روسیه سیاه‌چاله‌یاب آلمانی را روشن می‌کند
روسیه اعلام کرده است که پس از توقف همکاری علمی با آلمان به دلیل جنگ در اوکراین، قصد دارد بدون اینکه نظر برلین را بخواهد تلسکوپ سیاه‌چاله‌یاب متعلق به این کشور را دوباره راه‌اندازی کند.
تلسکوپ آلمانی «ای روزیتا» (eROSITA) که بر روی یک ماهواره روسی «اسپکتر آر جی» (Spektr-RG ) نصب شده است، در پی حمله نظامی روسیه به اوکراین و دستور برلین مبنی بر تعلیق مراودات علمی میان آلمان و روسیه در مارس ۲۰۲۲ غیرفعال شد.
این تلسکوپ که محصول انستیتو ماکس پلانک آلمان است، در سال ۲۰۱۹ توسط سازمان فضایی فدرال روسیه از پایگاه فضایی بایکونور قزاقستان به فضا پرتاب شد.
ایروزیتا آسمان را برای یافتن منابع تابش پرتو ایکس (شامل سیاه‌چاله‌ها و ستار‌ه‌های نوترونی) رصد می‌کند و با یک ابزار تخصصی روسی به نام «ای‌آر‌تی ایکس» (ART-X)، که سیاه‌چاله‌های بسیار پرجرم را تشخیص می‌دهد، پهنه کیهان را کاوش می‌کند.
دیمیتری راگوزین، رئیس آژانس فضایی روسیه، گفت روسیه قصد دارد بدون اجازه آلمان، این تلسکوپ را دوباره روشن کند.
آقای راگوزین گفت: «من دستورالعملی را برای شروع کار دوباره تلسکوپ آلمانی ابلاغ کردم. افرادی که تصمیم گرفتند تلسکوپ را خاموش کنند، حق اخلاقی ندارند که این تحقیقات را برای بشریت متوقف کنند فقط به این دلیل که دیدگاه‌های حامی فاشیستی‌شان به دشمنان ما نزدیک است.»
دولت روسیه از ابتدای حمله نظامی به اوکراین، مقامات کی‌یف را به «فاشیسم» متهم می‌کند.
رئیس آژانس فضایی روسیه اضافه کرد: «تلسکوپ را نه آلمانی‌ها، بلکه متخصصان روسی به درخواست آلمان خاموش کردند [اما] منجمان روسی به یک رصدخانه فعال نیاز دارند، نه یک تکه آهن و شیشه آویزان بدون مصرف در فاصله یک و نیم میلیون کیلومتری زمین.»
تصمیم اخیر در حالی گرفته شده است که دانشمندان روسی درگیر در این پروژه از آن انتقاد کرده و گفته‌اند که راه‌اندازی مجدد ایروزیتا بدون مشارکت آلمان می‌تواند به تلسکوپ آسیب برساند. الکساندر سرگیف، رئیس آکادمی علوم روسیه، به خبرگزاری روسی اینترفاکس گفت: «اداره ایروزیتا آسان نیست و از برخی جهات حتی خطرناک است، چرا که ما این دستگاه را نساخته‌ایم و از آن استفاده نکردیم.»
با این حال رئیس سازمان فضایی روسیه اطمینان داده است که متخصصان این مرکز می‌توانند وظایف محوله را بدون آسیب رساندن به تلسکوپ آلمانی انجام دهند.»
در سوی مقابل خبرگزاری‌های آلمان به نقل از مقامات این کشور گفته‌اند که راه‌اندازی مجدد این ابزار علمی بدون مشارکت آلمان «می‌تواند به تلسکوپ آسیب برساند.»
کارشناسان می‌گویند جدل فضایی میان آلمان و روسیه بر سر نحوه اداره ایروزیتا به لحاظ حقوقی ابهامات بسیاری دارد چرا که هر دو طرف مطابق «پیمان ماورای جو»، یک سند سازمان ملل که قوانینی را برای همکاری‌های بین‌المللی در فضا تعیین می‌کند، حق مالکیت خود را محفوظ فرض می‌کنند. کشور پرتاب‌کننده ماهواره یعنی روسیه در فضای بیرونی جو اختیارات قدرتمندی دارد، در عین حال آلمان هم از حق مالکیت ایروزیتا برخوردار است.
طبق قوانین هر دو طرف متعهد هستند که با یکدیگر همکاری داشته و توجه لازم را به طرف مقابل نشان دهند، در عین حال که نمی‌توانند در حق طرف مقابل برای اکتشاف فضا و انجام ماموریت‌های فضایی دخالت کنند.
تلسکوپ ایروزیتا که با ۵۴ آینه پوشیده از طلا کار می‌کند تا کنون بیش از ۳ میلیون سیاهچاله و ستاره نوترونی تازه را کشف کرده است.
علم هم اسیر سیاست است.
سیاست خود یک علم است
علم اسیر نمیشود