احتمال بی اثر بودن عینک های ضد نور آبی بر سلامت چشم

از اوایل دهه‌ی ۲۰۰۰، عینک‌های فیلتر یا مسدود کننده‌ی نور آبی محبوبیت پیدا کرده‌اند و اغلب توسط اپتومتریست‌ها توصیه یا تجویز می‌شوند. هیچ یک از مطالعات قبلی شواهدی ارائه نکردند که لنزهای فیلتر کننده‌ی نور آبی از آسیب شبکیه که بافت حساس به نور در پشت چشم است، محافظت می‌کنند.

این مطالعه‌ی جدید با همکاری دانشمندان دانشگاه ملبورن، دانشگاه سیتی لندن و دانشگاه موناش استرالیا انجام شد.

هدف آنها ارزیابی اثرات لنزهای فیلتر کننده نور آبی در برابر لنزهای غیر فیلتر کننده از نظر عملکرد بصری، محافظت از شبکیه چشم و بهبود کیفیت خواب بود. ۱۷ کارآزمایی با حضور شش کشور، با شرکت کنندگان در گروهای پنج تا ۱۵۶ نفری و دوره‌های ارزیابی کمتر از یک روز تا پنج هفته انجام شد.

پروفسور لورا داونی (Laura Downie)، نویسنده‌ی ارشد این مطالعه، در این باره می‌گوید: ما دریافتیم که استفاده از عینک‌های فیلتر کننده‌ی نور آبی برای کاهش خستگی بصری مرتبط با استفاده از رایانه، ممکن است هیچ مزیت کوتاه مدتی نداشته باشد. همچنین در حال حاضر مشخص نیست که آیا این عینک‌ها بر کیفیت بینایی یا پیامدهای مرتبط با خواب تاثیر می‌گذارند یا خیر، و هیچ نتیجه‌گیری در مورد اثرات بالقوه بر سلامت شبکیه در درازمدت نمی‌توان گرفت. مردم هنگام تصمیم گیری برای خرید این عینک باید از این یافته‌ها آگاه باشند.

داونی همچنین بر اهمیت در نظر گرفتن کیفیت و مدت این مطالعات تاکید کرد.

محققان بر نیاز به تحقیقات بالینی با کیفیت بالا و گسترده با دوره‌های پیگیری طولانی‌تر و جمعیت‌های متنوع‌تر تاکید کردند. چنین مطالعاتی باید اثرات بالقوه این لنزها را بر عملکرد بینایی، خواب و سلامت چشم بررسی کند.

جالب توجه است، این بررسی عوارض جانبی نامطلوب استفاده مداوم از عینک فیلتر کننده‌ی نور آبی را پیدا نکرد. هر گونه اثر گزارش شده، مانند ناراحتی، سردرد، یا تغییرات خلقی، خفیف و کوتاه مدت بود. این اثرات بیشتر به استفاده از عینک به طور کلی نسبت داده می‌شود زیرا مشکلات مشابهی در مورد لنزهای غیر فیلتر کننده نور آبی نیز وجود داشت.

پروفسور داونی می‌گوید: طی چند سال گذشته، بحث‌های اساسی در مورد اینکه آیا لنزهای فیلتر کننده نور آبی در عینک‌ها کارآمد هستند یا خیر، وجود داشته است. تحقیقات نشان داده است که این لنزها به طور مکرر برای بیماران در بسیاری از نقاط جهان تجویز می‌شوند و طیف وسیعی از ادعاهای بازاریابی در مورد مزایای بالقوه آنها وجود دارد، از جمله اینکه ممکن است فشار چشم مرتبط با استفاده از دستگاه‌های دیجیتال را کاهش دهند، کیفیت خواب را بهبود بخشند و از شبکیه چشم دربرابر آسیب‌های ناشی از نور آبی محافظت کنند. نتایج بررسی ما، بر اساس بهترین شواهد موجود، نشان می‌دهد که شواهد قطعی و مطمئن برای این ادعاها وجود ندارد.

افزایش استفاده از دستگاه‌های دیجیتال جدید، که نور آبی بیشتری نسبت به منابع نور سنتی ساطع می‌کنند و اغلب نزدیک‌تر به زمان خواب استفاده می‌شوند، مبنای مهمی برای بازاریابی عینک‌های فیلترکننده نور آبی بوده است.

دکتر سومیر سینگ (Sumeer Singh)، پژوهشگر فوق دکترا در آزمایشگاه داونی، خاطرنشان می‌کند: میزان نور آبی که چشمان ما از منابع مصنوعی مانند صفحه نمایش رایانه‌ها دریافت می‌کند، حدود یک هزارم نور طبیعی است. همچنین باید به خاطر داشت که لنزهای فیلتر کننده نور آبی معمولا حدود ۱۰ تا ۲۵ درصد نور آبی را فیلتر می‌کنند. فیلتر کردن سطوح بالاتر نور آبی مستلزم آن است که لنزها یک رنگ کهربایی قابل مشاهده داشته باشند که تاثیر قابل توجهی بر درک رنگ‌ها خواهد گذاشت.

این مطالعه در مجله Cochrane Database of Systematic Reviews منتشر شده است.