی. ترتن برین (Patrick C. Trettenbrein)، نویسنده اصلی مقاله و دانشجوی دکترای مکس پلانک، می‌گوید: مغز برای پردازش زبان اختصاصی شده است و نه فقط گفتار. این گروه قصد دارند بیابند آیا بخش‌های مختلف ناحیه بروکا در افراد ناشنوا مانند افراد شنوا به طور اختصاصی معنا و دستور زبان را در بخش‌های مختلف پردازش می‌کند یا خیر.

منبع: ایسنا

24